Soạn văn: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự

Lời giải

Trả lời câu 1 (trang 47 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

a) Đề (1) nêu yêu cầu:

– Kể chuyện

– Câu chuyện em thích

– Bằng lời văn của em.

b) Các đề (3), (4), (5), (6) không có từ kể nhưng vẫn là đề tự sự vì vẫn yêu cầu có việc, có chuyện về những ngày thơ ấu, ngày sinh nhật, quê em đổi mới, em đã lớn.

c) Các đề trên yêu cầu làm nổi bật:

–  Câu chuyện từng làm em thích thú

–  Những lời nói, việc làm của bạn chứng tỏ bạn rất tốt.

–  Một câu chuyện kỉ niệm khiến em không thể quên.

–  Những sự việc và tâm trạng của em trong ngày sinh nhật.

–  Sự đổi mới cụ thể của quê em

–  Những biểu hiện về sự lớn lên của em.

d) – Các đề nghiêng về kể việc: 3, 4, 5.

–   Các đề nghiêng về kể người: 2, 6.

–   Các đề nghiêng về tường thuật: 3, 4, 5.

Trả lời câu 2 (trang 48 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

a)   Tìm hiểu đề:

–  Yêu cầu kể lại một câu chuyện mà em thích.

–  Kể bằng chính lời văn của mình. Nghĩa là không sao chép của người khác.

b)   Lập ý: Chẳng hạn em chọn truyện Thánh Gióng. Truyện Thánh Gióng là biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chông giặc ngoại xâm.

c)   Lập dàn ý:

–    Mở đầu nên giới thiệu nhân vật: “Đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão sinh được một đứa con trai, đã lên ba mà vẫn không biết đi, biết nói, biết cười. Một hôm có sứ giả của vua… ”

–   Kể chuyện bằng các ý:

+ Thánh Gióng bảo vua cho làm ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt.

+ Thánh Gióng ăn khoẻ lớn nhanh.

+ Khi ngựa sắt và roi sắt, áo giáp sắtđược đem đến, Thánh Gióng vươn vai lớn bổng thành người tráng sĩ, cưỡi ngựa, cầm roi ra trận.

+ Thánh Gióng xông trận giết giặc.

+ Roi gãy thì lấy tre làm vũ khí.

+ Thắng giặc, Gióng bỏ lại áo giáp, cưỡi ngựa bay về trời.

–  Kết thúc: Vua nhớ công ơn, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.

d)  Viết bằng lời văn của em là: suy nghĩ kĩ rồi viết ra bằng chính lời văn của mình, không sao chép của người khác, bất kể là ai.

đ) Cách làm bài văn tự sự:

–  Tìm hiểu đề: Tìm hiểu kĩ lời văn của đề để nắm vững yêu cầu của đề bài.

–   Lập ý: xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề, cụ thể xác định: nhân vật, sự việc, diến biến, kết quả và ý nghĩa của câu chuyện.

–   Lập dàn ý: sắp xếp việc gì kể trước, việc gì kể sau để người đọc theo dõi được câu chuyện và hiểu được ý định của người viết

Viết bài theo bố cục ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

Lời giải

I. Đề, tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự.

1. Đề văn tự sự.

– Đề (1) nêu ra yêu cầu “kể chuyện emm thích”.

– Các đề (3) , (4) , (5) , (6) không có từ kể nhưng vẫn là đề văn tự sự.

– Từ trọng tâm trong mỗi đề và chủ đề nghiêng về:

(1) : câu chuyện em thích → sự việc

(2) : một người bạn tốt → kể người.

(3) : kỉ niệm thơ ấu → sự việc

(4) : ngày sinh nhật → sự việc.

(5) : quê em → tường thuật.

(6) : lớn rồi → kể người.

2. Cách làm bài văn tự sự.

a. Yêu cầu cần thực hiện.

Đọc kỹ đề → xác định trọng tâm của đề → xác định phạm vi kiến thức.

b. Lập ý.

– Chọn nội dung (đối tượng) sự việc để kể.

– Kể nội dung theo diễn biến kết quả.

– Thể hiện ý nghĩa của câu chuyện.

c. Lập dàn ý.

– Mở đầu câu chuyện có thể bằng cách: Giới thiệu hoặc đưa ra tình huống.

– Sự việc kể theo trình tự trước sau.

– Sắp xếp diễn biến của sự việc một cách dễ hiểu, dễ theo dõi và hiểu được ý định của người viết.

d. Viết bằng lời văn của em chính là viết bằng suyu nghĩ của cá nhân thông qua cách diễn đạt của mình → mang dấu ấn rất riêng của cá nhân.

đ. Cách làm bài văn tự sự:

– Nắm vững yêu cầu của đề.

– Lập ý xác định nội dung viết theo yêu cầu của đề: Nhân vật sự việc diễn biến kết quả và ý nghĩa.

– Lập dàn ý: sắp xếp các sự việc theo trình tự trước sau một cách hợp lý.

– Viết thành đoạn văn hoàn chỉnh.

Kết luận: Xách định yêu cầu của đê → lập ý → lập dàn ý → bài văn hoàn chỉnh.

II. Luyện tập

Hãy kể lại truyện Thánh Gióng bằng lời văn của em.

Dàn ý.

– Mở Bài: Giới thiệu về sự ra đời của Gióng

– Thân bài: Sự lớn lên của Gióng và Gióng đi ra trận

– Kết bài: Kết quả và sự bất tử cuả Gióng.