Soạn văn: Đối thoại và độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 9, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Đối thoại và độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN ĐỐI THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ SIÊU NGẮN
Tìm hiểu yếu tố độc thoại, đối thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự. Trả lời câu hỏi:
- Trong ba câu đầu đoạn trích, ai nói với ai? Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người? Dấu hiệu nào cho thấy đó là cuộc trò chuyện trao đổi qua lại.
- Câu “Hà nắng gớm …” ông Hai nói với ai? Đây có phải câu đối thoại không? Vì sao? Trong đoạn trích còn có câu nào kiểu này không? Hãy dẫn ra câu đó.
- Những câu ” Chúng nó …bằng ấy tuổi đầu” là những câu ai hỏi ai? Tại sao trước những câu này không có dấu gạch đầu dòng như những câu ở trên.
- Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện diễn biến của câu chuyện và thái độ của những người tản cư trong buổi trưa ông Hai gặp họ?
Trả lời:
a. Trong ba câu mở đầu đoạn trích cho thấy có ít nhất là hai người phụ nữ tản cư đang nói chuyện với nhau. Dấu hiệu cho biết điều đó vì có hai lượt lời qua lại; nội dung nói của mỗi người đều hướng tới người tiếp chuyện và hình thức thể hiện trong đoạn văn bằng hai gạch đầu dòng (hai lượt lời qua lại).
b.
– Đây cũng không phải là đối thoại. Nội dung ông nói không hướng tới một người tiếp chuyện cụ thể, không liên quan đến chủ đề mà hai người đàn bà tản cư đang trao đổi. Hơn nữa sau câu nói to của ông cũng không có ai đáp lại. Thực ra ông lão nói với chính mình một câu bâng quơ, đánh trống lảng để tìm cách thoái lui. Đó chỉ là một lời độc thoại.
– Trong đoạn trích này còn có những câu như thế, chẳng hạn:
“Ông lão nắm tay lại mà rít lên:
– Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này!”.
c.
– Đây là những câu của ông Hai hỏi chính mình.
– Những câu hỏi này ông phát ra thành tiếng mà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông Hai. Chúng thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông trong phút giây nghe tin làng Chợ Dầu của ông theo giặc, không thốt thành lời, chỉ nghĩ thầm nên không có dấu gạch đầu dòng, chúng là những câu độc thoại nội tâm.
d.
– Các hình thức đối thoại tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật, thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với người dân Chợ Dầu, tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật.
– Những hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm sau đó đã giúp nhà văn khắc họa được sâu sắc tâm trạng dằn vặt, đau đớn khi nghe tin làng chợ Dầu cái làng mà ông luôn luôn lấy làm tự hào và hãnh diện đã theo giặc, làm cho câu chuyện sinh động hơn.
Luyện tập
Câu 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích.
Trả lời:
– Cuộc đốì thoại diễn ra không bình thường giữa vợ chồng ông Hai.
– Có ba lượt lời (lời bà Hai), nhưng chỉ hai lời đáp. Lời thoại đầu của bà, ông Hai không đáp lại “nằm rũ ra trên giường không nói gì” câu hỏi thứ hai của bà Hai được ông “khẽ nhúc nhích” đáp bằng một câu hỏi lại bà với một từ “Gì?”. Lần thứ ba, ông cũng chỉ đáp lại lời bà bằng một câu cụt ngủn, giọng gắt lên: “Biết rồi!”. Tái hiện lại cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.
Câu 2: Viết đoạn văn có sử dụng hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm
Trả lời:
Chiều hôm ấy đi học về, lòng tôi man mác buồn vì một người bạn mới chuyển đi. Về nhà tôi chẳng thiết ăn uống, cứ thế nằm vật ra giường. Mẹ gọi xuống ăn cơm, tôi cũng chỉ nói vọng xuống nhà:
– Con hơn mệt nên không muốn ăn. Bố mẹ cứ ăn trước ạ.
