Soạn văn: Đeo nhạc cho mèo

Lời giải

Câu 1 (trang 107 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Hãy tóm tắt truyện, dựa vào mấy ý sau:

– Lí do cuộc họp làng chuột;

– Cảnh họp làng chuột lúc đầu và sáng kiến “đeo nhạc cho mèo”;

– Cảnh họp làng chuột lúc cử người “đeo nhạc cho mèo”;

– Kết quả việc cử người và thực hiện sáng kiến.

Trả lời:

Tóm tắt truyện “Đeo nhạc cho mèo”:

Từ xưa đến nay, chuột rất sợ mèo vì chuột hay bị mèo ăn thịt. Một hôm, cả làng chuột bàn nhau là sẽ đeo nhạc cho mèo, mèo đi đến đâu là ta sẽ biết đến đó. Nhưng lũ chuột không ai dám đeo nhạc cho mèo, đùn đẩy nhau. Đầu tiên, làng cử chuột Cống nhưng hắn cậy thế bề trên nên cử chuột Nhắt. Chuột Nhắt dùng lí lẽ của mình để đẩy nhiệm vụ sang cho chuột Chù. Chuột Chù cũng lấy lí do chậm chạp để không phải đeo nhạc cho mèo nhưng lại bị chuột Cống nói là hôi không ai thèm ăn thịt. Cuối cùng, chuột Chù phải nhận và kết quả là bị mèo dọa cho một trận sợ khiếp vía. Từ đó, chuột vẫn sợ mèo.

Câu 2 (trang 107 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)

Cảnh họp làng chuột lúc đầu và lúc cử người “đeo nhạc cho mèo” rất đối lập nhau. Hãy chỉ ra và nếu ý nghĩ những chi tiết đối lập ấy.

Trả lời:

Sự đối lập giữa lúc đầu và lúc cử người đeo nhạc cho mèo.

Nhận xét: Cảnh họp làng chuột với không khí đối lập ấy đã thể hiện sự viển vông của ý tưởng, sự hèn nhát của hội đồng chuột, nói thì giỏi nhưng làm không giỏi.

Câu 3 (trang 107 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)

Em có nhận xét gì về việc tả các loại chuột trong truyện? Phải chăng mỗi loại chuột ám chỉ một loại người nào đó trong xã hội cũ?

Trả lời:

* Truyện miêu tả rất sinh động các loại chuột. Dường như mỗi loài chuột ám chỉ một loại người nào đó trong xã hội cũ.

– Chuột Chù: địa vị thấp nhất, đặc điểm là “hôi thành câu ca, ụt ịt nói, ì ạch vác nhạc đi tìm mèo” nhưng cũng vô tích sự, thấy mèo thì hèn nhát bỏ chạy.

– Chuột Nhắt: vai cao hơn một chút, láu lỉnh, đùn đẩy việc cho người khác.

– Chuột Cống: vai cao nhất, oai vệ nhất. Ông là hình ảnh những kẻ giả dối, dùng cái vẻ sang trọng bên ngoài để che đậy sự tính toán hèn nhát bên trong.

Câu 4 (trang 107 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)

Trong cuộc họp của làng chuột, ai có quyền xướng việc và sai khiến? Ai phải nghe theo và nhận những việc khó khăn, nguy hiểm?

Trả lời:

* Trong cuộc họp làng, người có quyền xướng việc và sai khiến là chuột Cống.

* Người phải nghe theo và nhận những việc khó khăn là chuột Chù vì vừa hôi vừa chậm chạp.

Câu 5 (trang 107 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)

Mục đích chính của truyện ngụ ngôn là khuyên nhủ, răn dạy con người bài học nào đó trong cuộc sống. Truyện Đeo nhạc cho mèo đưa ra bài học gì?

Trả lời:

Bài học rút ra của truyện “Đeo nhạc cho mèo”:

– Truyện khuyên nhủ ta phải cân nhắc đến điều kiện và khả năng thực hiện khi dự định làm một công việc nào đó.

– Truyện phê phán những ý tưởng viển vông, những kẻ ham sống sợ chết, chỉ bàn mà không dám hành động, trút công việc khó khăn nguy hiểm cho những người khác.

– Truyện cho ta thấy, trước mỗi sự việc cần biết suy xét, nghe thì thấy hay nhưng không biết có thực hiện được hay không đã đồng tình. Đến cuối cùng lại bắt buộc phải nhận.

