Soạn văn: Con hổ có nghĩa
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Con hổ có nghĩa”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN CON HỔ CÓ NGHĨA SIÊU NGẮN
Bố cục
Phần 1: Đoạn 1: Con hổ đối với bà Trần
Phần 2: Đoạn 2: Con hổ có nghĩa với người kiếm củi.
Tóm tắt
Bà Trần một đêm nọ được hổ đực bắt đi đỡ đẻ cho hổ cái. Bà đỡ đẻ xong thì được hổ đực trả một cục bạc. Nhờ cục bạc mà bà thoát khỏi nạn đói khủng khiếp. Người kiếm củi tên mỗ đã giúp hổ lấy khúc xương bò mắc trong họng. Từ đó hổ hay mang thịt đến cho bác. Khi bác chết hổ đến mộ nhảy nhót rồi năm nào cũng mang dê nai đến mộ bác vào ngày giỗ.
Soạn bài
Câu 1: Văn bản Con hổ có nghĩa thuộc thể văn gì? Có mấy đoạn? Mỗi đoạn nói gì?
Trả lời:
– Văn bản này thuộc thể loại truyện trung đại.Truyện con hổ có nghĩa có 2 đoạn:
+ Đoạn 1 kể về con hổ với bà Trần.
+ Đoạn 2 kể về con hổ với người kiếm củi.
Câu 2: Với văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp gì? Tại sao lại dựng lên truyện “Con hổ có nghĩa” mà không phải “con người có nghĩa”?
Trả lời:
– Biện pháp bao trùm lên toàn bộ câu chuyện là biện pháp nhân hóa-Con hổ được nhân hóa có suy nghĩ, hành động và tình nghĩa như con người: trả ơn.
– Dựng lên truyện con hổ có nghĩa là dụng ý của tác giả khi nói về con người. Con hổ là loài cầm thú hung dữ và không có tình người nhưng ở đây con hổ có tình nghĩa như con người -> tác giả nói về cách sống và ứng xử của con người.
Câu 3: Chuyện gì đã xảy ra giữa bà đỡ họ Trần và con hổ thứ nhất và giữa bác tiều với con hổ thứ hai? Trong mỗi chuyện, chi tiết nào em cho là thú vị? Chuyện con hổ với bác tiều so với chuyện con hổ với bà đỡ họ Trần có thêm ý nghĩa gì?
Trả lời:
– Với bà Trần: Con hổ đón bà đi đỡ đẻ, ân cần trả ơn bà rồi đưa bà về.
– Với bác tiều: Con hổ trả ơn từ khi bác còn sống đến khi bác chết. Khi bác chết, chỉ có con hổ đến bên mộ bác vào ngày giỗ.
– Trong mỗi truyện chi tiết khiến ta cảm thấy thú vị đó là sự trả ơn của hổ và sự hiền lành của con hổ ”nằm phục xuống”, ”hổ mừng rỡ khi hổ cái đẻ xong”
– Truyện con hổ với bác tiều có thêm ý nghĩa với bà Trần ở chỗ: Tình nghĩa của con hổ với bác tiều là bất diệt, là vĩnh viễn, suốt đời, chứ không trả nghĩa một lần: Hổ trả ơn bác từ khi sống đến khi mất.
Câu 4: Truyện Con hổ có nghĩa đề cao, khuyến khích điều gì cần có trong cuộc sống con người?
Trả lời:
– Truyện “Con hổ có nghĩa” đề cao ân nghĩa trọng đạo làm người.
– Truyện khuyến khích con người ta cần phải biết giúp đỡ nhau trong hoạn nạn.
Luyện tập
Kể về một con chó có nghĩa
Trả lời:
Gợi ý:
– Con chó đó tên là gì? Có từ đâu, gắn bó với gia đình em từ khi nào?
– Kể về màu sắc, những đặc điểm nổi bật của con chó.
– Con chó đó có nghĩa với chủ như thế nào:
+ Luôn bên cạnh chủ khi chủ bị đau
+ Canh cho chủ ngủ
+ Rơi nước mắt khi nghe chủ nói chủ sẽ bán đi
⇒ Dù bất kỳ hoàn cảnh nào chú chó vẫn bên cạnh chủ
– Suy nghĩ của em về chú chó có nghĩa.
