Soạn văn: Liệt kê
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 7, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Liệt kê”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN LIỆT KÊ SIÊU NGẮN
Thế nào là phép liệt kê?
Câu 1: Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) dưới đây có gì giống nhau?
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bét yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. […] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm […].
(Phạm Duy Tốn)
Trả lời:
Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu có điểm giống nhau
– Xét về cấu tạo , có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp
– Xét về ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến
Câu 2: Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có tác dụng gì?
Trả lời:
Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có tác dụng cho thấy sự bộn bề của không gian trong đình , nơi quan mẫu đang mải mê hưởng thụ sự êm ấm đánh bài trong lúc ngoài kia mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít.
Các kiểu liệt kê
Câu 1: Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau?
a) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh)
Trả lời:
Điểm khác ở các phép liệt kê
– Câu a: cấu tạo không theo từng cặp
– Câu b: cấu tạo theo từng cặp
Câu 2: Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?
a) Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.
(Thép Mới)
b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của cả dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
(Phạm Văn Đồng)
Trả lời:
- Nếu đảo thứ tự của tre, nứa, trúc, mai, vầu thì các loài nhà tre sẽ xuất hiện từ xa lạ đến gần gũi thân thuộc, còn nếu giữ nguyên thì người đọc cảm nhận từ những cây tre quen thuộc đến những cây chưa biết xa lạ
- Nếu đảo ngược hai đoạn in đậm thì đây là kiểu liệt kê không tăng tiến, nếu giữ nguyên bản là liệt kê tăng tiến
Câu 3: Từ việc giải bài tập trên, hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân loại
Trả lời:
| Liệt kê | |||
| Xét theo cấu tạo | Xét theo ý nghĩa | ||
| Liệt kê theo từng cặp | Liệt kê không theo từng cặp | Liệt kê tăng tiến | Liệt kê không tăng tiến |
Luyện tập
Câu 1: Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, để chứng minh cho luận điểm “Yêu nước là một truyền thống quý báu của ta”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đx sử dụng phép liệt ke nêu ra nhiều dẫn chứng sinh động, giàu sức thuyết phục. Hãy chỉ ra những phép liệt kê ấy.
Trả lời:
– Trong bài Tinh yêu nước của nhân dân ta tác giả đã dùng liệt kê để diễn tả đầy đủ sâu sắc:
+ Sức mạnh của tinh thần yêu nước
- Nó kết thành làn sóng vô cùng mạnh mẽ và to lớn
- Nó lướt qua mọi sự nguy hiểm khó khăn
- Nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước
+ Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua tấm gương các vị anh hùng
- Bà Trưng ,Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,…
+ Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng lên đánh Pháp
- Từ cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ
- Từ những kiều bào ở nước ngoài đến đồng bào vùng bị tạm chiếm
- Từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi
Câu 2:
Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây:
a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đưởng, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
(Nguyễn Ái Quốc)
b) Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Tố Hữu)
Trả lời:
a. Các phép liệt kê trong đoạn trích
– dưới lòng đường, trên vỉa hè , trong cửa tiệm
– những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm ; cái rốn của một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua , tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập
b. Các phép liệt kê
– Em đã sống lại rồi, em đã sống!
– Điện giật, dùi đâm dao cắt, lửa nung
Câu 3: Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để:
a) Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.
b) Trình bày nội dung truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu mà em vừa học.
c) Nói lên những cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.
Trả lời:
- Giờ ra chơi chúng em tụ tập chơi kéo co, chơi nhảy dây, chơi đá cầu, chơi bịt mắt bắt dê,…
- Va-ren nói sẽ đem đến tự do cho Phan Bội Châu và tay nâng cái gông trên cổ Phan; hắn yêu cầu Phan phải trung thành và bán rẻ mình làm tay sai cho nước Pháp; hắn bày tỏ sự tôn trọng Phan muốn cùng Phan hợp tác để mị dân Việt Nam; hắn yêu cầu cụ bỏ ý nghĩ phục thù để cộng tác với người Pháp….. Hàng loạt những lời nói của Va-ren bị cái im lặng của cụ Phan khinh bỉ. Đó là những trò lố bịch đáng kinh tởm.
- Hình tượng cụ Phan Bội Châu trong tác phẩm Những trò lố hay Va-ren và Phan Bội Châu đã hiện lên là một nhà cách mạng vĩ đại , một trái tim yêu nước nồng nàn,một đấng thiên sứ xả tân cho độc lập tự do của dân tộc ,..
2. SOẠN VĂN LIỆT KÊ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN LIỆT KÊ HAY NHẤT
Soạn văn: Liệt kê (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ?
Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
– Cấu tạo: Các bộ phận in đậm đều có kết cấu giống nhau.
– Ý nghĩa: đều chỉ các vật dụng quý
Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên để cho thấy sự bộn bề của không gian trong đình, nơi “quan phụ mẫu” đang mải mê hưởng thụ sự êm ấm và đánh bài trong lúc ngoài kia “mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít”.
CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Câu 1 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Phép liệt kê ở:
– câu b, cấu tạo theo từng cặp.
– câu a, cấu tạo không theo từng cặp
Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
a) Nếu đảo thứ tự của “tre, nứa, trúc, mai, vầu” thì các loài nhà tre từ xa lạ đến gần gũi thân thuộc. Nếu giữ nguyên thì nòi giống nhà tre sẽ được người đọc cảm nhận từ những cây quen thuộc đến những cây chưa quen biết nhiều, còn xa lạ.
b) Nếu đảo ngược hai đoạn in đậm thì đây là kiểu liệt kê không tăng tiến. Nếu giữ nguyên bản thì nó là liệt kê tăng tiến.