Luyện tập

Phân tích, đánh giá tính cách chuột cống:

Chuột Cống là bậc trưởng thượng huênh hoang nhưng bản chất nhút nhát đẩy trách nhiệm khó khăn cho người khác. Luôn cho mình là kẻ bề trên, khởi xướng ý tưởng đeo nhạc cho mèo, cũng là người trốn tránh việc thực hiện việc nguy hiểm.

Bố cục

Bố cục: 3 đoạn

– Đoạn 1 (Từ đầu … đến “trên ông Đồ”): Cảnh họp làng chuột.

– Đoạn 2 (Tiếp theo … đến “nói lôi thôi gì nữa”): Diễn biến cuộc họp.

– Đoạn 3 (Còn lại): Thực hiện quyết định sau cuộc họp không thành.

Lời giải

Bố cục:

– Đoạn 1 (Từ đầu … trên ông Đồ): Cảnh họp làng chuột.

– Đoạn 2 (tiếp … nói lôi thôi gì nữa): diễn biến cuộc họp.

– Đoạn 3 (còn lại): thực hiện quyết định sau cuộc họp không thành.

Câu 1 (trang 107 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Tóm tắt truyện:

Họ hàng nhà chuột mở cuộc họp vì muốn tìm cách trị mèo. Ông Cống đề xuất đề xuất sẽ đeo nhạc cho mèo để phát hiện ra mèo từ xa, cả làng chuột hào hứng đồng thuận. Tới khi cắt cử người thực hiện thì ông Cống đẩy chuột Nhắt, chuột Nhắt đẩy chuột Chù. Chuột Chù mới nghe thấy tiếng mèo vứt nhạc chạy về báo làng, từ đó không ai còn nhắc tới cái nhạc. Chuột vẫn muôn đời sợ mèo.

Câu 2 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Cảnh họp làng chuột lúc đầu:

– Đông đủ và khí thế, không thiếu một ai

– Tất cả đều phấn chấn “dẩu mõm, quật đuôi”

– Thống nhất “đồng thanh ưng thuận”, lao xao ưng thuận

Đối lập với cảnh cử người đi “đeo nhạc cho mèo”

– Không khí căng thẳng, chùng hẳn xuống

– Tất cả đùn đẩy lẫn nhau, viện cớ thoái thác

→ Sự mâu thuẫn giữa dự định và hành động chứng tỏ sự hèn nhát của làng chuột, tính chất viển vông của những sáng kiến.

Câu 3 (Trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Việc tả các loài chuột trong truyện rất sinh động, thực tế:

– Gọi họ hàng nhà chuột là “làng dài răng”, khi phấn chấn “dẩu mõm, quật đuôi”, lúc căng thẳng “không một cái tai nào nhích, không một cái răng nào nhe”

Tả riêng từng loại chuột cũng rất sinh động:

– Ông Cốm béo tốt, vai kẻ cả nên “lên giọng”

– Chuột Nhắt láu lỉnh, nhanh nhẩu, trở mặt cãi lí

– Anh Chù thật thà, không biết cãi lí, bị đẩy làm việc nguy hiểm

→ Các loại chuột tương ứng với với các loại người trong làng: Những kẻ có vai vế, có chút chữ nghĩa (ông Cống), kẻ có chức sắc “dở ông, dở thằng” (chuột Nhắt), người thấp cổ bé họng (chuột Chù)

Câu 4 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

– Trong cuộc họp làng của chuột, người có quyền sai khiến là những vị có vai vế trong làng như ông Cống

– Những việc nguy hiểm khó khăn đùn đẩy cho kẻ đầy tớ của làng, những kẻ không có vai vế xã hội như chuột Chù

→ Truyện phê phán những kẻ có chức sắc và cảnh “việc làng” ở nông thôn ngày xưa. Ý tưởng của kẻ có chức sắc vừa viển vông, hão huyền, gặp việc khó mới thấy được sự hèn nhát của những kẻ đứng đầu làng, kẻ nào cũng tham sống sợ chết.

Câu 5 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Những bài học có thể rút ra từ truyện Đeo nhạc cho mèo:

– Sáng kiến phải có tính thực tiễn và khả thi, nếu không mọi thứ chỉ là nói suông, hão huyền

– Một kế hoạch tốt phải có điều kiện thực hiện, trong đó người thực hiện rất quan trọng

– Một hội đồng chỉ có một cá nhân thao túng thì mọi đường hướng đều dễ dẫn tới sai lầm, điên rồ.