Soạn văn: Con Rồng cháu Tiên

Lời giải

ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

Bố cục

– Phần 1: từ đầu → Long Trang (chân dung của Lạc Long Quân và Âu Cơ)

– Phần 2: Tiếp → Lên đường: Quá trình Âu Cơ mang thai và sự chia ly của hai người.

– Phần 3: Còn lại: Nguồn gốc của người Việt.

Tóm tắt

Câu chuyện kể về Lạc Long Quân thuộc thần biển kết duyên cùng Âu Cơ thuộc dòng tiên ở trên núi. Hai người đẻ ra bọc trăm trứng, nở ra thành trăm con người. 50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non cùng mở mang đất nước. Câu chuyện giải thích nguồn gốc của người Việt.

Câu 1(trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

– Nguồn gốc: Xuất thân từ thần ⇒ nguồn gốc cao quý.

+ Lạc Long Quân → Thần Long Nữ ở dưới

+ Âu Cơ → Thần Nông ở trên núi.

– Ngoại hình:

+ Lạc Long Quân: Lớn lao “khỏe vô địch”

+ Âu Cơ: Xinh đẹp tuyệt trần.

Câu 2 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

a) Việc kết duyên và sinh nở của Âu Cơ có những điểm kỳ lạ.

– Kết duyên kỳ lạ: Lạc Long Quần ở dưới nước (môi trường nước) kết duyên với Âu Cơ ở trên Núi (môi trường trên cạn). Môi trường nước và môi trường trên cạn ⇒ hai môi trường khác nhau nhưng lại kết hợp lại với nhau tạo thành một môi trường chung (Lạc Long Quân và Âu Cơ cùng sống trên cạn).

– Sinh nở kỳ lạ: Âu Cơ đẻ bọc trăm trứng → trứng nở thành con người → không cần bú mớm ⇒ tự lớn, khỏe mạnh.

b) Việc chia con đầy cảm động và mang ý nghĩa sâu sắc

50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non. Các con được chia đều vào hai môi trường nước- cạn

Ý nghĩa:

– Cho thấy sự hòa hợp cân bằng giữa hai môi trường nước-cạn.

– Cùng phát giúp đỡ nhau phát triển cộng đồng dân tộc, đất nước.

c) Câu truyện giải thích nguồn gốc của người Việt:

Người Việt xuất thân cùng một nguồn gốc cao quý, cùng được đẻ ra từ bọc trăm trứng của Âu Cơ và Lạc Long Quân ⇒ người Việt là con Rồng cháu Tiên. (Con cháu Vua Hùng).

Câu 3 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

– Chi tiết tưởng tượng kỳ ảo được hiểu là chi tiết không có thật. Đó là chi tiết được tác giả dân gian sáng tạo nhằm phục vụ cho mục đích nhất định của mình.

– Vai trò chi tiết tượng kỳ ảo trong truyện “Con Rồng cháu Tiên”

+ Tô đậm tính chất cao quý và kỳ lạ của nhân vật và sự kiện

+ Làm tăng tính thần kỳ hóa, tính thiêng liêng hóa về nguồn gốc giống nòi dân tộc và lòng tự hào tôn kính tổ tiên mình.

+ Làm tăng thêm sức hấp dẫn của tác phẩm.

Câu 4 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

– Ý nghĩa của truyện Con Rồng cháu Tiên

+ Giải thích, suy tôn nguồn gốc cao đẹp và thiêng liêng của dân tộc Việt.

+ Khẳng định ý chí đoàn kết của người Việt Nam dù ở đồng bằng hay miền núi, dù ở trong nước hay ngoài nước. Người Việt đều là con cháu của Vua Hùng, đều có chung một cội nguồn (đồng bào: cùng một bọc) nên phải biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau.

LUYỆN TẬP

Bài 1 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

– Một số truyện của dân tộc khác giải thích về nguồn gốc của dân tộc tương tự như truyện Con rồng cháu Tiên:

+ Truyền thuyết: Kinh và Ba-na là anh em

+ Sử thi Đẻ đất đẻ nước của Dân tộc Mường.

+ Quả trứng thiêng của Dân tộc Mường

– Ý nghĩa của sự giống nhau: Cho thấy sự tương đồng về cách giải thích cội nguồn và sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc trên đất nước ta.

Bài 2 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên.

Lời giải

ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

Bố cục:

– Đoạn 1 (Từ đầu … đến “Long Trang”): Giới thiệu Lạc Long Quân và Âu Cơ.

– Đoạn 2 (Tiếp theo … đến “chia tay nhau lên đường”): Chuyện sinh nở kì lạ của Âu Cơ và cuộc chia tay, chia con với Lạc Long Quân.

– Đoạn 3 (Còn lại): Giải thích nguồn gốc con Rồng cháu Tiên.

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy tìm những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, cao quý về nguồn gốc của Âu Cơ và Lạc Long Quân.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết thể hiện tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ là:

*   Kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng:

–   Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là thần Long Quân là thần nòi rồng, ở dưới nước, con thần Long Nữ. Âu Cơ dòng tiên, ở trên núi, thuộc dòng họ Thần Nông.

–   Lạc Long Quân “sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ”, còn Âu Cơ “xinh đẹp tuyệt trần”.

*   Sự nghiệp mở nước:

Lạc Long Quân “giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh” – những loài yêu quái làm hại dân lành. Thần còn “dạy dân cách trồng trọt chăn nuôỉ và cách ăn ở”.

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh con có gì kì lạ? Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như thế nào và để làm gì? Theo truyện này thì người Việt là con cháu của ai?

Lời giải chi tiết:

–  Âu Cơ và Lạc Long Quân gặp nhau, đem lòng yêu nhau rồi trở thành vợ chồng, cùng chung sống trên cạn ở cung điện Long Trang.

