Soạn văn: Tìm hiểu chung về văn tự sự
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Tìm hiểu chung về văn tự sự”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN TỰ SỰ SIÊU NGẮN
I. Ý NGHĨA VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA PHƯƠNG THỨC TỰ SỰ
Câu 1: Trong đời sống hàng ngày người ta thường nghe những yêu cầu và những câu hỏi như sau:
– Bà ơi, bà kể chuyện cổ tích cho cháu nghe đi!
– Cậu kể cho mình nghe Lan là người như thế nào.
– Bạn An gặp chuyện gì mà lại thôi học nhỉ?
– Thơm ơi, lại đây tớ kể cho nghe câu chuyện này hay lắm.
a) Gặp trường hợp như thế, theo em, người nghe muôn biết điều gì và người kể phải làm gì?
b) Trong những trường hợp trên, câu chuyện phải có một ý nghĩa nào đó. Ví dụ, nếu muốn cho bạn biết Lan là một người bạn tốt, người được hỏi phải kể những việc như thế nào về Lan? Vì sao? Nếu người trả lời kể một câu chuyện về An mà không liên quan đến việc thôi học của An thì có thể coi là câu chuyện có ý nghĩa không? Vì sao?
Trả lời
a) Gặp những trường hợp như trên, người nghe muốn tìm hiểu sự việc, con người, câu chuyện của người kể, còn người kể phải thông báo, cho biết, giải thích giúp người nghe hiểu.
b) Muốn biết Lan là một người bạn tốt người kể cần phải kể ra những việc làm, hành động, tư tưởng, tình cảm cụ thể của Lan đối với bạn bè. Chẳng hạn:
+ Giúp đỡ bạn trong học tập.
+ Giúp bạn trong hoàn cảnh khó khăn, sẵn sàng chia sẻ khó khăn với bạn.
+ Luôn quan tâm, an ủi, động viên bạn bè vượt lên hòan cảnh để học tập, rèn luyện tốt.
Phải kể những biểu hiện cụ thể như vậy thì người nghe với hiểu một cách tường tận, và có sự đánh giá đúng đắn về đốì tượng.
* Nếu người trả lời kể một câu chuyện về An mà không kiên quan tới việc thôi học của An thì không thể coi là câu chuyện có ý nghĩa. Vì nó không thua mãn nhu cầu cần biết của người nghe.
Câu 2: Truyện Thánh Gióng mà em đã học là một văn bản tự sự. Văn bản này cho ta biết những điều gì? Vì sao có thể nói truyện Thánh Gióng là truyện ngợi ca công đức của vị anh hùng làng Gióng?
– Hãy liệt kê các sự việc theo thứ tự trước sau của truyện. Truyện bắt đầu từ đâu, diễn biến như thế nào, kết thúc ra sao? Từ thứ tự các sự việc đó, em hãy suy ra đặc điểm của (phương thức) tự sự.
Trả lời
* Truyện Thánh Gióng cho ta biết Thánh Gióng là một vị anh hùng dân tộc đã đứng lên giết giặc ngoại xâm đem lại hạnh phúc cho nhân dân
* Các sự việc trong truyện được sắp xếp theo thứ tự sau:
1. Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng.
2. Thánh Gióng biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc.
3. Thánh Gióng lớn nhanh như thổi.
4. Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt, cầm roi sắt đi đánh giặc.
5. Thánh Gióng đánh tan giặc
6. Thánh Gióng lên núi, cởi bỏ áo giáp sắt bay về trời.
7. Vua lập đền thờ phong danh hiệu.
8. Những dấu tích còn lại của Thánh Gióng.
* Trong các sự việc trên thì:
– Sự việc 1 là sự việc mở đầu.
– Các sự việc từ 2 đến 7 là sự việc diễn biến.
– Sự việc 8 là sự việc kết thúc.
* Từ thứ tự các sự việc trên ta có thể suy ra đặc điểm của phương thức tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1: Đọc mẩu chuyện sau và trả lời câu hỏi: Trong truyện này, phương thức tự sự thể hiện như thế nào? Câu chuyện thể hiện ý nghĩa gì?
Ông già và thần chết
Một lần ông già đẵn xong củi và mang về. Phải mang đi xa ông già kiệt sức, đặt bó củi xuống rồi nói:
– Chà, giá Thần Chết đến mang ta đi thì có phải hơn không!
