Soạn văn: Chuẩn mực sử dụng từ

Lời giải

SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM, ĐÚNG CHÍNH TẢ

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào?

– Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.

– Em bé đã tập tẹ biết nói.

– Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em

Trả lời:

– dùi đầu sai chính tả đúng ra là vùi đầu.

– tập tẹ sai chính tả đúng ra là bập bẹ.

– khoảng khắc sai chính tả đúng ra là khoảnh khắc.

SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG NGHĨA

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy thay bằng từ thích hợp

– Đất nước ta ngày càng sáng sủa.

– Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ cao cả để chúng ta vận dụng trong thực tế.

– Con người phải biết lương tâm.

Trả lời:

– Đất nước ta ngày càng tươi đẹp.

– Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ sâu sắc để chúng ta vận dụng trong thực tế.

– Con người phải có lương tâm.

SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG TÍNH CHẤT NGỮ PHÁP CỦA TỪ

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy tìm cách chữa lại cho đúng.

– Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.

– Ăn mặc của chị thật là giản dị.

– Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.

– Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.

Trả lời:

– Hào quang là danh từ không thể sử dụng làm vị ngữ như tính từ.

⟶ Sửa lại: Nước sơn làm cho đồ vật thêm sáng chói.

– Ăn mặc là động từ không thể dùng như danh từ.

⟶ Sửa lại: Cách ăn mặc của chị thật là giản dị.

– Thảm hại là tính từ không thể dùng như danh từ.

⟶ Sửa lại: Bọn giặc đã chết với nhiều thảm bại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.

– Sự giả tạo phồn vinh phải nói là sự phồn vinh giả tạo mới đúng

⟶ Sửa lại: Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả tạo.

SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG SẮC THÁI BIỂU CẢM, HỢP PHONG CÁCH

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy thay bằng từ thích hợp

– Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang xâm lược nước ta.

– Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên […]. Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ.

(Dẫ theo Nguyễn Đức Dân)

Trả lời:

– Từ lãnh đạo nên thay bằng từ cầm đầu.

– Từ chú hổ nên thay bằng từ nó

KHÔNG LẠM DỤNG TỪ ĐỊA PHƯƠNG, TỪ HÁN VIỆT

Trong trường hợp nào thì không nên dùng từ địa phương? Tại sao không nên lạm dụng từ Hán Việt.

Trả lời:

Không nên lạm dụng từ địa phương gây khó hiểu cho người ở vùng khác.

Cũng không nên lạm dụng từ Hán Việt vì như thế sẽ làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

Lời giải

Sử dụng từ đồng âm, đúng chính tả

– Hầu hết đều sai phụ âm đầu

– Sửa: dùi- vùi; tập tẹ – bập bẹ; khoảng khắc – khoảnh khắc

Sử dụng từ đúng nghĩa

– Các từ dùng sai: sáng sủa, cao cả, biết

– Chữa lỗi:

+ Đất nước ta ngày càng tươi đẹp.

+ Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ quý báu để chúng ta vận dụng vào thực tế.

+ Con người phải có lương tâm.

Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ

– Các từ dùng sai: hào quang (danh từ, không thể đóng vai trò như một tính từ)

+ Ăn mặc (động từ, không dùng như danh từ)

+ Thảm hại (tính từ, không thể sử dụng như danh từ

+ Giả tạo phồn vinh (sai về trật tự kết hợp)

– Chữa thành:

+ Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào nhoáng.

+ Cách ăn mặc của chị thật giản dị.

+ Bọn giặc chết thảm hại… bỏ mạng.

+ Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là phồn vinh giả tạo.

Sử dụng đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách

Các từ in đậm dùng sai so với sắc thái biểu cảm

– Từ lãnh đạo mang sắc thái sang trọng, tôn trọng

Sửa: Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị cầm đầu sang xâm lược nước ta.

– Từ chú hổ: mang nghĩa thân thiện, đáng yêu

Sửa: Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên. Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ

Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt

Sử dụng từ địa phương trong ngữ cảnh không phù hợp sẽ làm cho người nghe, người đọc khó hiểu, không hiểu được. Trong tác phẩm văn học để tạo nên sắc thái cá biệt thì cần phải có chú thích để không gây khó khăn cho người đọc.