Soạn bài: Hoạt động ngữ văn: Thi làm thơ năm chữ

Lời giải

Trả lời câu 1 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Đọc ba đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi

Đoạn 1:

Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương

Người Cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm

 

Rồi Bác đi dém chăn

Từng người từng người một

Sợ cháu mình giật thột

Bác nhón chân nhẹ nhàng

 

Anh đội viên mơ màng

Như nằm trong giấc mông

Bóng Bác cao lồng lộng

Ấm hơn ngọn lửa hồng…

(Minh Huệ)

Đoạn 2:

Mỗi năm hoa đào nở

Lại thấy ông đồ già

Bày mực tài giấy đỏ

Bên phố đông người qua

 

Bao nhiêu người thuê viết

Tấm tắt ngợi khen tài:

“Hoa tay thảo những nét

Như phượng múa rồng bay”.

 

Nhưng mỗi năm mỗi vắng

Người thuê viết nay đâu?

Giấy đỏ buồn không thắm

Mực đọng trong nghiên sầu…

(Vũ Đình Liên)

Đoạn 3:

Em đi như chiều đi

Gọi chim vườn bay hết

Em về tựa mai về

Rừng non xanh lộc biếc

Em ở trời trưa ở

Nắng sáng màu xanh che.

(Chế Lan Viên)

a. Từ các đoạn thơ trên, hãy rút ra đặc điểm của thơ năm chữ.

b. Ngoài ra các đoạn thơ trên, em còn biết bài thơ, đoạn thơ năm chữ nào khác không? Hãy chép các bài thơ, đoạn thơ đó và nhận xét về đặc điểm của chúng.

Lời giải chi tiết

a. Thơ năm chữ:

– Là thể thơ mỗi dòng năm chữ, còn gọi là ngũ ngôn.

– Có nhịp 3/1/2 hoặc 2/3

– Vần thơ thay đổi không nhất thiết là vẫn liền tiếp.

– Số câu cũng không hạn định

– Bài thơ thường chia khổ, mỗi khổ thường bốn câu, nhưng cũng có khi hai câu hoặc không chia khổ.

b. *Đoạn thơ 5 chữ:

“Trăng ơi … từ đâu đến?

Hay từ cánh rừng xa

Trăng hồng như quả chín

Lửng lơ lên trước nhà”

– Ngắt nhịp 2/3

– Vần gián cách: xa – nhà

*Bài thơ 5 chữ:

Ánh trăng – Nguyễn Duy

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với biển
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình

 

Lời giải

Câu 1: Thơ năm chữ

– Là thể thơ mỗi dòng năm chữ, còn gọi là ngũ ngôn.

– Có nhịp 3/1/2 hoặc 2/3

– Vần thơ thay đổi không nhất thiết là vẫn liền tiếp.

– Số câu cũng không hạn định

– Bài thơ thường chia khổ, mỗi khổ thường bốn câu, nhưng cũng có khi hai câu hoặc không chia khổ.

Câu 2: Một số đoạn thơ năm chữ khác:

a.

“Trăng ơi … từ đâu đến?

Hay từ cánh rừng xa

Trăng hồng như quả chín

Lửng lơ lên trước nhà”

– Ngắt nhịp 2/3

– Vần gián cách: xa – nhà

b.

“Tao đi học về nhà

Là mày chạy xồ ra

Đầu tiên mày rối rít

Cái đuôi mừng ngoáy tít

Rồi mày lắc cái đầu

Khịt khịt mũi rung râu

Rồi mày nhín chân sau

Chân trước chồm mày bắt.”

– Đoạn thơ trên không chia khổ

– Ngắt nhịp 3/2

– Vần liên tiếp – vần chân.

Câu 3: Các em tự mình sáng tác một bài thơ (đoạn thơ) năm chữ nhé. Hãy thử tài năng của mình xem.