Thần Chết đến và bảo:
– Ta đây, lão cần gì nào?
Ông già sợ hãi bảo:
– Lão muốn ngài nhấc hộ bó củi lên cho lão.
(Lép Tôn-xtôi, Kiến và chim bồ câu)
Trả lời
* Phương thức tự sự của truyện được thể hiện ở chỗ: Truyện được kể theo trình tự thời gian, sự việc nối tiếp nhau, kết thúc bất ngờ, ngôi kể thứ ba. Nội dung của truyện kể diễn biến tư tưởng của một ông già.
* Ý nghĩa của câu chuyện:
– Ca ngợi trí thông minh của ông lão.
– Thể hiện tư tưởng yêu cuộc sống, dù kiệt sức thì sống cũng hơn chết.
Câu 2: Bài thơ sau đây có phải tự sự không, vì sao? Hãy kể lại câu chuyện bằng miệng.
Sa bẫy
Bé Mây rủ mèo con
Đánh bẫy bầy chuột nhắt
Mồi thơm: cá nướng ngon
Lửng lơ trong cạm sắt.
Lũ chuột tham hoá ngốc
Chẳng nhịn thèm được đâu!
Bé Mây cười tít mắt
Mèo gật gù, rung râu.
Đêm ấy Mây nằm ngủ
Mơ đầy lồng chuột sa
Cùng mèo con đem xử
Chúng khóc ròng, xin tha !
Sáng mai vùng xuống bếp:
Bẫy sập tự bao giờ
Chuột không, cá cũng hết
Giữa lồng mèo nằm… mơ !
(Nguyễn Hoàng Sơn, Dắt mùa thu qua phố )
Trả lời
* Bài thơ Sa bẫy chính là một bài thơ tự sự. Tuy diễn đạt bằng thơ năm tiếng nhưng bài thơ đã kể lại một câu chuyện có đầu có đuôi, có nhân vật, chi tiết, diễn biến sự việc nhằm mục đích chế giễu tính tham ăn của mèo đã khiến mèo tự mình sa bẫy của chính mình.
* Kể lại câu chuyện:
Bé Mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột nhắt bằng cá nướng thơm lừng treo lơ lửng trong cái cạm sắt. Cả bé, cả mèo đều nghĩ bọn chuột sẽ vì tham ăn mà mắc bẫy ngay. Đêm ngủ, Mây nằm mơ thấy cảnh chuột bị sập bẫy đầy lồng. Chúng chí cha chí chóe khóc lóc, cầu xin tha mạng.
Sáng hôm sau, ai ngờ khi xuống bếp xem, bé Mây chẳng thấy chuột, cũng chẳng còn cá nướng, chỉ có ở giữa lồng, mèo ta đang cuộn tròn ngáy khò khò… Chắc mèo đang mơ!…
Câu 3: Hai văn bản: Huế: Khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ ba và Người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược trong SGK có nội dung tự sự không? Vì sao? Tự sự ở đây có vai trò gì?
Trả lời
– Cả hai văn bản đều có nội dung tự sự với nghĩa kể chuyện, kể việc.
– Tự sự ở đây có vai trò giới thiệu, tường thuật, kể chuyện thời sự hay lịch sử.
Câu 4: Hãy kể câu chuyện để giả thích vì sao người Việt Nam tự xưng là con Rồng, cháu Tiên.
Trả lời
Tổ tiên người Việt xưa là Lạc Long Quân và Âu Cơ. Lạc Long Quân nòi Rồng hay chơi ở vùng sông hồ ở Lạc Việt (Bắc Bộ Việt Nam). Bà Ầu Cơ là giống tiên phương Bắc xuống chơi vùng Lạc Việt, thấy cảnh đẹp quên về. Lạc Long Quân và Âu Cơ gặp nhau rồi đem lòng yêu nhau, họ trở thành vợ chồng. ít lâu sau Âu Cơ đẻ ra một bọc trứng nở ra một trăm người con. Người con trưởng được chọn làm vua, gọi là Hùng Vương, đóng đô ở Phong Châu, đời đời cha truyền con nối. Biết ơn và tự hào về dòng giống của mình, người Việt tự xưng là con Rồng, cháu Tiên.
Câu 5: Trong cuộc họp lớp đầu năm Giang, đề nghị bầu Minh làm lớp trưởng, vì bạn Minh đã chăm học, học giỏi, lại thường giúp đỡ bạn bè. Theo em, Giang có nên kể vắn tắt một vài thành tích của Minh để thuyết phục các bạn cùng lớp hay không?