Câu 3 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Phân loại phép liệt kê:
+ Phân loại theo cấu tạo: Liệt kê theo cặp, liệt kê không theo cặp
+ Phân loại theo ý nghĩa: Liệt kê tăng tiến, liệt kê không tăng tiến
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ba lần dùng phép liệt kê để diễn tả đầy đủ, sâu sắc:
a) Sức mạnh của tinh thần yêu nước.
b) Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua tấm gương của các vị anh hùng dân tộc
c) Sự đồng lòng nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam đứng lên đánh Pháp. Chẳng hạn để làm sâu sắc và đầy đủ ý a) tác giả đã dùng liệt kê:
– Nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn.
– Nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn.
– Nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước.
Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
a) Trong đoạn này lác giả dùng hai lần phép liệt kê.
– Lần 1: dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm.
– Lần 2:
+ Những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mật đường nóng bỏng.
+ Những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm.
+ Những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm.
+ Cái rốn của một chú khách trưng ra giữa trời.
+ Một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.
b) Phép liệt kê gồm:
Dòng thơ 3: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung.
Câu 3 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
a) Tiếng chuông báo hết tiết thứ hai vừa reo lên thì ở các cổng lớp túa ra sân trường những đàn ong vỡ lổ. Nơi này tụm năm tụm ba những bạn gái nhảy dây, nơi kia những bạn trai đang thi nhau sút phạt vào gôn nơi giới hạn của hai hòn gạch, và đằng xa có một cuộc bịt mắt bắt dê thật huyên náo…
b) Va-ren nói sẽ đem đến tự do cho Phan Bội Châu và tay nâng cái gông trên cổ Phan; hắn yêu cầu Phan phải trung thành và bán rẻ mình làm tay sai cho nước Pháp; hắn bày tỏ sự trân trọng Phan và muốn cùng Phan hợp tác để mị dân Việt Nam; hắn yêu cầu cụ Phan bỏ ý nghĩ phục thù để cộng tác với người Pháp… Hàng loạt những lời nói của Va-ren, bị cái im lặng của cụ Phan khinh bỉ. Đó là những trò lố bịch đáng khinh tởm.
c) Hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay Va-ren và Phan Bội Châu của Nguyễn Ái Quốc đã hiện lên là một nhà cách mạng vĩ đại; một trái tim yêu nước nồng nàn; một đấng thiên sứ xả thân cho độc lập, tự do của dân tộc; một con người dùng sự im lặng để khỉnh bỉ những lời ngon ngọt từ một tên phản hội nay đã là toàn quyền Va-ren.
Soạn văn: Liệt kê (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ?
Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Sự giống nhau về cấu tạo và ý nghĩa của các từ in đậm:
– Cấu tạo: Các bộ phận in đậm đều có kết cấu giống nhau.
– Ý nghĩa: đều chỉ các vật dụng quý
Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên:
– Thể hiện cuộc sống xa hoa của bọn quan lại, đối lập với lầm than, thiếu thốn của dân đen đang chống lũ.
CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Câu 1 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Xét về cấu tạo, các phép liệt kê:
– Liệt kê không theo cặp: tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải
– Liệt kê theo cặp: tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải
Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
– Đảo thứ tự: tre, nứa, trúc, mai, vầu không làm thay đổi ý nghĩa của câu bởi đây là kiểu liệt kê không tăng tiến.
– Không thể đảo: hình thành và trưởng thành, gia đình, họ hàng, làng xóm được vì đây là kiểu liệt kê tăng tiến.
Câu 3 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Phân loại phép liệt kê:
+ Phân loại theo cấu tạo: Liệt kê theo cặp, liệt kê không theo cặp
+ Phân loại theo ý nghĩa: Liệt kê tăng tiến, liệt kê không tăng tiến
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
Phép liệt kê trong bài tinh thần yêu nước của nhân dân ta:
– Sức mạnh của tinh thần yêu nước “ nó kết thành làn sóng mạnh mẽ, to lớn… lũ cướp nước”
– Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua những tấm gương các anh hùng dân tộc: thời đại Bà Trưng, Bà Triệu ,Trần Hưng Đạo, Quang Trung…”
– Sự đoàn kết, hiệp lực của mọi tầng lớp Việt Nam khi đánh Pháp: “ từ các cụ già tóc bạc… ruộng cho Chính phủ.
Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
a, Phép liệt kê:
– Dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm
– Những cu li kéo xe tay phóng đi cật lực… hình chữ nhật.
b, Phép liệt kê: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung.
Câu 3 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):
– Sân trường của chúng em trong giờ ra chơi thật thú vị: nào nhảy dây, đá cầu, kéo co, nào bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền vui biết mấy.
– Truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu phản ánh chân thực bản chất xảo trá, gian ác, lố bịch của bọn thực dân Pháp mà đại diện là Va-ren. Ca ngợi vị anh hùng dân tộc Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất tiêu biểu cho khí phách dân tộc Việt Nam.
– Phan Bội Châu là vị anh hùng tượng trưng cho khí phách của người dân Việt Nam kiên cường, bất khuất, luôn tỉnh táo trước giọng điệu xảo trá của kẻ thù.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
