Soạn văn: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 9, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ SIÊU NGẮN
Tóm tắt: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Qua bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ thể hiện tình yêu thương con, ước vọng của người mẹ dân tộc Tà-ôi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ đó phần nào hiểu được lòng yêu quê hương đất nước và khát vọng tự do của nhân dân ta trong thời kỳ lịch sử này.
Bố cục
– Phần 1 (hai khổ thơ đầu): Lời ru của người mẹ khi đang giã gạo nuôi bộ đội.
– Phần 2 (hai khổ thơ tiếp theo): Lời ru của người mẹ khi đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi.
– Phần 3 (hai khổ thơ cuối): Lời ru của người mẹ khi đang chuyển lán, đạp rừng trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ.
Giá trị nội dung
– Trong gian nan, vất cả của cuộc sống ở chiến khu, người mẹ càng dành cho con tình yêu thương thắm thiết, càng ước mong con mau lớn khôn, khỏe mạnh, trở thành công dân của một đất nước tự do.
– Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện tình yêu thương con gắn với lòng yêu nước, với tinh thần chiến đấu của người mẹ miền tây Thừa Thiên qua bài thơ.
Đọc – hiểu văn bản
Câu 1: Theo em, cách lặp đi lặp lại, cách ngắt nhịp như thế có tác dụng tạo nhịp điệu như thế nào cho lời ru, có liên quan gì đến nội dung tình cảm của bài thơ.
Trả lời:
– Bài thơ có 3 khúc, mỗi khúc có hai khổ thơ đều mở đầu bằng lời ru của tác giả, kết thúc bằng lời ru của mẹ.
– Như vậy, điệu hát ru vừa có sự lặp lại vừa có sự phát triển qua ba khúc thơ. Cách lặp đi, lặp lại, cách ngăt nhịp như thế tạo âm điệu dìu dắt vấn vương của lời ru, gợi vẻ nhịp nhàng của cánh nôi đưa. Tuy vậy, mỗi khúc hát có sự lặp lại nhưng cũng có sự phát triển. Giọng điệu ấy thể hiện một cách đặc sắc tình cảm thiết tha, trìu mến của người mẹ giành cho em, mong em lớn khôn, khỏe mạnh, thành công dân tự do của nước nhà độc lập, thống nhất.
Câu 2: Phân tích hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong bài thơ.
Trả lời:
Người mẹ Tà Ôi ru con ngủ, nhưng đồng thời mẹ làm công việc của kháng chiến, của cách mạng. Mẹ ru con trong khi mẹ giã gạo nuôi bộ đội. Mẹ ru con khi tỉa bắp. Mẹ ru con trong khi chuyển lán, đạp rừng, trực tiếp chống giặc Mĩ. Tình thương con luôn gắn liền với tình thương bộ đội, dân làng và tình yêu nước. Chính điều đó đã làm nên nét vĩ đại của người mẹ Tà Ôi.
Câu 3: Em hiểu thế nào về hai câu thơ “Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi/ Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng”? Phân tích tình cảm của mẹ với con trong câu thơ thứ hai?
Trả lời:
Hai câu thơ vừa sử dụng phép so sánh, vừa sử dụng phép ẩn dụ mặt trời của bắp ấy là mặt trời của vũ trụ đem ánh sáng và sự sống cho muôn loài. Còn “Mặt trời của mẹ” là em. Em là mặt trời của đời mẹ. Em mang ánh sáng, nguồn sống tinh thần đến cho mẹ, em là một mặt trời nhỏ bé gần gũi thân thương ngay trên lưng mẹ. Em cần thiết với cuộc đời mẹ xiết bao! Hình ảnh khắc họa tình cảm sâu đậm của người mẹ đối với con.
Câu 4: Qua các khúc ru, em cảm nhận tình cảm của người mẹ đối với con như thế nào? Nhận xét về mối liên hệ giữa lời ru trực tiếp của người mẹ với hoàn cảnh, công việc mà mẹ đang làm ở từng đoạn thơ, về sự phát triển của tình cảm và ước vọng của mẹ qua ba khúc ru.
Trả lời:
Qua khúc hát ru ta thấy tình cảm của mẹ đối với con là tình yêu đằm thắm lớn lao. Mẹ yêu con, mong con khôn lớn trưởng thành, mong con được sống trong hòa bình. Tình yêu con tha thiết biến thành lời ru với những ước mơ dịu ngọt.
– Mẹ giã gạo nên mẹ mơ con lớn “Vung chầy lún sân” giã những hạt gạo trắng ngần.
– Mẹ giã gạo nên mẹ mơ con lớn “Vung chầy lún sân” giã những hạt gạo trắng ngần.
– Mẹ địu con ra trận nên mẹ mơ thấy Bác Hồ, nghĩa là mơ thấy đất nước thống nhất, Bắc Nam sum họp và “Mai sau con lớn làm người tự do”.
