Soạn văn: Lượm
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Lượm”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN LƯỢM SIÊU NGẮN
Bố cục
– Phần 1 (5 khổ thơ đầu): người chú bất ngờ gặp cháu trong tư thế người lính
– Phần 2 (7 khổ tiếp): hành động liên lạc và cái chết của Lượm
– Phần 3 (còn lại): Lượm không chết trong lòng người chú
Đọc hiểu văn bản
Câu 1: Bài thơ Lượm của Tố Hữu kể và tả về Lượm qua những sự việc nào, bằng lợi của ai? Dựa theo trình tự kể ấy em hãy tìm bố cục của bài thơ.
Trả lời:
– Bài thơ kể về Lượm bằng lời của người chú qua các sự việc:
+ trong không khí tang thương chết chóc những ngày ở Huế người chú tình cờ gặp Lượm
+ qua hình ảnh cử chỉ lời nói biết Lượm là chú bé liên lạc nhỏ tuổi dễ thương, lạc quan
+ sau đó chú nghe tin Lượm hi sinh
+ trong khi đi liên lạc chú bị bắn trên cánh đồng lúa thơm mùi sữa mà bàn tay vẫn nắm chặt những bông lúa
– Bố cục (như trên)
Câu 2: Hình ảnh Lượm trong đoạn thơ từ khổ thứ hai đến khổ thứ năm đã được miêu tả như thế nào qua cái nhìn của người kể (trang phục, hình dáng, cử chỉ, lời nói)? Sự miêu tả đã làm nổi bật ở hình ảnh Lượm những nét gì đáng yêu, đáng mến?
Trả lời:
– Hình ảnh Lượm qua đoạn thơ hiện lên với những nét vừa đáng yêu vừa đáng mến:
+ Ngoại hình: loắt choắt xinh xinh, ca lô đội lệch , như con chim chích, thoăn thoắt, má đỏ bồ quân
→ Biểu hiện sự đáng yêu hồn nhiên cùng nét đẹp khỏe khoắn
+ Cử chỉ: cái đầu nghênh nghênh, mồm huýt sáo vang chạy nhảy hoạt bát trên đường cười híp mắt
→ Lượm hồn nhiên nhanh nhẹn
+ lời nói: cháu đi liên lạc vui lắm chú à
→ lời tâm sự hồn nhiên tràn đầy niềm tự hào
– Tác dụng các từ láy vần nhịp so sánh đã có tác dụng dựng lên một chân dung rất sinh động về chú bé Lượm
Câu 3: Nhà thơ đã hình dung miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh Lượm như thế nào? Hình ảnh Lượm gợi cho em cảm xúc gì?
Trong đoạn thơ này có những câu thơ và khổ thơ được cấu tạo đặc biệt. Em tìm những câu thơ và khổ thơ ấy, nêu tác dụng của nó trong việc biểu hiện cảm xúc của tác giả
Trả lời:
– Nhà thơ đã hình dung miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm:
+ Lượm làm nhiệm vụ nguy hiểm là đi lại giữa hai làn đạn của trận đánh
+ Lượm phải đi thật nhanh đưa thư tượng khẩn giữa lúc đạn bay vèo vèo nhưng Lượm vẫn thi hàng nhiệm vụ rất khẩn trương
+ Lượm bị kẻ thù phát hiện nòng súng bắn tẻ đã rà trúng đích
+ Lượm ngã xuống trên đồng tay nắm chặt bông mà hồn bay giữ đồng ngạt ngào mùi thơm sữa lúa
– Hình ảnh Lượm gợi cho ta niềm xúc động khâm phục kính trọng
– Những câu thơ khổ thơ được cấu tạo đặc biệt và tác dụng:
+ Ra thế
Lượm ơi!…
→ Biểu hiện sự đau đớn sửng sốt đến lặng người
+ Thôi rồi , Lượm ơi !
→ Lời cảm thán bộc lộ niềm tuyệt vọng khi biết Lượm không thoát khỏi cái chết
+ Lượm ơi, còn không?
→ Câu thơ tách thành một khổ biểu thị sự nghẹn ngào không tin Lượm đã hi sinh
+ sự lặp lại hai khổ thơ 2 và 3 ở cuối bài
→ Lượm không chết chú vẫn mãi là chú bé liên lạc hồn nhiên đang thực hiện nhiệm vụ trong tim tác giả và trong cả lòng người đọc
Câu 4: Trong bài thơ, người kể chuyện đã gọi Lượm bằng nhiều từ xưng hô khác nhau. Em hãy tìm những từ ấy và phân tích tác dụng của sự thay đổi cách gọi này đối với việc biểu hiện thái độ, quan hệ tình cảm của tác giả với Lượm.
