Soạn văn: Lời văn, đoạn văn tự sự
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Lời văn, đoạn văn tự sự”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ SIÊU NGẮN
I. LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
Câu 1: Đọc các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người miền biển, tài năng cũng không kém […]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh. […], cả hai đều xừng đáng làm rể vua Hùng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Các câu văn đã giới thiệu nhân vật như thế nào? Câu văn giới thiệu trong đoạn thường dùng những từ, cụm từ gì?
Trả lời
Lời văn giới thiệu nhân vật
– Đoạn văn (1): giới thiệu nhân vật Vua Hùng và con gái Mị Nương.
– Đoạn văn (2): giới thiệu nhân vật Sơn Tinh vùng núi, Thủy Tinh miền biển, cả hai đều tài năng.
* Câu văn giới thiệu thường dùng từ là, từ có, hoặc kể bằng ngôi thứ ba Người ta gọi chàng là …
Câu 2: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
(3) Thủy tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần Hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Đoạn văn đã dùng những từ gì để kể những hành động của nhân vật? Gạch dưới những từ chỉ hành động đó. Các hành động được kể theo thứ tự nào? Hành động ấy đem lại kết quả gì? Lời kể trùng điệp (nước ngập…, nước ngập…, nước dâng…) gây được ấn tượng gì cho người dọc?
Trả lời
Lời văn kể sự việc
– Đoạn văn thường dùng những từ để kể hành động nhân vật (các động từ): đến, nổi giận, đuổi theo, hô mưa, gọi gió, dâng nước, đánh,…
– Các hành động được kể mỗi lúc một căng thẳng, dồn dập, kể hành động rồi đến kết quả dựa theo thứ tự thực hiện hành động của nhân vật.
– Kết quả được kể lại trong câu văn cuối.
– Lời kể trùng điệp (nước ngập …, nước ngập …, nước dâng …) tạo nên sự căng thẳng, sự dồn dập, đẩy câu chuyện đến hồi kịch tính cao.
Câu 3: Đọc lại các đoạn văn (1), (2), (3) trong SGK và trả lời các câu hỏi:
a) Hãy cho biết mỗi đoạn văn biểu đạt ý chính nào, gạch dưới câu biểu đạt ý chính ấy. Tại sao người ta gọi đó là câu chủ đề?
b) Để dẫn đến ý chính ấy, người kể đã dẫn dắt từng bước bằng cách các ý phụ như thế nào? Chỉ ra các ý phụ và mối quan hệ của chúng với ý chính.
Trả lời
Đoạn văn
| Đoạn | Câu chủ đề | Các ý phụ | Quan hệ của ý chính với ý phụ |
|---|---|---|---|
| (1) | Câu đầu | Các câu còn lại ngoài câu chủ đề đều là câu nêu ý phụ | Ý phụ dẫn đến hoặc giải thích cho ý chính, làm nổi bật ý chính |
| (2) | |||
| (3) |
Viết đoạn văn nêu chính:
– Đoạn văn về Tuệ Tĩnh:
Tuệ Tĩnh là một người thầy thuốc giàu y đức, hết lòng thương yêu cứu giúp người bệnh, không kể giàu nghèo sang hèn. Một lần, ông chuẩn bị đi xem bệnh cho con nhà quý tộc thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị gãy đùi đến xin ông chạy chữa. Ông liền hoãn lại việc đến tư dinh nhà quý tộc để chữa gấp cho chú bé trước.
– Đoạn văn về Thánh Gióng:
Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt phun lửa giết chết hết giặc Ân. Ngựa phun lửa, Thánh Gióng thúc ngựa phi đến nơi có giặc, đón đầu giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1:
a) Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi. Hằng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng. Ngày nắng cũng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng. Phú ông mừng lắm.
b) Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị ác nghiệt, kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa; còn cô em út hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế.
(Sọ Dừa)
c) Cô không đẹp, chỉ xinh thôi. Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm. Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình. Khách trông thấy chỉ cười. Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay!
(Thạch Lam, Hàng nước cô Dần)
Mỗi đoạn văn trên kể về điều gì? Hãy gạch dưới câu chủ đề quan trọng nhất của mỗi đoạn văn. Các câu văn triển khai chủ đề ấy theo thứ tự nào?
