Soạn văn: Cụm động từ

Lời giải

CỤM ĐỘNG TỪ LÀ GÌ?

Trả lời câu 1 (trang 147 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Các từ in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa nghĩa cho những từ nào?

Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.

(Em bé thông minh)

Trả lời:

các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho:

–  đã, nhiều nơi ⟶ đi

–  cũng, những câu đố oái oăm ⟶ ra

Trả lời câu 2 (trang 147 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Thử lược bỏ các từ in đậm nói trên rồi rút ra nhận xét về vai trò của chúng.

Trả lời:

Nếu lược bỏ những từ in đậm thì các từ được bổ nghĩa trên trở nên chơ vơ, không có chỗ bám víu, câu trở nên tối nghĩa hoặc vô nghĩa.

Trả lời câu 3 (trang 147 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Tìm một cụm động từ. Đặt câu với cụm động từ ấy rồi rút ra nhận xét về hoạt động trong câu của cụm động từ so với một động từ.

Trả lời:

–  Cụm động từ: đang làm bài tập

–  Đặt câu: Bạn Hà / đang làm bài tập.

CN               VN

–  Nhận xét:

+ Động từ làm vị ngữ trong câu.

+ Cụm động từ cũng làm vị ngữ trong câu.

CẤU TẠO CỦA CỤM ĐỘNG TỪ

Trả lời câu 1 (trang 148 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vẽ mô hình cấu tạo cụm động từ đã dẫn ở mục 1 SGK

Trả lời:

Phần trước	Phần trung tâm	Phần sau
đã	đi	nhiều nơi
cũng	ra	những câu đố oái oăm để hỏi mọi người

Trả lời câu 2 (trang 148 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Những từ ngữ có thể làm phụ ngữ ở phần trước, phần sau cụm động từ:

– Phụ ngữ phần trước:

+ Ví dụ: đã, đang sẽ, hãy, đừng, chớ, không, chưa, chẳng,…

+ Bổ sung cho động từ về các ý nghĩa: quan hệ thời gian; tiếp diễn tương tự; khuyến khích hoặc ngăn cản hành động; khẳng định hoặc phụ định hoạt động.

– Phụ ngữ phần sau:

+ Ví dụ: xong, rồi, tốt, giỏi, sách, nhà…

+ Bổ sung cho động từ về các ý nghĩa: đối tượng, hướng, địa điểm; thời gian, mục đích, nguyên nhân; phương tiện và cách thức hành động.

LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 149 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Tìm các cụm động từ trong những câu sau:

a) Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.

(Em bé thông minh)

b) Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.

(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

c) Cuối cùng, triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.

(Em bé thông minh)

Lời giải chi tiết:

*  Các cụm động từ:

a) còn đang đùa nghịch ở sau nhà

b) – yêu thương Mị Nương hết mực

–  muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng

c)  – đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ

Trả lời câu 2 (trang 149 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Chép các cụm động từ nói trên vào mô hình cụm động từ

Lời giải chi tiết:

Phần trước	Phần trung tâm	Phần sau
còn đang	đùa nghịch	ở sau nhà
	yêu thương	Mị Nương hết mực
muốn	kén	cho con một người chồng thật xứng đáng
đành	tìm cách giữ	sứ thần ở lại…

Trả lời câu 3 (trang 149 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ được in đậm trong đoạn dưới đây. Việc dùng các phụ ngữ này trước động từ miêu tả hành động của người cha và viên quan nói lên điều gì về trí thông minh của chú bé trong truyện Em bé thông minh.

Người cha đứng ngẩn ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan […]. Viên quan nghe cậu bé hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công.

(Em bé thông minh)

Lời giải chi tiết:

– Phụ ngữ chưa đứng trước các động từ: biết, trả lời mang ý nghĩa phủ định tương đối.

– Phụ ngữ không đứng trước các động từ: biết, đáp mang ý nghĩa phủ định tuyệt đối.

Cả hai phụ ngữ đều cho thấy sự thông minh, nhanh trí của em bé: cha chưa kịp nghĩ ra câu trả lời thì con đã lại một câu mà viên quan cũng không thể trả lời được.

Trả lời câu 4 (trang 149 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Viết một câu trình bày ý nghĩa của truyện Treo biển. Chỉ ra các cụm động từ có trong đoạn văn đó.

Lời giải chi tiết:

Truyện Treo biển đã phê phán những người thiếu lập trường, quan điểm

Cụm động từ:

Lời giải

Cụm động từ là gì

Bài 1:

– Từ “đã”, “nhiều nơi” bổ sung ý nghĩa cho từ “đi”

– Từ “cũng” và cụm từ “những câu đố oái oăm để hỏi mọi người” bổ sung ý nghĩa cho từ “ra”

Bài 2:

Khi bỏ các từ in đậm ở trên câu bị cụt ngủn, người nghe không hiểu.

Bài 3:

Cụm động từ: nhảy nhót trên cành

Đặt câu: Sáng sớm, bầy chim sâu nhảy nhót trên cành.

→ Cụm động từ đóng vai trò là vị ngữ trong câu

Các loại động từ chính

Bài 1:

Mô hình cấu tạo của cụm động từ:

Phụ trước	Trung tâm	Phụ sau
đã	đi	nhiều nơi
cũng	ra	những câu đố oái oăm

Bài 2:

Những từ làm phụ ngữ ở phần trước: đã, sẽ, đang, sắp…

Những từ làm phụ ngữ phía sau bổ sung cho phần trung tâm: thường là các danh từ

LUYỆN TẬP

Bài 1 (trang 148 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Các cụm động từ:

a, còn đang đùa nghịch ở sau nhà

b, yêu thương Mị Nương hết mực

c, đành tìm cách giữ sứ thần

Bài 2 (trang 149 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Phụ trước	Trung tâm	Phụ sau
Còn đang	Đùa nghịch	ở sau nhà
	Yêu thương	Mị Nương hết mực
Đành	Tìm cách	Giữ sứ thần

Bài 3 (Trang 149 sgk ngữ văn 6 tập 1)

– Các từ in đậm: chưa (hành động có thể xảy ra và không (hành động không thể xảy ra).

→ Thể hiện sự thông minh nhanh trí của chú bé khi người cha chưa kịp phản ứng thì chú bé đã có câu trả lời.

Bài 4 (trang 149 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Truyện Treo biển mang lại tiếng cười nhẹ nhàng khi mượn câu chuyện cửa hàng bán cá nghe mọi người góp ý về tên biển quảng cáo cũng làm theo. Truyện này phê phán những người thiếu chủ kiến làm việc, hành động vội vàng, không suy nghĩ trước sau khi nghe ý kiến của người khác.

– Các cụm động từ: mang lại tiếng cười nhẹ nhàng; góp ý về tên biển quảng cáo; hành động vội vàng, không suy nghĩ trước sau; nghe ý kiến của người khác.