Trả lời:
– Cách xưng hô
+ theo quan hệ chú cháu trong một nhà: Cháu cười híp mắt
+ quan hệ xã hội: đồng chí (chú đồng chí nhỏ); bè bạn (Lượm ơi còn không)
– Tác dụng : biểu hiện niềm yêu mên cảm phục của tác giả đối với Lượm
Câu 5: “Lượm ơi, còn không?”, câu thơ đặt cuối bài như một câu hỏi đầy đau xót sau sự hi sinh của Lượm. Vì sao sau câu thơ ấy tác giả lặp lại hai khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi?
Trả lời:
– Tác giả lặp lại hai khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi vì muốn khẳng định sự sống bất diệt của Lượm trong lòng mỗi người đọc trường tồn cùng hồn thiêng sông núi
Luyện tập
Viết một đoạn văn ngắn khoảng mười dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Vẫn như mọi lần, Lượm bỏ thư vào bao, khoác lên vai và bước nhanh trên con đường thường ngày vẫn đi. Tuy vậy, hôm nay con đường này nguy hiểm hơn vì phải băng qua mặt trận đầy bom rơi , đạn nổ. Bỗng một tiếng nổ vang trời, ánh chớp lóe đỏ, Lượm đã ngã xuống và nằm trên lúa. Tay Lượm còn nắm chặt lấy bông lúa, tưởng như chú bé đang chìm vào giấc ngủ thôi. Lượm đã hóa thân vào hồn thiêng sông núi của dân tộc, mãi trường tồn bất tử.
2. SOẠN VĂN LƯỢM CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN LƯỢM HAY NHẤT
Soạn văn: Lượm (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Trả lời câu 1 (trang 76 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Bài thơ Lượm của Tố Hữu kể và tả về Lượm qua những sự việc nào, bằng lời của ai? Dựa theo trình tự kể ấy em hãy tìm bố cục của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
– Bài thơ kể và tả về Lượm qua hồi tưởng, tưởng tượng của tác giả. Trong không khí tang thương và chết chóc của những ngày đổ máu ở Huế, người chú tình cờ gặp cháu – chú bé Lượm nhỏ tuổi, dễ thương, lạc quan trong những ngày đầu kháng chiến chống Pháp.
– Lượm đã vượt bao khó khăn, nguy hiểm để làm nhiệm vụ và đã hi sinh trên cánh đồng lúa quê hương.
* Bố cục của bài thơ: ba đoạn:
– Đoạn 1: Từ đầu đến “Cháu đi xa dần” ⟶ Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ của hai chú cháu.
– Đoạn 2: Tiếp đến “Hồn bay giữa đồng” ⟶ Câu chuyện vể chuyến liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.
– Đoạn 3: Còn lại ⟶ Hình ảnh Lượm vẫn sống mãi
Trả lời câu 2 (trang 76 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Hình ảnh Lượm trong trong đoạn thơ từ khổ thứ hai đến khổ thứ năm dã được miêu tả như thế nào qua cái nhìn của người kể (trang phục, hình dáng, cử chỉ, lời nói)? Sự miêu tả đã làm nổi bật ở hình ảnh Lượm những nét gì đáng yêu, đáng mến?
Các yếu tố nghệ thuật như từ láy, vần, nhịp, so sánh trong đoạn thơ đã có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện hình ảnh Lượm?
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh Lượm được thể hiện từ khổ hai đến khổ năm được miêu tả sinh động và rõ nét qua các chi tiết nghệ thuật:
– Hình dáng: loắt choắt nhỏ bé nhưng nhanh nhẹn và tinh nghịch (Cái chân thoăn thoắt, Cái đầu nghênh nghênh).
– Trang phục: Cái xắc xinh xinh, Ca lô đội lệch. Trang phục của Lượm giống như trang phục của các chiến sĩ vệ quốc thời kháng chiến chống thực dân Pháp. Nhưng Lượm còn rất bé nên cái xắc bên mình chỉ “ xinh xinh Còn chiếc mũ ca lô thì đội lệch thể hiện một dáng vẻ hiên ngang và hiếu động của tuổi trẻ.
– Cử chỉ: rất nhanh nhẹn (Như con chim chích), hồn nhiên, yêu đời (huýt sáo, cười híp mí).
– Lời nói: tự nhiên, chân thật (Cháu đi liên lạc, Vui lắm chú à, ở đồn Mang cá thích hơn ở nhà!).
* Các yếu tố nghệ thuật như từ láy (loắt choắt, thoăn thoắt, nghênh nghênh… vần gieo (choắt – thoắt, nghênh – lệch, vang – vàng…), nhịp thơ nhanh cùng hình ảnh so sánh (Như con chim chích…) góp phần thể hiện hình ảnh Lượm – một em bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến thật đáng mến, đáng yêu.