Trả lời
| Đoạn | Chủ đề đọan văn | Câu chủ đề | Thứ tự triển khai |
|---|---|---|---|
| a. | Sọ Dừa chăn bò rất giỏi | Cậu chăn bò rất giỏi | Nói chung sau đó giải thích |
| b. | Hai cô chị ác nghiệt hắt hủi Sọ Dừa, cô út hiền lành đối đãi tử tế với Sọ Dừa | Hai cô chị ác nghiệt, … rất tử tế | Câu chủ đề định hướng nội dung, làm cơ sở cho các câu tiếp |
| c. | Tính cô còn trẻ con | Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm | Câu trước khái quát, câu sau giải thích, cụ thể hóa |
Câu 2: Đọc hai câu văn sau, theo em, câu nào đúng, câu nào sai?
a) Người gác rừng cưỡi ngựa, lao vào bóng chiều, nhảy lên lưng ngựa, đóng chắc yên ngựa.
b) Người gác rừng đóng chắc yên ngựa, nhảy lên lưng ngựa, rồi lao vào bóng chiều.
Trả lời
Câu (a): các hành động thực hiện theo thứ tự không logic, không hợp lí –> sai
Câu (b): thứ tự hợp lí –> đúng
Câu 3: Hãy viết câu giới các thiệu nhân vật: Thánh Gióng, Lạc Long Quân, Âu Cơ, Tuệ Tĩnh.
Trả lời
Giới thiệu nhân vật:
– Thánh Gióng là tráng sĩ dẹp giặc Ân trên lưng ngựa sắt đời Hùng Vương thứ sáu, được vua phong là Phù Đổng Thiên Vương.
– Lạc Long Quân là vị thần nòi rồng sống ở miền Lạc Việt.
– Ở vùng núi phía Bắc có nàng Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần thuộc họ Thần Nông.
– Tuệ Tĩnh là một danh y tài giỏi và giàu y đức.
Câu 4: Viết đoạn văn kể chuyện Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt xông trận, ngựa phun lửa giết giặc Ân và đoạn kể chuyện Thánh Gióng khi roi sắt gãy, đã nhổ tre ngà tiếp tục đánh đuổi quân giặc.
Trả lời
– Đoạn văn kể chuyện Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt xông trận:
Gióng mặc giáp sắt, cầm roi sắt, nhảy lên mình ngựa. Gióng cầm roi sắt vung lên, ngựa hí vang xông thẳng vào chiến trận. Ngựa sắt phun lửa đốt cháy quân giặc, giết hết lớp này đến lớp khác.
– Đoạn văn kể chuyện Thánh Gióng khi roi sắt gãy:
Thế trận đang thắng, bỗng roi sắt gãy, Gióng nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc, giặc tan vỡ, giẫm đạp lên nhau mà chạy.
2. SOẠN VĂN LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ HAY NHẤT
Soạn văn: Lời văn, đoạn văn tự sự (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
I. LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
Trả lời câu 1 (trang 58 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Các câu văn đã giới thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng của nhân vật:
+ Hùng Vương có một người con gái tên là Mị Nương.
+ Mị Nương đẹp và hiền dịu.
+ Sơn Tinh: ở núi Tản Viên.
+ Thủy Tinh: ở miền biển.
– Câu văn giới thiệu trên đây thường dùng từ “là, có” và cụm từ “người ta gọi chàng là”.
Trả lời câu 2 (trang 59 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)
– Đoạn văn đã dùng những từ để chỉ hành động của nhân vật:
+ Thuỷ Tinh: Đến muộn, không lấy được Mị Nương, đem quân đuổi theo Sơn Tinh.
+ Hô mưa, gọi gió, làm giông bão, dáng nước đánh, nước ngập, nước dâng…
– Các hành động được kể theo thứ tự trước sau, nguyên nhân – kết quả, thời gian.
– Lời kể trùng điệp có tác dụng thể hiện rõ cuộc tấn công của Thần nước thật nhanh chóng và khủng khiếp, gây ấn tượng dữ dội cho người đọc.
