Soạn văn: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 9, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP SIÊU NGẮN
Cách dẫn trực tiếp
Đọc đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long) và trả lời câu hỏi:
a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?”.
b) Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước, dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.
Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật nào? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật nào? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không? Nếu được thì hai bộ phận ấy ngăn cách với nhau bằng những dấu gì?
Trả lời:
1.
– Lời nói của nhân vật (có chỉ dẫn “Cháu nói” trong lời của người dẫn.
– Phần in đậm được tách ra khỏi phần đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
2.
– Ý nghĩ của nhân vật (có chỉ dẫn “Hoạ sĩ nghĩ thầm” trong lời của người dẫn).
– Phần in đậm được tách ra khỏi phần đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
3.
– Có thể thay đổi vị trí trước – sau giữa phần lời nói hay ý nghĩ được dẫn và phần lời dẫn, nếu phần lời dẫn đứng sau thì phải thay dấu hai chấm bằng dấu phảy hoặc dấu gạch ngang. Ví dụ:
“Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu không kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn” – hoạ sĩ nghĩ thầm.
Cách dẫn gián tiếp
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, đề dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ.
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh rao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại)
Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ ? Nó có được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì không?
Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ ? Nó có được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì không?
Trả lời:
1.
– Trong phần trích a, phần in đậm là lời nói.
– Phần in đậm và phần đứng trước không bị tách bởi dấu gì
2.
– Trong phần trích b, phần in đậm là ý nghĩ.
– Giữa phần được dẫn và phần lời của người dẫn có từ “rằng”.
– Trong trường hợp này có thể thay từ “là” vào vị trí từ “rằng”.
Luyện tập
Câu 1: Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp?
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão đối xử với tôi như thế này à?”.
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưg buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức còn rẻ cả…”
Trả lời:
a) “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
⟹ Lời nói
b) “Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới đê ra năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọỉ thứ còn rẻ cả.”
⟹ Ý nghĩ
Câu 2: Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
Trả lời:
a) Cách dẫn trực tiếp: ‘
Tiếng Việt là thứ của cải vô cùng lâu đời và quý báu của dân tộc. Tiếng Việt giúp chúng ta diễn tả đầy đủ và sâu sắc những tư tưởng, tình cảm của mình. Mỗi một người Việt Nam không ai không thấy được sự giàu đẹp, trong sáng trong tiếng nói của dân tộc mình. Nó luôn chứa đựng những giá trị, bản sắc tinh hoa của dân tộc qua hàng ngàc năm văn hiến. Ngày nay, tiếng Việt vẫn tiếp tục phát triển đế đáp ứng đầy đủ mọi nhu cầu của thời đại. Để khẳng định những giá trị vô cùng quý báu của tiếng Việt, Giáo sư Đặng Thai Mai cũng đã nói: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”. Chúng ta tự hào về tiếng Việt thì phải biết giữ gìn sự trong sáng và giàu đẹp của nó, phải biết phát huy nó theo một tầm cao mới của thời đại.
b) Cách dẫn gián tiếp:
Như đoạn văn trên và điều chỉnh như sau:
… Để khẳng định những giá trị vô cùng quý báu của tiếng Việt, Giáo sư Đặng Thai Mai củng đã nói rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiêng nói của mình…
Câu 3: Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau đâu theo cách dẫn gián tiếp.
Trả lời:
Đoạn trích viết lại như sau:
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan rằng nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn chút tình xưa nghĩa củ, xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, Vũ Nương sẽ trở về.
2. SOẠN VĂN CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP HAY NHẤT
Soạn văn: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
1. Bộ phận in đậm là lời nói của nhân vật. Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép
2. Bộ phận in đậm là ý nghĩ của nhân vật. Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép
3. Có thể thay đổi. Nếu thay đổi thì dùng dấu gạch ngang để ngăn cách giữa hai bộ phận
CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
1. Bộ phận in đậm trong đoạn trích a là lời nói của nhân vật. Nó không được ngăn cách bằng dấu gì
2. Bộ phận in đậm ở đoạn trích b là ý nghĩ. Giữa hai bộ phận có từ “rằng”. Có thể thay bằng từ “là”
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Cả hai ví dụ đều là cách dẫn trực tiếp
Ví dụ a là dẫn lời, ví dụ b là dẫn ý nghĩ
Câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
– Dẫn trực tiếp
Trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”.
– Dẫn gián tiếp
Trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
Câu 3 (trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan Lang ra khỏi nước. Vũ Nương cũng đưa gửi một chiếc thoa vàng và dặn Phan Lang về nói với chàng Trương rằng nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ thì xin hãy lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần, chiếu xuống nước, vợ chàng sẽ trở về.
Soạn văn: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
- Phần in đậm đoạn (a) là lời nói nhân vật (có chỉ dẫn “cháu nói” trong lời người dẫn)
– Lời dẫn trực tiếp này được tách khỏi phần đứng trước câu là dấu hai chấm và dấu ngoặc kép
- Phần in đậm (b) là ý nghĩ của nhân vật (có chỉ dẫn “họa sĩ nghĩ thầm” trong lời người dẫn)
Dấu hiệu ngăn cách là dấu hai chấm, dấu ngoặc kép
- Có thể thay đổi vị trí trước sau giữa phần lời nói, ý nghĩ được dẫn và phần lời dẫn, nếu phần lời dẫn đứng sau thì phải thay dấu hai chấm bằng dấu phảy, dấu gạch ngang
“ Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu không kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”- Họa sĩ nghĩ thầm
CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
- Phần in đậm trong đoạn (a) là lời nói được thuật lại
- Phần in đậm ở đoạn (b) là ý nghĩ (dựa vào từ hiểu trong bộ phận lời dẫn được thuật lại.
Đoạn b có từ “rằng” ngăn cách phần ý được dẫn và phần lời của người dẫn, có thể thay bằng từ “là”
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
a) “A! Lão già tệ lắm!…này à?”
b) “Cái vườn là là của con ta… mọi thức còn rẻ cả”
– Cả hai đoạn trích đều là cách dẫn trực tiếp, đoạn trích (a) dẫn lời, đoạn trích (b) dẫn là ý. Lời và ý ở hai đoạn trích này đều được dẫn nguyên văn
Câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
a) Lời dẫn trực tiếp: Trong báo cáo chính trị Đại biểu lần II của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là biểu tượng của một dân tộc anh hùng”
Lời dẫn gián tiếp: Trong báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng. Chủ tịch HCM nhắc chúng ta nhớ tới công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy tiêu biểu cho dân tộc anh hùng.
b) Khi viết về Người, cố thủ tướng Phạm Văn Đồng có viết: “Giản dị trong đời sống… nhớ được, làm được.”
Lời dẫn gián tiếp: Có thủ tướng Phạm Văn Đồng khẳng định lối sống giản dị trong tác phong và quan hệ với mọi người của Bác, muốn cho dân chúng hiểu được, nhớ được và làm được…
c) Lời dẫn gián tiếp: Nhà văn Đặng Thai Mai khi bàn về Tiếng Việt có viết “người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”
– Lời dẫn gián tiếp: Nhà văn Đặng Thai Mai khi bàn về tiếng Việt cho rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
Câu 3 (trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Vũ Nương nhờ Phan Lang nhắn với chồng nàng là Trương Sinh nếu còn tình nghĩa xưa cũ xin lập đàn giải oan, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước thì nàng sẽ trở về.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