Trả lời câu 3 (trang 76 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Nhà thơ đã hình dung miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh Lượm như thế nào? Hình ảnh Lượm gợi cho em cảm xúc gì?
Trong đoạn thơ này có những câu thơ và khổ thơ được cấu tạo đặc biệt. Em tìm những câu thơ và khổ thơ ấy, nêu tác dụng của nó trong việc biểu hiện cảm của tác giả.
Lời giải chi tiết:
– Nhà thơ hình dung chuyến đi công tác cuối cùng của Lượm rất nguy hiểm: đạn bay vèo vèo, nhiệm vụ cấp bách
– Nhiệm vụ của Lượm quan trọng, khẩn cấp: thư đề thượng khẩn
– Tâm thế: Lượm bình tĩnh, gan dạ ( sợ chi hiểm nghèo)
– Hình ảnh Lượm anh dũng hi sinh, ngã xuống như một phần của đất mẹ:
+ Nằm trên lúa
+ Lúa thơm mùi sữa
+ Hồn bay giữa đồng
⟶ Hình ảnh Lượm ngã xuống khiến ta khâm phục, xúc động.
Khổ thơ đặc biệt: “Ra thế/ Lượm ơi!…” diễn tả niềm thương xót, ngậm ngùi trước sự hi sinh đột ngột của Lượm.
Trả lời câu 4 (trang 76 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Trong bài thơ, người kể chuyện đã gọi Lượm bằng nhiều từ xưng hô khác nhau. Em hãy tìm những từ ấy và phân tích tác dụng của sự thay đổi cách gọi này đối với việc biểu hiện thái độ, quan hệ tình cảm của tác giả với Lượm.
Lời giải chi tiết:
Trong bài thơ, người kể đã gọi Lượm bằng nhiểu đại từ xưng hô khác nhau:
– Chú bé: cách gọi của một người lớn tuổi với một em trai nhỏ, thể hiện sự thân mật nhưng chưa phải là gần gũi, thân thiết.
– Cháu: cách gọi biểu lộ tình cảm gần gũi, thân thiết như quan hệ ruột thịt của người lớn với một em nhỏ.
– Chú đồng chí nhỏ: cách gọi vừa thân thiết, trìu mến vừa trang trọng đối với một chiến sĩ nhỏ tuổi.
– Lượm ơi: dùng khi tình cảm, cảm xúc của người kể lên đến cao độ, thể hiện ra trong cách gọi tên kèm theo những từ cảm thán: Thôi rồi, Lượm ơi và Lượm ơi, còn không?
Trả lời câu 5 (trang 76 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
“Lượm ơi, còn không?”, câu thơ đặt cuối bài như một câu hỏi đầy đau xót sau sự hi sinh của Lượm. Vì sao sau câu thơ ấy tác giả lặp lại hai khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi?
Lời giải chi tiết:
– Câu thơ: “Lượm ơi, còn không?” được đặt ở gần cuối bài thơ để bộc lộ cảm xúc và khẳng định.
+ Bộc lộ cảm xúc: Tiếc thương, đau xót trước sự hi sinh của Lượm.
+ Câu hỏi còn bộc lộ sự ngỡ ngàng như chưa kịp tin vào sự thật Lượm đã hi sinh.
– Sau câu thơ đặc biệt “Lượm ơi, còn không?” hình ảnh Lượm ở đầu khổ thơ được lặp lại nhằm khẳng định hình ảnh của em còn mãi về quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.
LUYỆN TẬP
Viết một đoạn văn ngắn khoảng mười dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.
Lời giải chi tiết:
Trận đánh diễn ra ác liệt. Lượm được giao nhiệm vụ đưa thư thượng khẩn. Chú bé cẩn thận bỏ thư vào xắc, vắt chéo ngực rồi chạy như bay trong làn lửa đạn đang vèo vèo trên đầu. Phía bên kia, kẻ thù đã chĩa nòng súng theo chiếc mũ ca lô đứng nhấp nhô giữa đồng. Bỗng một tiếng nổ vang trời, Lượm đã ngã xuống. Chú bé hi sinh trên cánh đồng quê hương, tay còn nắm chặt bông lúa. Hương thơm của lúa non trở thành cái nôi êm ru Lượm vào giấc ngủ vĩnh hằng. Lượm mất đi nhưng tinh thần dũng cảm, hiên ngang của em còn sống mãi với toàn thể đất nước, dân tộc.
Soạn văn: Lượm (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Câu 1 (trang 76 sgk ngữ văn 6 tập 2):
– Bài thơ kể và tả về Lượm bằng lời của người chú
+ Về chuyện gặp gỡ của hai chú cháu ở thành phố Huế trong “ngày Huế đổ máu”
+ Sự hi sinh anh dũng của Lượm khi đang trên đường làm nhiệm vụ và hình ảnh của Lượm còn sống mãi.