Tôi cứ thế vùi mình vào trong chăn và trách Hoa, sao lại đi mà chẳng báo trước. Cậu thật vô tâm, thật ích kỉ, giá nói trước với tớ, tớ đã không buồn đến mức này. Nghĩ đến đó tôi lại khóc nức nở, rồi ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Sáng hôm sau, ngủ dậy tôi bỗng thấy một lá thư đặt ngay bên cạnh mình, tôi nhìn nét chữ và nhận ra ngay:
– Trời ơi, là thư của Hoa!
Từng dòng chữ Hoa viết khiến cho tôi hiểu hơn quyết định chuyển trường của bạn và cả lí do bạn không nói với tôi. Tôi không còn trách Hoa nữa. Bạn ấy mãi mãi là người mà tôi yêu quý.
2. SOẠN VĂN ĐỐI THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN ĐỐI THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ HAY NHẤT
Soạn văn: Đối thoại và độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự (chi tiết)
Học sinh xem đề bài bên trên.
Lời giải
TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Câu 2 (trang 177 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
a, – Ba câu đầu đoạn trích là cuộc đối thoại giữa những người phụ nữ tản cư
– Tham gia câu chuyện có ít nhất 2 người
– Dấu hiệu cho ta thấy đó là một cuộc trò chuyện vì nó có 2 lượt lời, một người hỏi và một người trả lời
b, – Câu “hà, nắng gớm, về nào” của ông Hai là một câu nói bâng quơ không hướng đến ai
– Vì câu nói này chỉ để ông Hai lảng tránh câu chuyện của những người phụ nữ tản cư
– Trong đoạn trích có câu độc thoại như thế “Chúng bay …. nhục nhã thế này”
c, – Đó là những câu ông Hai tự hỏi chính mình
– Vì những câu hỏi này không phát ra thành tiếng mà nó chỉ nằm trong suy nghĩ của ông Hai
d, – Tác dụng: Tạo cho câu chuyện có không khí gần gũi, thật như cuộc sống đang diễn ra. Thể hiện thái độ yêu ghét của những người phụ nữ tản cư.
– Các câu độc thoại và độc thoại nội tâm giúp cho người đọc cảm nhận được chiều sâu tâm lí tinh tế, nhạy cảm của nhân vật ông Hai: tự trọng, tự tôn, nhạy cảm, dễ xúc động
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 178 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Ông Hai bỏ lượt phải đáp bà Hai ở lần 1: Thể hiện tâm trạng chán chường không muốn nói đến cái chuyện ấy của ông Hai
– Lượt lời thứ 2 và 3 ông Hai đều trả lời cộc lốc: thể hiện sự miễn cưỡng, bất đắc dĩ của ông Hai
Câu 2 (trang 178 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Tôi vừa phải nằm viện một tuần vì bị ốm. Hôm nay là ngày tôi được ra viện. Trên đường về nhà, xen với nỗi vui mừng là nỗi lo. Lo vì không biết phải xoay xở sao đây để bù đắp bài vở trong những ngày qua. Tôi vừa bước vào nhà thì bé Hoa, em tôi, nhảy cẫng ra và bi bô:
– Anh Hưng ơi! Có chị nào nho nhỏ, chị nói với bố là bạn của anh. Ngày nào chị ấy cũng đến lấy vở về chép bài cho anh. Chị ấy còn cho em kẹo nữa cơ đấy!
– Ừ.
Rồi không kịp nhìn những viên kẹo trên tay em, tôi lao ngay vào phòng học. Tay tôi run run giở vội những tờ giấy trắng. Không lẽ lại là cái Hà? Có phải là Hà không nhỉ? Thôi đúng Hà rồi. Tôi lặng đi. Chính Hà đã âm thầm giúp tôi trong những ngày qua. Vậy mà đã có lúc tôi nghĩ xấu về Hà. Lúc này tự dưng trong lòng tôi dâng lên một niềm cảm xúc khó tả. Không thể kìm nén nổi lòng mình, tôi thốt lên:
– Hà ơi! Cảm ơn bạn nhé!