Trả lời
Bạn Giang nên kể vắn tắt một vài thành tích của Minh để các bạn trong lớp hiểu Minh là người chăm học, học giỏi lại thường hay giúp đỡ bạn.
2. SOẠN VĂN TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN TỰ SỰ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN TỰ SỰ HAY NHẤT
Soạn văn: Tìm hiểu chung về văn tự sự (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
I. Ý NGHĨA VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA PHƯƠNG THỨC TỰ SỰ
Câu 1 (SGK trang 27- 28):
a/ Trong trường hợp như thế, người nghe muốn biết đầy đủ về câu chuyện và người kể phải kể chi tiết câu chuyện đó
b/ + Nếu muốn cho bạn biết Lan là một người bạn tốt, người được hỏi phải kể những việc làm tốt của Lan vì thông qua những việc làm tốt ấy mới chứng minh được Lan là người tốt
+ Nếu người trả lời kể một câu chuyện không liên quan tới việc thooi học của An thì không thể coi là một câu chuyện có ý nghĩa vì khi đó người nghe không đạt được mục đích
Câu 2 (SGK trang 28):
– Thánh gióng là văn bản tự sự vì:
+ Truyện kể về cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm của Gióng
+ Thời gian: thời Hùng Vương thứ sáu
+ Diễn biến: có các sự việc sắp xếp theo trình tự
+ Ý nghĩa: thể hiện tinh thần yêu nước, quả cảm chống giặc của Gióng và của nhân dân
– Nói truyện ca ngợi công đức của anh hùng làng Gióng vì truyện giúp ta giải thích được sự việc đánh giặc của Gióng, tìm hiểu tài năng, phẩm chất của người anh hùng và bày tỏ sự khâm phục, ngợi ca của ND ta với Gióng.
– Các sự việc: Bà mẹ thụ thai kì lạ => sinh ra đứa bé kì lạ => Thánh Gióng biết nói, nhận trách nhiệm đánh giặc ⇒ Thánh Gióng lớn nhanh như thổi ⇒ Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ ⇒ Thánh Gióng đánh tan giặc => Thánh Gióng bay về trời và những dấu tích còn lại của Thánh Gióng
Nhận xét:
Tự sự là:
+ kể một chuỗi sự việc theo thứ tự nhất định, sự việc này dẫn tới sự việc kia, cuối cùng dẫn tới một kết thúc
+ thể hiện 1 ý nghĩa nào đ
II. LUYỆN TẬP
Câu 1 (SGK trang 28):
a. Phương thức tự sự: kể theo trình tự thời gian, sự việc nối tiếp nhau, kết thúc bất ngờ.
Ông già đẵn xong củi mang về, muốn Thần Chết đến mang mình đi. Thần chết đến, ông già sợ, nhờ nhấc hộ bó củi lên.
b. Ý nghĩa: Thể hiện tư tưởng yêu cuộc sống
Câu 2 (SGK trang 29):
– Là bài thơ tự sự vì tuy diễn đạt bằng thơ năm tiếng nhưng đã kể lại câu chuyện có đầu có cuối, có nhân vật, có chi tiết, diễn biến sự việc nhằm mục đích chế giễu tính tham ăn của mèo đã khiến mèo tự sa bẫy của chính mình.
Câu 3 (SGK trang 29-30):
– Hai văn bản đều có nội dung tự sự. Văn bản đầu là một bản tin, nội dung là kể lại cuộc khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ ba tại TP. Huế chiều ngày 3/4/2000. Văn bản hai là một đoạn trong LS 6 nói về việc người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược.
– Vai trò: giúp người đọc thấy rõ quá trình của 2 sự kiện: khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ 3 tại Huế và người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược (có diễn biến, thành phần tham gia, nguyên nhân, kết quả).
Câu 4 (SGK trang 30):
– Tổ tiên người Việt xưa là các vua Hùng. Vua Hùng đầu tiên do LLQ và Âu Cơ sinh ra. LLQ nòi rồng, Âu Cơ nòi tiên. Do vậy người Việt tự xưng là con rồng, cháu tiên.
Câu 5 (SGK trang 30):
– Bạn Giang nên kể vắn tắt một vài thành tích của Minh để các bạn trong lớp hiểu Minh là người chăm học, học giỏi lại thường giúp đỡ bạn bè.