– Bố cục:
+ Phần 1 ( 5 khổ thơ đầu): Cuộc gặp gỡ của hai chú cháu tại Huế
+ Phần 2 (7 khổ thơ tiếp) Sự hi sinh của Lượm trên đường làm nhiệm vụ
+ Phần 3 (còn lại): Hình ảnh Lượm sống mãi với đất nước.
Câu 2 (trang 76 sgk ngữ văn 6 tập 2):
Hình ảnh nhân vật Lượm (khổ 2 tới khổ 5):
– Về mặt hình dáng: loắt choắt, chân thoăn thoắt
– Trang phục: xắc xinh xinh, ca lô đội lệch
– Hoạt động: đầu nghênh nghênh, mồm huýt sáo vang, nhảy trên đường
– Lời nói tự nhiên, chân thật, lễ phép: cháu đi liên lạc/ vui lắm chú à, ở đồn Mang Cá/ thích hơn ở nhà.
– Biện pháp nghệ thuật: từ láy, so sánh, nhịp điệu nhanh, vui nhộn
→ Hình ảnh Lượm là chú bé thông minh, nhanh nhẹn, hồn nhiên. Công việc khó khăn, nguy hiểm nhưng Lượm vẫn rất dũng cảm, không hề quan tâm tới hiểm nguy.
Câu 3 (trang 76 sgk ngữ văn 6 tập 2):
– Nhà thơ hình dung chuyến đi công tác cuối cùng của Lượm rất nguy hiểm: đạn bay vèo vèo, nhiệm vụ cấp bách
– Nhiệm vụ của Lượm quan trọng, khẩn cấp: thư đề thượng khẩn
– Tâm thế: Lượm bình tĩnh, gan dạ ( sợ chi hiểm nghèo)
– Hình ảnh Lượm anh dũng hi sinh, ngã xuống như một phần của đất mẹ:
+ Nằm trên lúa
+ Lúa thơm mùi sữa
+ Hồn bay giữa đồng
→ Hình ảnh Lượm ngã xuống khiến ta khâm phục, xúc động.
Khổ thơ đặc biệt: “Ra thế/ Lượm ơi!…” diễn tả niềm thương xót, ngậm ngùi trước sự hi sinh đột ngột của Lượm.
Câu 4 (trang 76 sgk ngữ văn 6 tập 2):
– Từ ngữ xưng hô của tác giả gọi Lượm: cháu, chú bé, Lượm, chú đồng chí nhỏ
→ Thể hiện quan hệ nhiều chiều: vừa là chú cháu, vừa là đồng chí.
– Đoạn thơ sau cùng, tác giả gọi Lượm là “chú bé” vì lúc này Lượm không còn là của riêng tác giả
– Lượm trở thành người anh hùng trong lòng mọi người, mọi nhà, Lượm là chiến sĩ nhỏ hi sinh vì quê hương, đất nước.
Câu 5 (trang 76 sgk ngữ văn 6 tập 2):
– Câu thơ: “Lượm ơi, còn không?” được đặt ở gần cuối bài thơ để bộc lộ cảm xúc và khẳng định.
+ Bộc lộ cảm xúc: Tiếc thương, đau xót trước sự hi sinh của Lượm.
+ Câu hỏi còn bộc lộ sự ngỡ ngàng như chưa kịp tin vào sự thật Lượm đã hi sinh.
– Sau câu thơ đặc biệt “Lượm ơi, còn không?” hình ảnh Lượm ở đầu khổ thơ được lặp lại nhằm khẳng định hình ảnh của em còn mãi về quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.
LUYỆN TẬP
Bài 1 (trang 77 sgk ngữ văn 6 tập 2):
Học thuộc lòng thơ từ Một hôm nào đó đến hết bài thơ.
Bài 2 (trang 77 sgk ngữ văn 6 tập 2):
Trong bài thơ Lượm, hình ảnh chú bé liên lạc nhanh nhẹn, thông minh, gan dạ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Lượm làm nhiệm vụ giao liên, hằng ngày phải đối mặt với mưa bom bão đạn nhưng với trí thông minh, tinh thần gan dạ “sợ chi hiểm nghèo”. Trong một lần đưa thư “thượng khẩn” cũng như bao ngày, sau khi bỏ thư vào bao, Lượm băng qua những mặt trận “đạn bay vèo vèo” nguy hiểm, ác liệt. Bỗng đạn nổ “một dòng máu tươi”… Lượm ngã xuống trong tay vẫn nắm chặt bông lúa. Lượm hi sinh giữa cánh đồng lúa chín, hóa thân vào dáng hình xứ sở.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
