Soạn văn: Câu đặc biệt
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 7, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Câu đặc biệt”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN CÂU ĐẶC BIỆT SIÊU NGẮN
Thế nào là câu đặc biệt?
Cho ba câu sau:
Ôi, em Thủy! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp.
(Khánh Hoài)
Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào? Hãy thảo luận với các bạn và lựa chọn một câu trả lời đúng:
A – Đó là một câu bình thường, có đủ chủ ngữ và vị ngữ.
B – Đó là một câu rút ngọn, lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
C – Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.
Trả lời:
Chọn C.
Tác dụng của câu đặc biệt
Đánh dấu x vào ô thích hợp:
| Bộc lộ cảm xúc | Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng | Xác định thời gian, nơi chốn | Gọi đáp | |
| Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của các tài Phán từ từ trôi
(Nguyên Hồng) |
||||
| Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.
(Nam Cao) |
||||
| “Trời ơi!”‘ cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to.
(Khánh Hoài) |
||||
| An gào lên:
– Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! – Chị An ơi! Sơn đã thấy chị. (Nguyễn Đình Thi) |
Trả lời:
| Bộc lộ cảm xúc | Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng | Xác định thời gian, nơi chốn | Gọi đáp | |
| Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của các tài Phán từ từ trôi
(Nguyên Hồng) |
x | |||
| Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.
(Nam Cao) |
x | |||
| “Trời ơi!”‘ cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to.
(Khánh Hoài) |
x | |||
| An gào lên:
– Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! – Chị An ơi! Sơn đã thấy chị. (Nguyễn Đình Thi) |
x |
Luyện tập:
Câu 1: Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong các ví dụ.
a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
(Hồ Chí Minh)
b) Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây… Bốn giây… Năm giây… Lâu quá!
(Vũ Tú Nam)
c) Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.
(Nguyễn Trí Huân)
d) Chim sâu hỏi chiếc lá: – Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! – Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu
(Trần Hoài Dương)
Trả lời:
| Ví dụ | Câu rút gọn | Câu đặc biệt |
| a | – Có khi được trưng bày… trong hòm – Nghĩa là phải ra sức giải thích….kháng chiến |
|
| b | Ba giây… Bốn giây…. Năm giây… Lâu quá! | |
| c | Một hồi còi | |
| d | – Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi
– Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu |
Lá ơi! |
Câu 2: Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có tác dụng gì?
Trả lời:
Tác dụng của câu đặc biệt trong bài tập 1
- Xác định thời gian
- Bộc lộ cảm xúc
- Gọi đáp
Câu 3: Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 câu) tả cảnh quê hương em trong đó có một vài câu đặc biệt.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Một ngày xuân. Tôi dạo bước trên con đường làng. Ôi quê tôi! Nơi đây thật đẹp biết bao. Xa xa kia là lũy tre làng đã ôm trọn ngôi làng suốt bao năm tháng qua. Tôi yêu biết bao cánh đồng lúa xanh mướt trải dài tít tắt tới chân trời. Tôi yêu hương khói bếp tỏa ra mỗi buổi chiều về. Từng đàn trâu thong dong gặm cỏ, cò trắng từng đôi liệng xuống đồng, những hình ảnh thân thuộc ấy không biết tự bao giờ đã đậm sâu trong tâm trí tôi. Quê hương hai tiếng ấy thật thiêng liêng biết bao!
2. SOẠN VĂN CÂU ĐẶC BIỆT CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN CÂU ĐẶC BIỆT HAY NHẤT
Soạn văn: Câu đặc biệt (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Thế nào là câu đặc biệt?
Câu: “Ôi, em Thủy” là ở lựa chọn C là câu đặc biệt.
Tác dụng của câu đặc biệt
| Bộc lộ cảm xúc | Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng | Xác định thời gian, nơi chốn | Gọi đáp | |
| Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của các tài Phán từ từ trôi
(Nguyên Hồng) |
x | |||
| Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.
(Nam Cao) |
x | |||
| “Trời ơi!”‘ cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to.
(Khánh Hoài) |
x | |||
| An gào lên:
– Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! – Chị An ơi! Sơn đã thấy chị. (Nguyễn Đình Thi) |
x |
LUYỆN TẬP
Câu 1 (SGK Ngữ văn 7 tập 2 trang 29):
a) Không có câu đặc biệt:
– Câu rút gọn:
“Có khi được trưng bày… trong hòm”
“Nghĩa là phải ra sức giải thích… kháng chiến ”
b)
– Câu đặc biệt: “Ba giây…Bốn giây.. Năm giây… Lâu quá!”