Tình cảm và khát vọng của người mẹ ngày càng lớn rộng, ngày càng đi từ riêng đến chung, đi từ quê hương tới đất nước.
Câu 5: Em thấy tình yêu thương con của người mẹ gắn với những tình cảm gì? Em hiểu như thế nào về những ước mong, ý chí của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua các khúc ru?
Trả lời:
Tình yêu con của người mẹ gắn liền với tình yêu bộ đội, yêu buôn làng gian khổ, yêu đất nước. Tình cảm riêng chung đã hòa làm một. Những mong ước của mẹ cũng là mong ước cho con, cho làng, cho đất nước, mong con lớn giã gạo nuôi bộ đội, phát rẫy nuôi làng và cầm súng ra trận, cả gia đình ra trận, cả đất nước ra trận. Vì độc lập tự do của dân tộc. Mẹ là mẹ chiến sĩ, mẹ là chiến sĩ, mẹ là người mẹ Việt Nam anh hùng.
Luyện tập
Nhận xét về ý nghĩa của yếu tố miêu tả trong bài thơ đối với việc thể hiện cuộc sống của người dân ở chiến khu Trị – Thiên thời chống Mĩ.
Trả lời:
Yếu tố miêu tả trong bài thơ khiến bức tranh đời sống của người dân ở chiến khu Trị – Thiên thời chống Mĩ trở nên chân thực hơn:
⇒ Họ hăng say lao động, sản xuất để phục vụ cho cuộc chiến đấu,vượt qua nhưng gian khổ, vất vả: “mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội”, “mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi”, ” mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi”, “lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ”
⇒ Họ góp phần vào cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương, họ cũng cầm súng chiến đấu: “mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng”, “anh trai cầm súng, chị gái cầm chông”, “mẹ địu em đi để giành trận cuối”.
2. SOẠN VĂN KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ HAY NHẤT
Soạn văn: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Bố cục
– Phần 1 (hai khổ thơ đầu): Lời ru của người mẹ khi đang giã gạo nuôi bộ đội.
– Phần 2 (hai khổ thơ tiếp theo): Lời ru của người mẹ khi đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi.
– Phần 3 (hai khổ thơ cuối): Lời ru của người mẹ khi đang chuyển lán, đạp rừng trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ.
Câu 1 (trang 154 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Bài thơ có ba khúc, mỗi khúc có hai khổ đều mở đầu bằng hai câu “Em cu tai .. đừng rời lưng mẹ”, kết thúc bằng lời ru trực tiếp của người mẹ “Ngủ ngoan a-kay ơi”. Sự lặp đi lặp lại cấu trúc như vậy tạo ra âm hưởng ru dương cho bài thơ. Cả bài thơ giống như một khúc hát ru, nhẹ nhàng, êm ái. Tuy nhiên, nội dung triển khai ở ba khúc là khác nhau, có sự phát triển. Cuối cùng thể hiện mong muốn đứa con được sống trong tự do của người mẹ.
Câu 2 (trang 154 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong bài thơ
– Hiện lên trong công việc giã gạo nuôi bộ đội
– Hiện lên trong công việc tỉa bắp trên núi Ka-lưi
– Hiện lên trong lúc chuyển lán, đạp rừng khi bị bọn Mĩ đánh đuổi
– Tình yêu thương con của người mẹ Tà-ôi luôn gắn liền với công việc lao động, với tình thương bộ đội, tinh thần kháng giặc.
Câu 3 (trang 154 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Hình ảnh “mặt trời” trong câu thơ “mặt trời của bắp thì nằm trên đồi” được hiểu theo nghĩa đen. Đây là mặt trời của tự nhiên, ánh mặt trời này giúp cho cây cối có thể trao đổi chất, nuôi lớn cây để cho ra những hạt bắp tròn mẩy. Hình ảnh “mặt trời” trong câu thơ “Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng” được hiểu theo nghĩa bóng. So sánh ngầm đứa con với mặt trời là muốn nói đứa con là thiêng liêng, cao quý nhất, là lẽ sống nguồn sống của người mẹ. Mặt trời ấy luôn nằm trên lưng mẹ, vô cùng gần gũi như là một phần cơ thể mẹ, cùng mẹ sống và làm mọi việc, trở thành động lực băng rừng, vượt núi của mẹ
Câu 4 (trang 154 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Tình cảm của người mẹ Tà-ôi đối với đứa con của mình là thứ tình cảm tha thiết, đằm thắm như mọi tình mẹ con truyền thống Việt Nam, nhưng lại có cái cao cả, rộng lớn của thời đại cách mạng.
– Một bước tiến dài trong tình cảm, nhận thức của người lao động đã được ghi lại trong bài thơ. Hành động đầu tiên: mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội. Hành động tiếp theo là trồng ngô nuôi làng đói. Hành động sau cùng là địu em đi đánh giặc trận cuối. Mơ ước của người mẹ ở hai công việc đầu là sự no đủ về vật chất. Mong ước cao nhất của người mẹ là độc lập tự do. Như vậy qua mỗi khúc hát ru là một sự phát triển.