Trả lời câu 3 (trang 59 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
a) Mỗi đoạn văn biểu đạt ý chính:
– Đoạn 1: Vua Hùng kén rể: “Vua cha yêu thương … một người chồng thật xứng đáng”.
– Đoạn 2: Hai thần đến cầu hôn : “[…] cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng”
– Đoạn 3: Thủy Tinh đánh Sơn Tinh : “Thủy Tinh đến sau … cướp Mị Nương”.
=> Người ta gọi đó là câu chủ đề bởi vì câu đó diễn tả được ý chính của cả đoạn văn.
b)
– Để dẫn đến ý chính, người kể đã đưa ra một số ý phụ hoặc giải thích, chứng minh cho ý chính nổi bật lên.
– Mối quan hệ giữa các câu rất chặt chẽ. Câu sau tiếp câu trước hoặc làm rõ ý câu trước, hoặc nối tiếp hành động, nêu kết quả của hành động.
II. LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 60 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
a) Sọ Dừa làm thuê cho nhà phú ông.
– Câu chủ đề: “Cậu chăn bò rất giỏi”.
– Mạch lạc của đoạn văn:
+ Câu 1: Hành động bắt đầu.
+ Câu 2: Nhận xét chung về hành động.
+ Câu 3, 4: Hành động cụ thể.
+ Câu 5: Kết quả của hành động.
b) Thái độ của các con gái phú ông đối với Sọ Dừa:
– Câu chủ đề: “Hai cô chị ác nghiệt … rất tử tế”
– Giữa hai câu là hành động nối tiếp và ngày càng cụ thể.
c) Tính nết cô Dần:
– Câu chủ đề: “Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm”.
– Mạch lạc của đoạn:
+ Câu 1, 2 quan hệ nối tiếp.
+ Câu 3, 4 thể hiện sự đối xứng, ngang bằng.
+ Câu 4, 5 đối xứng.
⟹ Các câu giải thích, làm sáng rõ cho câu chủ đề.
Trả lời câu 2 (trang 60 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Câu (a) sai vì không không thể cưỡi ngựa rồi mới nhảy lên lưng ngựa được => điều vô lí.
– Câu (b) đúng vì rất mạch lạc.
Trả lời câu 3 (trang 60 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Thánh Gióng là vị anh hùng chiến thắng giặc ngoại xâm đầu tiên của dân tộc ta.
– Lạc Long Quân, chồng bà Âu Cơ, từng diệt Ngư Tinh, Hồ Tinh giúp dân an cư lạc nghiệp.
– Âu Cơ là vợ của Lạc Long Quân – một người con gái xinh đẹp tuyệt trần.
– Thời Trần có danh y nổi tiếng Tuệ Tĩnh luôn hết lòng vì người bệnh.
Viết đoạn văn kể chuyện Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt xông trận, ngựa phun lửa giết giặc Ân và đoạn kể chuyện Thánh Gióng khi roi sắt gãy, đã nhổ tre ngà tiếp tục đánh đuổi quân giặc.
Thánh Gióng là một người anh hùng mang trong mình sức mạnh của cả cộng đồng trong thời kì đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Thánh Gióng đã có mặt đúng lúc để cứu nước khi bị lâm nguy, dẹp tan giặc Ân. Ngựa của Thánh Gióng phun ra lửa, roi sắt quật tan quân thù. Đến khi roi sắt gãy thì nhổ tre đánh giặc. Nước Việt ta thật tự hào khi có một người như Gióng – chiến đấu bằng cả những thứ vũ khí thô sơ và cỏ cây ven đường để đem lại hòa bình cho Tổ quốc.
Soạn văn: Lời văn, đoạn văn tự sự (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
I. Lời văn, đoạn văn tự sự
1. Lời văn giới thiệu nhân vật (SGK Ngữ văn 6 T1/58)
– Các câu văn đã giới thiệu nhân vật một cách rõ nét: họ tên, lai lịch, quan hệ tính tình, tài năng, ý nghĩa của các nhân vật.
– Các câu văn thường dùng từ “là”, “có”, câu văn kể ngôi thứ ba. “Người ta gọi chàng là…”
2. Lời văn kể sự việc (SGK Ngữ văn 6 T1/59)
– Đoạn văn dùng động từ miêu tả hành động nhân vật đuổi theo, hô mưa, gọi gió, dâng nước.
