Soạn văn: Chỉ từ
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Chỉ từ”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN CHỈ TỪ SIÊU NGẮN
Chỉ từ là gì ?
Bài 1: Các từ in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
Trả lời:
| Từ in đậm | Từ được bổ sung nghĩa (bổ sung nghĩa cho từ) |
| Nọ | vua |
| ấy | Viên qua |
| kia | làng |
| Nọ | nhà |
⇒ Các từ in đậm bổ sung nghĩa cho danh từ và thường đứng sau danh từ hoặc cụm danh từ.
Bài 2: So sánh các từ và cụm từ sau đây, từ đó rút ra ý nghĩa của những từ được in đậm.
Trả lời:
Danh từ → cụm danh từ ⇒ sự vật đối tượng → định vị sự vật,đối tượng.
⇒ Các từ in đậm định vị chỉ chỏ vị trí của đối tượng sự vật.
Bài 3: Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu sau có điểm nào giống và điểm khác với các trường hợp đã phân tích.
Trả lời:
– Giống nhau: Đều là chỉ từ,và bổ sung nghĩa cho sự vật.
– Khác nhau: Chỉ từ ở đây không chỉ, định vị vị trí của sự vật hiện tượng mà làm thành phần phụ của câu: trạng ngữ.
– Định vị về không gian và thời gian.
Hoạt động của chỉ từ trong câu
Bài 1: Các chỉ từ nọ, kia, ấy đảm nhiệm chức vụ gì?
Trả lời:
Trong các câu ở phần 1 chỉ từ đảm nhiệm chức vụ chỉ trỏ vào vị trí cẩu sự vật, xác định vị trí của sự vật.
Bài 2: Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu.
Trả lời:
a. Chỉ từ”đó” giữ chức vụ chủ ngữ trong câu.
b. Chỉ từ” Từ đấy” → làm trạng ngữ trong câu.
Luyện tập
Bài 1: Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
Trả lời:
| Câu | Chỉ từ | Ý nghĩa | Chức vụ ngữ pháp |
| a. | Ấy | Định vị sự vật trong không gian | Phụ ngữ sau cụm danh từ |
| b. | Đấy, đây | Định vị sự vật trong không gian | Làm chủ ngữ |
| c. | Nay | Định vị sự vật trong thời gian | Làm trạng ngữ |
| d. | Đó. | Định vị sự vật trong thời gian | Làm trạng ngữ. |
Bài 2: Thay cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
Trả lời:
Thay cụm từ in đâm bằng chỉ từ thích hợp.
a. Chân núi Sóc Sơn → đây, đó.
b. Bị lửa thiêu cháy → ấy, đó.
⇒ Việc thay thế các cụm danh từ bằng chỉ từ giúp cho việc tránh lặp từ trong câu hoặc trong đoạn văn.
Bài 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Trả lời:
– Các chỉ từ: Ấy , đó, nay mang ý nghĩa phiếm chỉ, chỉ chung chứ không chỉ chính xác thời gian cụ thể-> không thể thay thế được hoặc rất khó.
⇒ Chỉ từ có vai trò quan trọng, nhiều khi không thay thế được.
2. SOẠN VĂN CHỈ TỪ CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN CHỈ TỪ HAY NHẤT
Soạn văn: Chỉ từ (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
CHỈ TỪ LÀ GÌ?
Trả lời câu 1 (trang 136 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Các từ được in đậm trong nhưng câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […]
(Em bé thông minh)
Trả lời:
Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho các từ:
– Nọ: Ông vua
– Ấy: Viên quan
– Kia: Làng
– Nọ: Cha con nhà.
Trả lời câu 2 (trang 137 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
So sánh các từ và cụm từ sau đây, từ đó rút ra ý nghĩa của những từ được in đậm.
– ông vua / ông vua nọ
– viên quan / viên quan ấy
– làng / làng kia
– nhà / nhà nọ
Trả lời:
Nghĩa của các từ ông vua ấy, viên quan ấy, làng kia, nhà nọ đã được cụ thể hoá, được xác định một cách rõ ràng trong không gian. Trong khi đó các từ ngữ ông vua, viên quan, làng, nhà còn thiếu tính xác định.
Trả lời câu 3 (trang 137 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu sau có điểm nào giống và điểm khác với các trường hợp đã phân tích.
Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
Trả lời:
So sánh các từ ấy (hồi ấy), nọ (đêm nọ) với các từ đã phân tích ở trên, ta thấy:
– Giống nhau:
Cùng xác định vị trí của sự vật.
– Khác nhau:
+ Các từ: viên quan ấy, nhà nọ ⟶ định vị sự vật trong không gian.
+ các từ hồi ấy, đêm nọ ⟶ định vị sự vật về thời gian.
HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU
Trả lời câu 1 (trang 137 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Các chỉ từ nọ, kia, ấy đảm nhiệm chức vụ gì?