Đoạn văn tham khảo:
Nhà em có một chú chó tên là Mi-Lu. Mẹ em kể là bố em nhặt nó về từ ngoài đường, hồi nó con bé xíu. Tính đến giờ nó đã gắn bó với gia đình em được 5 hay 6 năm rồi và nó trở thành một thành viên trong gia đình em. Bộ lông vàng mượt, đôi mắt to tròn đen láy, cái tai tinh nghịch cùng với cái đuôi ngoe nguẩy suốt ngày là những đặc điểm nổi bật ở Mi-Lu. Nó là một con chó thông minh, trung thành và tình nghĩa. Hồi em còn bé, ra ngoài bị các bạn bắt nạt, nó thường sủa ầm lên để các bạn sợ rồi chạy hết. Mẹ kể một lần nọ, bố em say rượu, Mi Lu nằm cạnh trông bố em cả ngày, nhất định không cho ai đến gần. Khi mẹ em đến, nó vẫy đuôi, dụi mõm vào chân mẹ em rồi mới để mọi người đưa bố về. Từ đó về sau, nhờ có nó mà gia đình em an tâm rất nhiều, bởi Mi Lu còn biết giữ và trông nhà nữa. Đo là chú chó mà cả gia đình em yêu quý, riêng với em, MiLu như một người bạn đồng hành.
2. SOẠN VĂN CON HỔ CÓ NGHĨA CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN CON HỔ CÓ NGHĨA HAY NHẤT
Soạn văn: Con hổ có nghĩa (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Trả lời câu 1 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Văn bản Con hổ có nghĩa thuộc thể văn gì? Có mấy đoạn? Mỗi đoạn nói gì?
Lời giải chi tiết:
Văn bản Con hổ có nghĩa thuộc loại truyện trung đại.
* Có thể chia truyện thành hai đoạn:
– Đoạn 1: từ đầu đến “… bà mới sống qua được” ⟶ Truyện con hổ và bà đỡ họ Trần ở huyện Đông Triều.
– Đoạn 2: còn lại ⟶ Truyện con hổ và bác tiều Mỗ ở Lạng Sơn.
Trả lời câu 2 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Với văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp gì? Tại sao lại dựng lên truyện “Con hổ có nghĩa” mà không phải “con người có nghĩa”?
Lời giải chi tiết:
* Trong văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp nhân hoá, làm cho hình tượng con hổ như một con người, không chỉ biết đền ơn đáp nghĩa với người làm ơn cho mình mà còn mang nhiều tính người đáng quý: hết lòng với hổ cái trong lúc sinh đẻ, vui mừng khi có con…
* Nếu người viết dùng con người để nói về cái nghĩa thì chắc chắn ý nghĩa giáo dục của truyện sẽ giảm đi phần sâu sắc. Hổ là một con vật nổi tiếng hung dữ, tàn bạo nhưng nó vẫn có nghĩa thì huống hồ gì con người?
Trả lời câu 3 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Chuyện gì đã xảy ra giữa bà đỡ họ Trần và con hổ thứ nhất và giữa bác tiều với con hổ thứ hai? Trong mỗi chuyện, chi tiết nào em cho là thú vị? Chuyện con hổ với bác tiều so với chuyện con hổ với bà đỡ họ Trần có thêm ý nghĩa gì?
Lời giải chi tiết:
* Con hổ thứ nhất với bà đỡ họ Trần:
– Hổ xông đến cõng bà đỡ Trần đến đỡ đẻ cho hổ cái và sau khi được bà đỡ Trần giúp đỡ, đã đền ơn bằng cách tặng bà một cục bạc để bà sống qua năm mất mùa đói kém.
* Con hổ thứ hai với bác tiều:
– Hổ bị hóc xương được bác tiều móc xương cứu sống. Hổ đền ơn đáp nghĩa bác tiều. Bác tiều qua đời, hổ còn đến bên quan tài tỏ lòng thương xót và sau đó, mỗi dịp giỗ bác tiều, hổ lại đem dê hoặc lợn đến tế.
* Trong mỗi truyện, các chi tiết kể chuyện hổ đền ơn con người đều thú vị đốì với người đọc.
* Việc trả nghĩa của con hổ sau có sự nâng cấp so với con hổ trước. Hổ trước đền ơn một lần là xong; hổ sau đền ơn mãi mãi, lúc ân nhân còn sống và cả lúc ân nhân đã mất.
Trả lời câu 4 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Truyện Con hổ có nghĩa đề cao, khuyến khích điều gì cần có trong cuộc sống con người?
Lời giải chi tiết:
Truyện Con hổ có nghĩa đề cao, khuyến khích ân nghĩa trong đạo làm người.
Luyện tập
Kể về một con chó có nghĩa.
Có thể kể theo cốt truyện sau đây:
– Giới thiệu về con chó (tên con chó, nó được bố mẹ em mua về hay ai mang cho hoặc nó là con chó của ai mà em được biết chẳng hạn,…).
– Kể về hành động “có nghĩa” của con chó mà em từng được chứng kiến hoặc nghe kể lại. Ví dụ:
+ Cứu cô (cậu chủ) khỏi bọn bắt cóc trẻ em.
+ Bảo vệ tài sản gia đình…
– Suy nghĩ về tình cảm của những con vật đang sống quanh ta.