Câu 5 (trang 154 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Tình yêu thương con của người mẹ còn gắn với tình thương các chú bộ đội, thương làng đói và tinh thần yêu nước
– Càng trong gian nao vất vả, khó khăn, người mẹ càng dành cho con những tình cảm yêu thương thắm thiết, càng mong con mau lớn khôn, khỏe mạnh trở thành công dân của một đất nước tự do. Ước mơ đó đã thôi thúc người mẹ tham gia vào trận cuối. Qua đó thể hiện mong ước, ý chí của nhân dân vào sự độc lập tự do của dân tộc
LUYỆN TẬP
Yếu tố miêu tả trong bài thơ khiến bức tranh đời sống của người dân ở chiến khu Trị – Thiên thời chống Mĩ trở nên chân thực hơn:
– Họ hăng say lao động, sản xuất để phục vụ cho cuộc chiến đấu,vượt qua nhưng gian khổ, vất vả: “mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội”, “mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi”, ” mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi”, “lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ”
– Họ góp phần vào cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương, họ cũng cầm súng chiến đấu: “mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng”, “anh trai cầm súng, chị gái cầm chông”, “mẹ địu em đi để giành trận cuối”.
Soạn văn: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Bố cục
+ Phần 1 (hai khổ thơ đầu): Lời ru của mẹ khi giã gạo nuôi bộ đội
+ Phần 2 (hai khổ thơ tiếp theo): lời ru của mẹ khi tỉa bắp
+ Phần 3 ( hai khổ thơ cuối): Lời ru của người mẹ khi chuyển lán, đạp rừng trong những năm tháng kháng chiến Mĩ
Câu 1 (trang 154 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Bài thơ có 3 khúc, mỗi khúc có hai khổ thơ đều mở đầu bằng lời ru của tác giả, kết thúc bằng lời ru của mẹ
– Sự lặp đi lặp lại, cách ngắt nhịp tạo âm điệu dìu dắt vấn vương của lời ru, gợi vẻ nhịp nhàng của cánh nôi đưa.
– Giọng điệu thể hiện tình cảm tha thiết, trìu mến của người mẹ dành cho đứa con, mong con lớn khôn, khỏe mạnh, thành công dân tự do của nước nhà thống nhất, độc lập
Câu 2 (trang 154 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Người mẹ Tà Ôi được miêu tả trong bài thơ
Người mẹ ru con ngủ, và làm đồng thời công việc kháng chiến, của kháng chiến, của cách mạng
– Mẹ ru con trong khi giã gạo, tỉa bắp, khi chuyển lán, đạp rừng
– Tình thương con luôn gắn liền với tình thương bộ đội, dân làng, tình yêu đất nước
→ Tình cảm gia đình hòa quyện với tình yêu quê hương đất nước, điều làm nên sự vĩ đại của người mẹ Tà Ôi
Câu 3 (trang 154 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Hai câu thơ vừa sử dụng phép so sánh, ẩn dụ:
+ Mặt trời của bắp là mặt trời của tự nhiên
+ Nguồn sống động lực cho mẹ, mặt trời nhỏ bé, tươi vui
+ Đứa con luôn là nguồn động lực, niềm hạnh phúc vô bờ cho người mẹ
→ Hai câu thơ khắc họa được tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng
Câu 4 (trang 154 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Qua khúc hát ru ta thấy tình cảm của mẹ đối với con là tình yêu rộng lớn, đằm thắm
+ Người mẹ mong con được lớn lên và sống trong hòa bình, độc lập
+ Tình yêu thương dành cho con được bộc lộ qua lời ru ngọt ngào, tha thiết
– Mẹ giã gạo nên mơ con lớn “vung chày lún sân” giã hạt gạo trắng ngần
– Mẹ địu con ra trận, mẹ mơ thấy Bác Hồ, nghĩa là mơ đất nước thống nhất, mơ thấy con là công dân nước tự do
– Tình cảm, khát vọng người mẹ càng lớn rộng, ngày càng đi từ riêng đến chung, từ quê hương đến đất nước
– Khúc hát ru của người mẹ cũng thể hiện khát vọng hòa bình, độc lập của nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mĩ
LUYỆN TẬP
Yếu tố miêu tả trong bài thơ khiến bức tranh đời sống của người dân khi Trị Thiên thời chống Mĩ chân thực hơn
– Họ hăng say lao động, sản xuất phục vụ cho cuộc chiến đấu gian khổ vất vả ( mẹ giã dạo nuôi bộ đội, mồ hôi mẹ rơi má em nóng hôi, mẹ tỉa bắp…)
– Góp phần và cuộc chiến đấu, những người hậu phương cũng chiến đấu “chuyển lán, đạp rừng, mẹ địu em đi giành trận cuối
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