– Các hành động được kể theo thứ tự trước sau, nối tiếp nhau
– Kết quả: lụt lớn, thành Phong Châu nổi lền bềnh trên một biển nước.
– Lời kể trùng điệp giúp hình dung sức mạnh tàn phá khủng khiếp của lũ lụt
3. Đoạn văn (SGK Ngữ văn 6 T1/59)
– Ý chính và câu chủ đề:
+ Đoạn 1: (câu 2): Hùng Vương muốn kén rể
+ Đoạn 2: (câu 6) Hai thần đến cầu hôn
+ Đoạn 3 (câu 1) Thủy Tinh đánh Sơn Tinh
=> Gọi là câu chủ đề vì câu đó diễn đạt một ý chính
– Sự dẫn dắt từ ý phụ đến ý chính trong từng đoạn
+ Đoạn 1: muốn kén rể thì phải nói vua có con gái đẹp, có lòng yêu thương và có ý kén rể giỏi.
+ Đoạn 2: trước hết phải giới thiệu từng người.
+ Đoạn 3: phải kể từ nguyên nhân đến diễn biến và kết quả.
– Đoạn văn Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt phun lửa giết chết giặc Ân.
Giặc đến, ngay lập tức Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ, mặc giáp sắt, cầm roi sắt, lên ngựa sắt ra chiến trường. Chàng ra sức đánh đuổi giặc để giữ yên bình cho bờ cõi, gậy sắt gãy, chàng nhổ tre bên đường quật giặc. Chẳng mấy chốc, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt phun lửa giết chết hết giặc Ân.
II. Luyện tập
Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 T1 /60):
* Đoạn a) kể về việc Sọ Dừa làm thuê trong nhà Phú Ông.
– Câu chủ đề “Cậu chăn bò rất giỏi”.
– Thứ tự:
+ Câu 1: hành động bắt đầu.
+ Câu 2: nhận xét chung về hành động.
+ Câu 3,4: hành động cụ thể.
+ Câu 5: kết quả, ảnh hưởng của hành động.
* Đoạn b) kể về thái độ của các con gái Phú Ông với Sọ Dừa.
+ Câu chủ đề: câu 2.
+ Quan hệ giữa 2 câu: hành động nối tiếp và ngày càng cụ thể.
* Đoạn c) kể về tính nết cô Dần.
– Câu chủ đề: câu 2.
– Mạch lạc của đoạn:
+ Câu 1, 2 quan hệ nối tiếp.
+ Câu 3, 4 quan hệ đối xứng.
+ Câu 2 và câu 3, 4 quan hệ giải thích.
+ Câu 4, 5 quan hệ đối xứng.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 T1 /60):
– Câu b đúng vì đúng mạch lạc
– Câu a sai vì sai mạch lạc (lộn xộn).
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 T1 /60):
+ Thánh Gióng là vị anh hùng chiến thắng giặc ngoại xâm đầu tiên của dân tộc ta.
+ Lạc Long Quân – vua Rồng, chồng bà Âu Cơ, từng diệt Ngư Tinh, Hồ Tinh giúp dân an cư lạc nghiệp.
+ Âu Cơ là một vị thần xinh đẹp dòng tiên
+ Tuệ Tĩnh là danh y hết lòng vì người bệnh
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 T1 /60):
– Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt xung trận
Giặc đến, ngay lập tức Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ, mặc giáp sắt, cầm roi sắt, lên ngựa sắt ra chiến trường. Chàng ra sức đánh đuổi giặc để giữ yên bình cho bờ cõi. Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ.
– Khi roi sắt gãy, Thánh Gióng nhổ tre đằng ngà tiếp tục đánh giặc.
Đột nhiên, roi sắt gãy, Thánh Gióng không hề nao núng. Chàng nhổ bụi tre ven đường quật vào giặc. Dưới tay Gióng, cây cỏ quê hương cũng trở thành một vũ khí đánh giặc. Giặc tan vỡ, chạy toán, chàng tiếp tục đuổi theo đến tận núi Sóc rồi mới về trời.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