Tham khảo thêm đoạn Con chó Bấc cứu chủ và Con chó Bấc ở Sách giáo khoa lớp 9 trích Tiếng gọi nơi hoang dã, của Jack London.
VỀ TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM
Trong lịch sử văn học Việt Nam, thời trung đại (thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX), thể loại truyện văn xuôi chữ Hán đã ra đời có nội dung phong phú và thường mang tính chất giáo huấn, có cách viết không giống hẳn với truyện hiện đại.
Truyện trung đại Việt Nam vừa có loại truyện hư cấu (tưởng tượng nghệ thuật) vừa có loại truyện gần với kí (ghi chép sự việc), với sử (ghi chép chuyện thật); cốt truyện hầu hết còn đơn giản; nhân vật thường được miêu tả chủ yếu qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể chuyện, qua hành động và ngôn ngữ đối thoại của nhân vật (1)
Tác giả Vũ Trinh (1759 – 1828) có tên tự là Duy Chu, hiệu là Lai Sơn, Nguyên Hanh, Lan Trì ngư giả; người làng Xuân Lan, huyện Lương Tài, trấn Kinh Bắc (nay là tỉnh Bắc Ninh). Ông đỗ Hương cống năm 17 tuổi, làm quan dưới triều Lê. Khi nhà Nguyễn lên ngôi, ông được triệu ra làm quan, từng được phong chức Thị trung học sĩ, Hữu tham tri bộ Hình, có thời kì bị Gia Long đày vào Quảng Nam.
Tóm tắt
Truyện Con hổ có nghĩa gồm hai câu chuyện về loài hổ.
Truyện thứ nhất: Một bà đỡ họ Trần người huyện Đông Triều một đêm nọ được hổ cõng vào rừng. Đến nơi bà thấy một con hổ cái đang sinh nở rất khó khăn bèn giúp hổ cái sinh con trót lọt. Hổ đực mừng rỡ đào lên một cục bạc biếu bà. Nhờ có cục bạc của hổ mà bà sống qua được năm mất mùa đói kém.
Truyện thứ hai: Bác tiều ở huyện Lạng Giang đang bổ củi ở sườn núi thấy một con hổ bị hóc xương bèn giúp hổ lấy xương ra. Để tạ ơn, hổ biếu bác một con nai. Khi bác tiều mất, hổ đến viếng. Từ đó, mỗi lần giỗ bác, hổ lại đưa dê hoặc lợn về biếu gia đình bác.
Soạn văn: Con hổ có nghĩa (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Bố cục:
– Đoạn 1 (từ đầu … mới sống qua được): câu chuyện con hổ với bà Trần.
– Đoạn 2 (còn lại): câu chuyện con hổ với bác tiều phu
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 144 sgk ngữ văn 6 tập 1)
– Văn bản thuộc thể loại văn trung đại.
– Gồm có hai đoạn:
+ Câu chuyện về sự báo đáp của con hổ với bà đỡ Trần
+ Sự báo ơn của con hổ với bác tiều Lạng Giang
Câu 2 (trang 144 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Biện pháp nghệ thuật chủ yếu: nhân hóa
– Mượn hình ảnh con hổ có nghĩa để nói về con người có nghĩa.
+ Con hổ là loài cầm thú hung dữ mà còn sống có nghĩa, có tình thì lẽ nào con người lại sống thiếu ơn được
+ Đây là cách diễn giải gián tiếp về con người.
Câu 3 (trang 144 sgk ngữ văn 6 tập 1)
– Câu chuyện thứ nhất: bà đỡ Trần giúp hổ cái đang khó sinh, bà giúp hổ đẻ được và hổ vui mừng, đào bạc lên trả ơn cho bà, đưa bà ra tận cửa rừng.
– Câu chuyện thứ hai: bác tiều phu giúp hổ lấy chiếc xương bò mắc trong cổ họng, hổ săn nai về cảm tạ ơn. Lúc bác tiều mất, hổ xót thương, cứ tới dịp giỗ lại mang lễ vật về.
– Các chi tiết thú vị:
+ Bà đỡ Trần được hổ đực cảm tạ ơn bằng nén bạc
+ Con hổ nghe lời bác tiều nằm phục xuống, há miệng vẻ cầu cứu
– Chuyện con hổ với bác tiều so với chuyện con hổ với bà đỡ Trần có thêm ý nghĩa: thể hiện tư tưởng nhân nghĩa, sự trả ơn nghĩa suốt đời.
Câu 4 (trang 144 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Ý nghĩa câu chuyện:
– Đề cao, ca ngợi lối sống tình nghĩa, biết giúp đỡ kẻ gặp nạn
– Người được nhận ơn phải ghi nhớ và biết báo đáp ơn nghĩa cho ân nhân.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