Soạn văn: Tìm hiểu chung về văn tự sự ( hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
I. Ý NGHĨA VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA PHƯƠNG THỨC TỰ SỰ
Câu 1 (trang 27 Ngữ Văn 6 Tập 1):
a) Trường hợp như thế người nghe muốn biết thông tin:
– Nội dung câu chuyện cổ tích nào đó.
– Thông tin (hình dáng, tính tình, sở thích, thành tích học tập) của Lan.
– Lý do An thôi học.
– Một câu chuyện hay
→ Người kể phải dùng phương thức kể để cung cấp thông tin mà người nghe muốn biết.
b) – Trong trường hợp trên người được hỏi phải kể những việc tốt của Lan như trong học tập, lao động, giúp đỡ bạn bè. Người được hỏi phải kể như vậy vì những thông tin đó mới chứng tỏ được Lan là một người tốt và cung cấp đủ thông tin cho người hỏi.
– Nếu người kể, kể một câu chuyện không liên quan đến việc thôi học của An thì đó không được coi là một câu chuyện ý nghĩa vì nó không đáp ứng được mục đích của người hỏi.
Câu 2 (trang 28 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Truyện Thánh Gióng là một văn bản tự sự vì nó cũng cấp cho bạn đọc những thông tin sau:
+ Truyện kể về Gióng.
+ Ở thời Hùng Vương thứ 6
+ Gióng đi đánh giặc Ân.
+ Gióng đánh tan giặc Ân, cởi áo giáp sắt, bay về trời.
→ Ý nghĩa: ca ngợi lòng yêu nước và tinh thần quả cảm của Gióng.
– Truyện Thánh Gióng ca ngợi công đức của vị anh hùng vì câu chuyện kể về quá trình ra đời → trưởng thành → lập chiến công → thành Thánh của vị anh hùng giữ nước đầu tiên của dân tộc ta.
– Thứ tự các sự việc theo trình tự của câu chuyện:
+ Việc Gióng ra đời
+ Gióng biết nói và nhận lời sứ giả
+ Gióng lớn nhanh, cưỡi ngựa đi đánh giặc
+ Giặc tan, Gióng bay về trời
+ Vua lập đền thờ và phong danh hiệu Phù Đổng Thiên Vương.
⇒ Phương thức tự sự (đặc điểm của phương thức tự sự) :
+ Trình bày chuỗi các sự việc, sự kiện này → sự vật sự kiện kia → kết quả ⇒ thể hiện một ý nghĩa.
+ Giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề ⇒bày tỏ thái độ khen chê.
II. LUYỆN TẬP
Bài 1 (trang 28 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Truyện Ông già và thần chết sử dụng phương thức tự sự. Phương thức tự sự được thể hiện thông qua các lời thoại
– Ý nghĩa:Câu chuyện thể hiện sự thông minh, nhanh trí của con người.
Bài 2 (trang 28 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Bài thơ Sa bẫy của tác giả Nguyễn Hoàng Sơn được thể hiện theo phương thức tự sự: vì: Nội dung bài thơ như một câu chuyện, trình tự, có diễn biến và kết thúc bất ngờ.
– Có thể kể câu chuyện như sau: Bé mây rủ mèo đánh bẫy chuột nhắt bằng cá nướng rất thơm. Cả hai đều sung sướng khi nghĩ đến cảnh chuột sập bẫy nhưng không may bẫy sập, chuột chưa đến mèo đã bị sa bẫy.
Bài 3 (trang 28 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Cả 2 văn bản đều là văn bản tự sự. Vì cả hai văn bản đều dùng để trình bày nội dung sự việc. Tự sự ở đây có vai trò thuật lại sự việc.
Bài 4 (trang 29 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Có một vị thần nòi Rồng ở dưới nước kết duyên với một vị thần thuộc dòng tiên ở trên núi. Hai người kết duyên với nhau đẻ ra bọc trăm trứng, trăm trứng nở ra trăm con người. 50 mươi người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non. Người con trưởng theo mẹ lên non được tôn làm vua lấy hiệu là Vua Hùng lập ra nước Văn Lang.Đó là nguồn gốc của người Việt ta bây giờ.
Bài 5 (trang 29 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Giang nên kể vắn tắt một vài thành tích của Minh vì nó sẽ thuyết phục các bạn trong lớp hơn.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