Trả lời:
Các chỉ từ nọ, kia, ấy… làm nhiệm vụ phụ ngữ sau của cụm danh từ, cùng với danh từ và phụ ngữ trước lập thành một cụm danh từ: viên quan ấy, một cánh đồng làng kia, hai cha con nhà nọ.
Trả lời câu 2 (trang 137 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu.
a) Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
b) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giày.
Trả lời:
Chỉ từ trong mồi câu và chức vụ của chúng:
a) Đó: làm chủ ngữ
b) Đấy: làm trạng ngữ
LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 138 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng cháu Tiên)
d) Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
Lời giải chi tiết:
Các chỉ từ có trong các câu và ý nghĩa, chức vụ của chúng là:
a) hai thứ bánh ấy:
– Định vị sự vật trong không gian
– Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
b) đấy, đây
– Định vị sự vật trong không gian
– Làm chủ ngữ
c) nay
– Định vị sự vật trong thời gian
– Làm trạng ngữ
d) đó:
– Định vị sự vật trong thời gian
– Làm trạng ngữ
Trả lời câu 2 (trang 138 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Thay cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
(Theo Thánh Gióng)
b) Người ta còn nói, khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
(Theo Thánh Gióng)
Lời giải chi tiết:
Có thể thay như sau:
a) đến chân núi Sóc = đến đấy
b) làng bị lửa thiêu cháy = làng ấy
Thay như vậy để khỏi lặp từ.
Trả lời câu 3 (trang 139 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
– Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh)
Lời giải chi tiết:
Không thể thay các chỉ từ: Năm ấy, chiều hôm đó, đêm nay trong đoạn văn được.
Chỉ từ có vai trò rất quan trọng. Chúng có thể chỉ ra những sự vật, thời điểm khó gọi thành tên, giúp người nghe, người đọc định vị được các sự vật, thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay trong dòng thời gian vô hạn.
Soạn văn: Chỉ từ (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên.
Lời giải
Chỉ từ là gì?
1. Chỉ từ:
– Từ nọ bổ sung ý nghĩa cho từ ông vua, nhà
– Từ ấy bổ sung ý nghĩa cho từ viên quan
– Từ kia bổ sung ý nghĩa cho từ làng
2. Tác dụng
Các chỉ từ nọ, ấy, kia xác định không gian cụ thể cho sự vật được biểu thị là danh từ mà nó đi kèm.
– Nếu không có các từ “nọ, ấy, kia” thì danh từ như “ông vua”, “viên quan”, “làng”, “nhà” sẽ mơ hồ, không xác định được
3.
Các từ “ấy”, “nọ” trong câu 3 có tác dụng xác định thời gian trong không gian. Khác với các chỉ từ phía trên xác định sự vật (danh từ) trong không gian.
Hoạt động của chỉ từ trong câu
1.
Chỉ từ trong câu đã dẫn ở phần I, đảm nhiệm chức năng xác định vị trí của sự vật trong không gian và thời gian.
– Các chỉ từ: ấy, kia, nọ, … làm nhiệm vụ phụ ngữ sau của danh từ, cùng với danh từ và phụ ngữ trước lập thành một cụm danh từ: viên quan ấy, một cánh đồng làng kia, hai cha con nhà nọ.
2. Các chỉ từ
a, Chỉ từ: đó, giữ vai trò là chủ ngữ, diễn đạt toàn bộ nội dung của câu trước đó. (Đó ở đây có vai trò như từ liên kết trong phép thế)
b, Chỉ từ: đấy, là thành phần trạng ngữ của câu, xác định thời điểm diễn ra chuỗi hành động tiếp theo
LUYỆN TẬP
Bài 1 (trang 138 sgk ngữ văn 6 tập 1)
| Câu | Chỉ từ | Ý nghĩa | Chức vụ ngữ pháp |
| a | ấy | Định vị sự vật trong không gian | Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ |
| b | Đấy, đây | Định vị sự vật trong không gian | Làm chủ ngữ |
| c | nay | Định vị sự vật trong thời gian | Làm trạng ngữ |
| d | đó | Định vị sự vật trong thời gian | Làm trạng ngữ |
Bài 2 (Trang 138 sgk ngữ văn 6 tập 1)
a, Thay cụm “chân núi Sóc Sơn” bằng chỉ từ: đấy, đó…
b, Thay cụm bị lửa thiêu cháy bằng chỉ từ: ấy, đó, này…
Bài 3 (trang 138 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Các cụm từ có sử dụng chỉ từ: năm ấy, chiều hôm đó, đêm nay
– Không thể sử dụng các từ, hoặc cụm từ khác để thay thế bởi: truyện cổ tích không thể xác định chính xác thời gian diễn ra sự việc.
→ Như vậy chỉ từ có vai trò vô cùng quan trọng, nhiều khi không thể thay thế được.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