– Không có câu rút gọn.
c)
– Không có câu đặc biệt
– Câu rút gọn: “Một hồi còi”.
d)
– Câu đặc biệt: “Lá ơi’”
– Câu rút gọn: “[…] – Hãy kế chuyện cuộc đời của bạn cho tôi nghe đi!”
– “Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu”.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 7 tập 2 trang 29):
Các câu đặc biệt ở bài tập 1 có tác dụng:
– Xác định thời gian.
– Bộc lộ cảm xúc
– Gọi đáp.
Câu 3 (SGK Ngữ văn 7 tập 2 trang 29):
Đoạn văn tham khảo
Không nhớ vào một buổi sáng nào được bà ngoại cho ra đồng nhặt cỏ cùng với dì tôi nhưng đó là lần tôi ngạc nhiên quá đỗi. Bước chân ngắn của thằng bé là tôi cứ líu ríu níu váy bà để lên cho được con đê cao. Lần đầu tiên tôi đứng trên đê làng. Cả một cánh đồng bát ngát trải dài những lượn sóng xanh rập rờn đến những dãy núi xa vời. Những cánh cò đang lả cánh như những con diều trắng chấp chới bay về phía mặt trời. Phương Đông sáng hồng lên, những đám mây ngũ sắc cho tôi một ấn tượng thần tiên. Ôi, con đê làng! Một buổi bình minh. Vâng, một bình minh mãi mãi cho tôi nhớ về quê hương dù nay tôi đã ở chân trời góc bể.
Soạn văn: Câu đặc biệt (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Thế nào là câu đặc biệt?
– Câu: Ôi, em Thuỷ! Đây là câu chỉ gồm một từ cảm thán (Ôi) và một cụm danh từ (em Thuỷ).
– Đây không phải câu rút gọn, bởi vì nó không thể có chủ ngữ hay vị ngữ.
– Nó là câu đặc biệt là vì nó không được cấu tạo theo mô hình chủ ngữ – vị ngữ như câu thông thường, cũng không phải được lược bớt thành phần nào đó để có thể khôi phục như câu rút gọn.
Như vậy đáp án cần chọn là C.
Tác dụng của câu đặc biệt
Các câu đặc biệt là:
– (1): Một đêm mùa xuân. (Xác định thời gian, nơi chốn)
– (2): Tiếng reo. Tiếng vỗ tay. (Liệt kê, thông báo về sự có mặt của sự vật, hiện tượng)
– (3): “Trời ơi!” (Bộc lộ cảm xúc)
– (4): – Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!; – Chị An ơi! (Gọi đáp)
LUYỆN TẬP
Câu 1 (SGK Ngữ văn 7 tập 2 trang 29):
a)
– Không có câu đặc biệt.
– Câu rút gọn:
+ Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
+ Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
b)
– Câu đặc biệt: Ba giây… Bốn giây… Năm giây… Lâu quá!
– Không có câu rút gọn.
c)
– Câu đặc biệt: Một hồi còi.
– Không có câu rút gọn.
d)
– Câu đặc biệt: Lá ơi!
– Câu rút gọn:
+ Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
+ Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 7 tập 2 trang 29):
a) Câu rút gọn: Làm cho lời văn ngắn gọn, tránh lặp thừa.
b) Câu đặc biệt:
– Ba giây… Bốn giây… Năm giây…: Xác định, gợi tả thời gian.
– Lâu quá!: Bộc lộ trạng thái cảm xúc
c) Câu đặc biệt: Thông báo về sự có mặt của sự vật, hiện tượng
d)
– Câu đặc biệt: gọi đáp
– Câu rút gọn: làm cho lời văn ngắn gọn, tránh lặp thừa.
Câu 3 (SGK Ngữ văn 7 tập 2 trang 29):
Đoạn văn tham khảo
Ôi! sông nước quê hương đẹp làm sao. Sau một năm gặp lại, lần đầu tiên, em được nhìn cây cổ thụ già nơi các bạn nhỏ đang nô đò và những tiếng vỗ tay hò reo giữa nơi yên tĩnh ở đồng quê. Không những thế nơi đây đã thay đổi hơn trước, những tòa nhà cao tầng đã được xây nhiều hơn trước hòa với con đường đã được trán một lớp nhữa dày ôi! thật tuyệt vời làm sao. Tiếp sau đó em còn được thưởng thức các món đặc sản ở quẹ em trông nó ngon tuyệt!. Tuy những ngày về quê không được bao lâu nhưng nó là những kỷ niệm rất có ý nghĩa mà em không thể nào quên được, vì ở đây em còn được ở gần bà nội, ngắm cảnh đồng quê thanh bình yên ả
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
