Soạn văn: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ SIÊU NGẮN
I. TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
Đọc bài văn viết về Tuệ Tĩnh trong SGK – tr.44 và trả lời các câu hỏi:
a) Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa trị trước cho chú bé con nhà nông dân bị gãy đùi đã nói lên phẩm chất gì của người thầy thuốc?
b) Chủ đề của câu chuyện trên có phải là ca ngợi lòng thương người của Tuệ Tĩnh không?
Em hãy tìm xem chủ đề của bài văn được thể hiện trực tiếp trong những câu văn nào? Gạch dưới những câu văn đó.
c) Tên (nhân đề) của bài văn thể hiện chủ đề của bài văn. Cho các nhan đề sau, em hãy chọn nhan đề nào thích hợp và nêu lí do:
– Tuệ Tĩnh và hai người bệnh
– Tấm lòng thương người của thầy Tuệ Tĩnh
– Y đức của Tuệ Tĩnh
d) Các phần mở bài, thân bài, kết bài trong bài văn thực hiện những yêu cầu gì của bài vàn tự sự.
Trả lời
a/ Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa cho chú bé con nhà nông dân bị gãy đùi cho ông có tấm lòng y đức, không phân biệt sang hèn
b/ Chủ đề của câu chuyện: ca ngợi lòng thương người và tài năng y học của Tuệ Tĩnh. Câu văn biểu hiện trực tiếp chủ đề: Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh.
c/ Nhan đề thứ ba là bao quát, là đầy đủ và thể hiện đúng chủ đề của văn bản nhất.
d/ Chức năng của các phần:
– Mở bài: Giới thiệu danh y Tuệ Tĩnh về tài năng và y đức.
– Thân bài: diễn biến việc Tuệ Tĩnh chữa bệnh cho người con nhà nông dân trước.
– Kết bài: kết thúc sự việc, sự việc tiếp sau đó.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1: Đọc truyện Phần thưởng trong SGK và trả lời các câu hỏi:
a) Chủ đề của truyện này nhằm biểu dương và chế giễu điều gì? Sự việc nào thể hiện tập trung cho chủ đề? Hãy gạch chân dưới những câu văn thể hiện sự việc đó.
b) Hãy chỉ ra ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.
c) Truyện này với truyện Tuệ Tĩnh có gì giống nhau về bố cục và khác nhau về chủ đề?
d) Sự việc trong thân bài thú vị ở chỗ nào?
Trả lời
a. Chủ đề của truyện và câu văn biểu hiện:
– Biểu dương sự thẳng thắn, thật thà, thông minh của người dân lao động: “… liền muốn đem dâng tiến nhà vua.”; “hạ thần đã đồng ý chia cho viên quan đã đưa thần vào đây một nửa số phần thưởng của bệ hạ. Vậy xin…”
– Phê phán thói tham lam, ích kỉ của bọn quan lại: “Tôi sẽ đưa anh vào gặp nhà vua với điều kiện …”
b. Bố cục:
– Mở bài: Câu đầu tiên.
– Thân bài: “Ông ta”… “hai mươi nhăm roi”
– Kết bài: Phần còn lại.
c. So sánh với chuyện Tuệ Tĩnh:
– Giống nhau về bố cục ba phần.
– Khác: chủ đề truyện Tuệ Tĩnh nêu lên ở mở bài, truyện Phần thưởng thì chủ đề được bất ngờ nêu lên ở cuối truyện.
d. Phần thân bài thú vị ở việc người nông dân đề nghị phần thưởng, tạo bất ngờ, kịch tính cho câu chuyện.
Câu 2: Đọc lại truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh và Sự tích Hồ Gươm xem cách mở bài đã giới thiệu rõ câu chuyện sắp xảy ra chưa và kết thúc bài đã kết thúc câu chuyện như thế nào?
Trả lời
– Sơn Tinh, Thủy Tinh: mở bài giới thiệu tình huống truyện; kết bài mở đưa ra kết thúc câu chuyện, giải thích hiện tượng bão lụt.
– Sự tích Hồ Gươm: mở bài nêu tình huống và chủ đề truyện; kết bài kết thúc truyện bằng cách giải thích vấn đề then chốt của truyện: giải thích tên gọi Hồ Gươm (Hồ Hoàn Kiếm).
2. SOẠN VĂN CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ HAY NHẤT
Soạn văn: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
I. TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
Trả lời:
a) Sự việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa trị trước cho chú bé con nhà nông dân bị gãy đùi nói lên phẩm chất hết lòng thương người bệnh của ông: ai nguy hiểm thì chữa trước, không màng danh lợi.
b) Chủ đề của bài văn là ca ngợi lòng thương người của Tuệ Tĩnh. Chủ đề này được thể hiện trong các câu: “hết lòng thương yêu cứu giúp người bệnh”; “Người ta giúp nhau lúc hoạn nạn, sao lại nói chuyện ân huệ”.
c) Cả ba tên truyện đều thích hợp, nhưng sắc thái khái nhau. Hai nhan đề sau đã chỉ ra khá sát. “Tấm lòng” nhấn mạnh đến khía cạnh tình cảm của Tuệ Tĩnh, còn “y đức” là đạo đức nghề y, nói tới lương tâm nghề nghiệp của Tuệ Tĩnh. Nhan đề một nêu lên tình huống phải lựa chọn, qua đó thể hiện phẩm chất cao đẹp của danh y.
d) Các phần:
– Mở bài: giới thiệu chung về nhân vật, sự việc.