–   Chuyện sinh nở của Âu Cơ thật kì lạ: nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng; trăm trứng nở ra trăm con hồng hào, đẹp đẽ lạ thường. Đàn con không cần bú mớm mà tự lớn lên như thổi, mặt mũi khôi ngô, khoẻ mạnh như thần.

–   Âu Cơ và Lạc Long Quân chia các con: Năm mươi con xuống biển theo Lạc Long Quân, còn năm mươi con lên rừng theo Âu Cơ, khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau.

–  Theo truyện này thì người Việt là con Rồng, cháu Tiên.

Trả lời câu 3 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo? Hãy nói rõ vai trò của chi tiết này trong truyện?

Lời giải chi tiết:

–  Tưởng tượng, kì ảo là chi tiết không có thật, được tác giả dân gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định.

–  Trong truyền thuyết này các chi tiết tưởng tượng có vai trò:

+ Tô đậm tính thần kì, lớn lao, đẹp đẽ của nhân vật, sự kiện.

+ Thần kì hoá, linh thiêng hoá nguồn gốc giống nòi, dân tộc dể chúng ta thêm tự hào, tin yêu, tôn kính tổ tiên, dân tộc mình.

+ Làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm.

Trả lời câu 4 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Thảo luận ý nghĩa của truyện Con Rồng, cháu Tiên.

Lời giải chi tiết:

Truyện có ý nghĩa sau:

–  Giải thích suy tôn nguồn gốc cao quý, thiêng liêng của cộng đồng người Việt.

–   Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất nước. Người Việt Nam, dù miền xuôi hay miền ngược, dù ở đồng bằng, miền núi hay ven biển, trong nước hay ở nước ngoài đều cùng chung cội nguồn, đều là con của mẹ Âu Cơ, vì vậy, phải luôn thương yêu, đoàn kết.

LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Em biết những truyện nào của các dân tộc khác ở Việt Nam cũng giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự như truyện Con Rồng, cháu Tiên? Sự giống nhau ấy thể hiện điều gì?

Trả lời:

Một số tộc người khác ở Việt Nam cũng có truyện giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự như truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiền như: người Mường có truyện Quả trứng to nở ra con người, người Khơ Mú có truyện Quả bầu mẹ.

Sự giống nhau ấy khẳng định sự gần gũi về cuội nguồn và sự giao lưu văn hoá giữa các tộc người trên đất nước ta.

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên.

Trả lời:

Học sinh kể lại với các yêu cầu sau:

–  Đúng cốt truyện, chi tiết cơ bản.

–  Cố gắng dùng lời văn của cá nhân để kể

–  Kể diễn cảm.

Lời giải

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Bố cục:

– Phần 1 (Từ đầu … Long Trang): giới thiệu Lạc Long Quân và Âu Cơ.

– Phần 2 (tiếp … lên đường): việc sinh con và chia con.

– Phần 3 (còn lại): việc lập nước Văn Lang và nguồn gốc dân tộc Việt.

Câu 1 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Những chi tiết thể hiện tính kì lạ, cao quý về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ:

– Nguồn gốc:

+ Lạc Long Quân: là con trai của thần Long Nữ, mình rồng, sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ

– Âu Cơ: Dòng dõi Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần

⇒ Lạc Long Quân và Âu Cơ thuộc dòng dõi tiên rồng cao quý.

Câu 2 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Việc kết duyên của Lạc Long Quân và Âu Cơ có điểm kì lạ:

– Đây là mối lương duyên giữa con trai thần Long Nữ dưới nước và con gái dòng họ Thần Nông trên cạn

– Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, từ trăm trứng nở ra một trăm người con trai, đàn con không cần bú mớm và tự lớn lên như thổi, khôi ngô, khỏe mạnh

– Lạc Long Quân và Âu cơ chia con thành hai ngả: năm mươi xuống biển cùng cha, năm mưới lên rừng cùng mẹ

– Người Việt là con cháu của vua Hùng, con Rồng cháu Tiên.

Câu 3 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

– Chi tiết tưởng tượng kì ảo được hiểu là chi tiết không có thật, được tác giả dân gian sáng tạo nhằm thể hiện dụng ý nhất định về tư tưởng.

– Chi tiết kì ảo còn được gọi là chi tiết thần kì, hoang đường, hư cấu, lạ thường…

– Trọng truyện Con Rồng cháu Tiên, những chi tiết tưởng tượng kì ảo có vai trò:

+ Tô đậm tính chất kì lạ, cao quý của nhân vật sự kiện

+ Thần linh hóa, thiêng liêng hóa nguồn gốc dân tộc để người đời sau thêm tôn kính tổ tiên mình

+ Làm tăng thêm sự hấp dẫn của tác phẩm

Câu 4 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ý nghĩa truyện Con Rồng cháu Tiên:

– Lý giải, suy tôn nguồn gốc cao quý thiêng liêng của dân tộc Việt Nam.

– Khẳng định ý chí đoàn kết của người Việt nam dù ở miền núi, đồng bằng, miền biển, dù trong nước hay nước ngoài.

– Người Việt Nam đều là con cháu vua Hùng nên phải đoàn kết, yêu thương lẫn nhau

LUYỆN TẬP

Bài 1 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Bên cạnh truyện Con Rồng cháu Tiên, một số dân tộc khác cũng có những truyện giải thích nguồn gốc dân tộc:

– Người Mường: truyện Qủa trứng to nở ra con người

– Người Khơ Mú có truyện Qủa bầu mẹ

Bài 2 (trang 8 skg ngữ văn 6 tập 1)

Đọc diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên