Soạn văn: Phó từ

Lời giải

PHÓ TỪ LÀ GÌ?

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Các từ in đậm trong câu văn sau đây bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào?

a) Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đây quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người, tuy mất -nhiều công mà vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.

(Em bé thông minh)

b) Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng.

(Tô Hoài)

Lời giải chi tiết:

a.

– Đã: đi

– Cũng: ra

– vẫn chưa: thấy

– thật: lỗi lạc

b.

– Được: soi gương

– rất: ưa nhìn

– ra: to

– rất: bướng

Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại:

– Động từ: đi, ra, thấy, soi

– Tính từ: lỗi lạc, ưa nhìn, to, bướng.

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Các từ in đậm đứng ở vị trí nào trong cụm từ?

Trả lời:

Các từ in đậm đúng ở vị trí phần phụ trước hoặc phần sau trong cụm từ.

CÁC LOẠI PHÓ TỪ

Trả lời câu 1 (trang 13 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Tìm các phó từ bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ in đậm.

a) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.

(Tô Hoài)

b) Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêu vào… Anh phải sợ…

(Tô Hoài)

c) […] không trông thấy tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang.

(Tô Hoài)

 

Lời giải chi tiết:

Các phó từ bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ in đậm:

Câu a: lắm

Câu b: đừng, vào

Câu c: không, đã, đang

Trả lời câu 2 (trang 13 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Điền các phó từ đã tìm đuợc ở phần I và phần II vào bảng phân loại.

Ý nghĩa	Phó từ đứng trước	Phó từ đứng sau
Chỉ quan hệ thời gian
Chỉ mức độ
Chỉ sự tiếp diễn tương tự
Chỉ sự phủ định
Chỉ sự cầu khiến
Chi kết quả và hướng
Chỉ khả năng

Trả lời:

Ý nghĩa	Phó từ đứng trước	Phó từ đứng sau
Chỉ quan hệ thời gian	đã, đang
Chỉ mức độ	thật, rất	lắm
Chỉ sự tiếp diễn tương tự	cũng,vẫn
Chỉ sự phủ định	không, chưa
Chỉ sự cầu khiến	đừng
Chi kết quả và hướng		vào,ra
Chỉ khả năng		được

Trả lời câu 3 (trang 13 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Trả lời:

– Phó từ bổ sung ý nghĩa thời gian: sẽ, sắp

– Phó từ bổ sung ý nghĩa khả năng: có thể

– Phó từ bổ sung ý nghĩa tần số: Thường, thỉnh thoảng, luôn luôn…

LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 14 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Tìm phó từ trong những câu sau đây và cho biết mỗi phó từ bổ sung cho động từ, tính từ ý nghĩa gì.

a) Thế là mùa xuân mong ước đã đến. Đầu tiên, từ trong vườn, mùi hoa hồng, hoa huệ sực nức. Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo mà bây giờ đầy hương thơm và ánh sáng mặt trời. Cây hồng bì đã cởi bỏ hết những cái áo lá già đen thủi. Các cành cây đều lấm tấm màu xanh. Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông tỏa ra những tàn hoa sang sáng, tim tím. Ngoài kia, rặng rậm bụt cũng sắp có nụ.

Mùa xuân xinh đẹp đã về! Thế là các bạn chim đi tránh rét cũng sắp về!

(Tô Hoài)

b) Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước làng giềng.

(Em bé thông minh)

 

Lời giải chi tiết:

– Thế là mùa xuân mong ước đã đến. (đã – phó từ chỉ quan hệ thời gian)

–  Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo …(không – phó từ chỉ sự phủ định; còn – phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự)

–  Cây hồng bì đã cởi bỏ hết …(đã – phó từ chỉ quan hệ thời gian).

–  Các cành cây đều lấm tấm màu xanh, (đều – phó từ chí sự tiếp diễn tương tự)

–   Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông toả ra những … ‘(đương, sắp – phó từ chỉ quan hệ thời gian; lại – phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự; ra – phó từ chỉ kết quả và hướng).

–  Ngoài kia, rặng râm bụt cũng sắp có nụ. (cũng – phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự; sắp – phó từ chỉ quan hệ thời gian).

–  Mùa xuân xinh đẹp đã về! (đã – phó từ chỉ quan hệ thời gian).

–  Thế là các bạn chim bay đi tránh rét cũng sắp về! (cũng – phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự; sắp – phó từ chỉ quan hệ thời gian)

–  Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ …(đã – phó từ chỉ quan hệ thời gian; được – phó từ chỉ kết quả).

Trả lời câu 2 (trang 15 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Thuật lại sự việc Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết thảm thương của Dế Thoắt bằng một đoạn văn ngắn từ 3 – 5 câu. Chỉ ra một phó từ được dùng trong đoạn văn ấy và cho biết em dùng phó từ ấy để làm gì?

Lời giải chi tiết:

*  Đoạn văn:

Một hôm, thấy chị Cốc đang kiếm mồi, Dế Mèn cất giọng đọc một câu thơ cạnh khóe rồi chui tọt vào hang. Chị Cốc tức sôi máu, bèn đi tìm kẻ trêu mình. Không thấy Mèn đâu, nhưng chị Cốc thấy Choắt đang loay hoay trước cửa hang. Chị Cốc liền trút cơn giận lên đầu Choắt.

*  Một phó từ được dùng: đang (chỉ sự tiếp diễn, tương tự)

Lời giải

Phó từ là gì?

Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

Phụ trước	Thành tố trung tâm		Phụ sau
	Động từ	Tính từ
Đã	Đi		nhiều nơi
Cũng	Ra		những câu đố
vẫn chưa	thấy
thật		lỗi lạc
	soi		gương (được)
rất		ưa nhìn
	to		ra
rất		bướng

Câu 2 (trang 12 sgk ngữ văn 6 tập 2):

Các từ in đậm nằm ở phần phụ trước của cụm động từ và cụm tính từ. Phó từ là hư từ, nó không có khả năng gọi tên sự vật, hiện tượng như danh, động, tính.

Các loại phó từ

Câu 1 (trang 13 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

Các phó từ bổ sung ý nghĩa cho những động từ, tính từ in đậm

a, Phó từ “lắm” bổ sung cho tính từ “chóng”

b, Phó từ “đừng”, “vào” bổ sung cho động từ “trêu”

c, Phó từ “không” và “ đã” bổ sung ý nghĩa cho động từ “trông thấy”, phó từ “đang” bổ sung ý nghĩa cho động từ “loay hoay”

Câu 2 (trang 13 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

	Phó từ đứng trước	Phó từ đứng sau
Chỉ quan hệ thời gian	Đã, đang
Chỉ mức độ	Rất, thật	Lắm
Chỉ sự tiếp diễn tương tự	Vẫn, cũng
Chỉ sự phủ định	Không, chưa
Chỉ sự cầu khiến	Đừng,
Chỉ kết quả và hướng		vào, ra
Chỉ khả năng		được

Câu 3 (trang 13 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

– Phó từ bổ sung ý nghĩa thời gian: sẽ, sắp

– Phó từ bổ sung ý nghĩa khả năng: có thể

– Phó từ bổ sung ý nghĩa tần số: Thường, thỉnh thoảng, luôn luôn…

Luyện tập

Bài 1 (trang 14 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

a, Phó từ “đã” bổ sung quan hệ thời gian cho động từ “đến”, “cởi bỏ”, “về”

Phó từ “không còn” bổ sung ý nghĩa phủ định tiếp diễn tương tự cho động từ “ngửi”

Phó từ “đương” bổ sung quan hệ thời gian cho động từ “trổ”

Phó từ “đều” bổ sung ý nghĩa quan hệ tiếp diễn tương tự cho tính từ “lấm tấm”

Phó từ “lại”, “sắp”, “ra” bổ sung ý nghĩa lần lượt về sự tiếp diễn tương tự, quan hệ thời gian, kết quả và hướng cho động từ “buông tỏa”.

Phó từ “cũng”, “sắp” bổ sung ý nghĩa về sự tiếp diễn tương tự và quan hệ thời gian cho động từ “có” và “về”.

b, Phó từ “được” bổ sung quan hệ kết quả cho động từ “xâu”

Phó từ “đã” bổ sung ý nghĩa quan hệ thời gian cho động từ “xâu”

Bài 2 (trang 15 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

Dế Mèn trông thấy chị Cốc đang mò cua bắt ốc ở bãi lầy ven sông liền cất tiếng hát véo von trêu chọc. Chị Cốc vô cùng tức giận đi lò dò về phía tổ Dế Mèn khiến Dế Mèn khiếp sợ chui tọt vào tổ. Chị Cốc vừa thấy Dế Choắt liền nghĩ rằng Dế Choắt trêu mình nên đã dùng mỏ nhọn hoắt mổ chết Dế Choắt.

– Phó từ “đã” bổ sung ý nghĩa thời gian cho động từ “dùng”

Bài 3 (trang 15 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

Nghe viết chính tả Bài học đường đời đầu tiên (từ Những gã xốc nổi đến những cử chỉ ngu dại của mình thôi