Soạn văn: Đối thoại và độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự (hay nhất)
Học sinh xem đề bài bên trên.
Lời giải
TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Câu 2 (trang 177 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a. Ba câu đầu đoạn trích là cuộc đối thoại giữa những người phụ nữ tản cư
– Tham gia câu chuyện có ít nhất 2 người
– Dấu hiệu cho ta thấy đó là một cuộc trò chuyện vì:
+ Về nội dung: học cùng bàn về tinh thần, thái độ của người làng Chợ Dầu trước cuộc càn của địch.
+ Về hình thức, có hai gạch đầu dòng dẫn lời nhân vật, thể hiện cuộc trao đổi qua lại.
b. – Câu “hà, nắng gớm, về nào” của ông Hai không phải là câu đối thoại mà chỉ là một câu nói bâng quơ không hướng đến ai.
– Vì câu nói này chỉ để ông Hai lảng tránh câu chuyện của những người phụ nữ tản cư.
– Trong đoạn trích có câu độc thoại như thế “Chúng bay …. nhục nhã thế này”.
c. Đó là những câu ông Hai tự hỏi chính mình. Đó là các câu độc thoại nội tâm vì trước những câu này không có gạch đầu dòng.
d. Tác dụng: Các hình thức đối thoại tạo không khí như cuộc sống thật, thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư với dân làng chợ Dầu theo giặc.
→ Giúp nhà văn khắc họa sâu sắc tâm trạng đau đớn, dằn vặt của ôn Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 178 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Cuộc đối thoại diễn ra không bình thường giữa hai vợ chồng ông Hai.
– Có ba lượt lời trao nhưng chỉ có hai lượt lời đáp.
+ Lời thoại đầu của bà Hai, ông Hai không đáp.
+ Câu hỏi hai của bà được ông Hai khẽ nhúc nhích đáp lại bằng cách hỏi lại “Gì?”
+ Lần ba ông cũng chỉ đáp lời bà bằng một câu cụt lủn “Biết rồi”.
⇒ Cuộc đối thoại này giúp người đọc nhận ra tâm trạng buồn bã, đau khổ, thất vọng của ông Hai.
Câu 2 (trang 179 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Gợi ý:
Trái đất vẫn không ngừng chuyển động,cuộc sống vẫn cứ tiếp diễn như thường ngày,thời gian cũng trôi qua một cách nhanh chóng không chờ đợi ai và cái tuổi thơ dấu yêu giờ đây đã là quá khứ.Mưa!Mưa rơi từng hạt,mưa mang cái lạnh giá đến và mang một nỗi khắc khoải chống chếnh khiến cho con người không thoát khỏi sự cô đơn.Hướng ánh mắt xa xăm nhìn vào một khoảng không gian vô định,ta nhìn lại năm tháng thời học trò. Sau 20 năm xa quê, giờ đây tôi đang đặt chân tại cổng trường của ngôi trường cấp 3 cũ. Có một bóng dáng quen thuộc xuất hiện đi tới hướng tôi. Có phải thầy Tuấn dạy Toán không nhỉ? Thôi đúng thầy rồi? Sao giờ đây Thầy lại nhiều tóc trắng quá vậy. Tôi lặng người nghĩ cũng 20 năm rồi. Thầy giáo dạy Toán của tôi hồi nào còn đẹp trai và phong độ nhất trường kia đâu rồi? Thời gian thật vô tình mà?
– Em chào thầy ạ! Thầy còn nhớ em không thầy?
– Tâm đúng không? Lớp trưởng lớp 12D đây à.
– Vâng, em đây ạ. (Tôi xúc động nghẹn ngào). Thầy khỏe không thầy?
– Thầy khỏe, nào vào đây nói chuyện và tham quan trường với thầy chứ nhỉ?
Thế rồi hai thầy cho cùng nhau ngồi ghế đá sân trường ôn lại những kỉ niệm ngày xưa.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