– Thân bài: kể diễn biến của sự việc.
– Kết bài: kể kết cục của sự việc.
II. LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 45 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
a) Chủ đề: Truyện ca ngợi trí thông minh và lòng trung thành với vua của người nông dân đồng thời chế giễu tính tham lam, cậy quyền thế của viên quan nọ. Chủ đề thể hiện tập trung ở việc người nông dân xin thưởng 50 roi và đề nghị chia đều phần thưởng đó. Câu văn thể hiện sự việc: “Vậy xin bệ hạ hãy thưởng cho mỗi người hai mươi lăm roi”
b) Ba phần của truyện:
– Mở bài: câu 1
– Thân bài: Các câu tiếp theo
– Kết bài: Câu cuối cùng
c) So sánh với truyện Tuệ Tĩnh:
* Giống nhau:
– Kể theo trật tự thời gian.
– Có ba phần rõ rệt.
– Ít hành động, nhiều đối thoại.
– Sự việc ở hai truyện đều có kịch tính, có bất ngờ.
– Kết bài ở cả hai truyện đều hay.
* Khác nhau:
– Mở bài Tuệ Tĩnh nói rõ ngay chủ đề. Mở bài Phần thưởng chỉ giới thiệu tình huống.
– Truyện Tuệ Tĩnh bất ngờ ở đầu truyện. Truyện Phần thưởng bất ngờ ở cuối truyện.
d) Sự việc trong thân bài thú vị ở chỗ: Lời cầu xin phần thưởng lạ lùng và kết thúc bất ngờ, ngoài dự kiến của tên quan và người đọc, nhưng nói lên sự thông minh, tự tin, hóm hỉnh của người nông dân.
Trả lời câu 2 (trang 45 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Phần mở bài:
+ Trong Sơn Tinh, Thủy Tinh: Nêu tình huống (chưa giới thiệu rõ câu chuyện sắp xảy ra, chỉ mới nói tới việc vua Hùng chuẩn bị kén rể).
+ Trong Sự tích Hồ Gươm cũng nêu tình huống, nhưng dẫn giải dài (đã giới thiệu rõ hơn cái ý cho mượn gươm).
– Phần kết thúc:
+ Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh: nêu sự việc tiếp diễn.
+ Truyện Sự tích Hồ Gươm: Nêu sự việc kết thúc.
Soạn văn: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
I.Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
1. Đọc bài văn sau đây để trả lời câu hỏi.
a. Nói lên y đức của người thầy thuốc: hết lòng cứu giúp người bệnh, không phân biệt địa vị sang hèn.
b. – Chủ đề của văn bản là ca ngợi lòng thương người của thầy thuốc Tuệ Tĩnh.
– Câu chủ đề được thẻ hiện trực tiếp qua câu văn sau:”Hết lòng thương yêu cứu giúp người bệnh”, “người ta cứu nhau lúc hoạn nạn nói chi ân huệ”.
c. – Nhan đề thứ ba là nhan đề thích hợp nhất bởi nó là chủ đề mang nội dụng bao quát nhất khi nói về thầy Tuệ Tĩnh.
– Có thể đặt tên khác cho văn bản trên như: Một lòng vì người bệnh.
d. Chức năng của các phần mở bài, thân bài, kết bài
– Mở bài: Giới thiệu về thầy Tuệ Tĩnh
– Thân bài: diễn biến việc Tuệ Tĩnh chữa bệnh cho người con nhà nông dân trước.
– Kết bài: kết thúc sự việc, sự việc tiếp sau đó.
II. Luyện tập.
Câu 1 (trang 46 Ngữ Văn 6 Tập 1):
a. – Chủ để:
– Ca ngợi sự thông minh tài trí :”Một người nông dân…dâng tiến cho nhà vua”.” Hạ thần…hai mươi nhăm roi”.
– Đồng thời phê phán chế giễu thói tham lam “Được tôi sẽ đưa anh vào…Một nửa phần thưởng của nhà vua”
– Dùng gậy đập lưng ông để tố cáo thói tham lam: “xin bệ hạ thưởng cho thần…mỗi người hai mươi nhăm roi” → sự việc tập thể hiện tập trung cho câu chủ đề.
b.- Mở bài: Câu đầu
– Thân bài: Đoạn giữa.
– Kết bài: Câu cuối.
c. Sự giống nhau và khác nhau giữa truyện thầy Tuệ Tĩnh và truyện Phần Thường.
| Giống nhau | Khác nhau | |
| Cả hai truyện đều có bố cục 3 phần. | Truyện thầy Tuệ Tĩnh | Truyện phần thưởng |
| MB: Nêu chủ đề | Nêu tình huống | |
| Kịch tính: Phần đầu câu truyện | Phần cuối truyện | |
| Kết bài: Tiếp diễn sự việc khác. | Sự việc kết thúc |
d. Sự thú vị của Thân bài:
– Phần thân bài thú vị ở việc người nông dân đề nghị phần thưởng, tạo bất ngờ, kịch tính cho câu chuyện.
Câu 2 (trang 46 Ngữ Văn 6 Tập 1):
| Tiêu chí | Sơn Tinh Thủy Tinh | Sự tích Hồ Gươm |
| Mở bài | Nêu tình huống | Nêu tình huống |
| Kết bài | Sự việc tiếp diễn | Sự việc kết thúc. |
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
