Soạn văn: Sự tích hồ Gươm
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 6, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Sự tích hồ Gươm”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN SỰ TÍCH HỒ GƯƠM SIÊU NGẮN
Bố cục
+ P1: Từ đầu … không còn một bóng giặc nào trên đất nước → Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần.
+ P2: Còn lại → Long Quân đòi lại gươm khi đất nước hết giặc ngoại xâm
Giá trị nội dung
– Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống quân Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo.
– Giải thích nguồn gốc tên gọi hồ Gươm.
– Thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc.
Đọc hiểu văn bản
Câu 1: Vì sao đức Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần?
Trả lời
– Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm vì:
+ Giặc Minh đô hộ, nhân dân bị đối xử tàn nhẫn
+ Lực lượng nghĩa quân Lam Sơn còn yếu
Câu 2: Lê Lợi đã nhận được gươm thần như thế nào? Cách Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn và Lê Lợi mượn gươm có ý nghĩa gì?
Trả lời
– Cách Lê Lợi nhận gươm:
+ Lê Thận được lưỡi gươm dưới sông.
+ Lê Lợi tìm được chuôi gươm trên ngọn cây
+ Tra vào vừa như in, gươm sáng hai chữ Thuận Thiên
– Cách Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm có ý nghĩa:
+ Chi tiết kì ảo thiêng liêng hóa gươm thần
+ Tính chất nhân dân của cuộc khởi nghĩa: Sức mạnh cứu nước có ở khắp mọi miền tổ quốc
+ Long Quân muốn thử thách con người, đòi hỏi con người phải có quyết tâm cao.
Câu 3: Hãy chỉ ra sức mạnh của gươm thần đốì với nghĩa quân Lam Sơn.
Trả lời
– Sức mạnh của gươm thần với nghĩa quân:
+ Gươm thần tung hoành, gươm thần có vai trò mở đường.
+ Có gươm, nhuệ khí tăng, uy thế của nghĩa quân vang dội khắp nơi.
+ Nghĩa quân ta càng đánh càng mạnh, không còn phải trốn giặc nữa mà chủ động, xông xáo đi tìm giặc để đánh
→ Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi.
Câu 4: Khi nào Long Quân cho đòi gươm? Cảnh đòi gươm và trả gươm đã diễn ra như hế nào?
Trả lời
– Long Quân đòi gươm khi đất nước thanh bình
– Cảnh đòi gươm và trả gươm diễn ra rất long trọng: vua đi thuyền trên Hồ Tả Vọng, Rùa Vàng hiện lên, gươm động đậy, vua nâng gươm về phía rùa, Rùa đớp thanh gươm và lặn xuống
Câu 5: Thảo luận: ý nghĩa của truyện Sự tích Hồ Gươm.
Trả lời
– Ý nghĩa truyện:
+ Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân, tính chất toàn dân của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
+ Ca ngợi người anh hùng Lê Lợi
+ Giải thích tên gọi Hồ Hoàn Kiếm (Hồ Gươm)
+ Thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân ta
Câu 6: Em biết còn truyền thuyết nào của nước ta cũng có hình ảnh rùa vàng? Theo em, hình tượng rùa vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho ai và cho cái gì?
Trả lời
– Truyền thuyết có hình ảnh Rùa Vàng: An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy
– Hình tượng Rùa Vàng linh thú, luôn làm điều thiện trong các truyện dân gian Việt Nam.
→ Thể hiện tinh thần yêu nước, ý thức chống giặc ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc
Luyện tập
Câu 1: Hãy đọc phần Đọc thêm để thấy rõ hơn tính lặp lại và ý nghĩa của chi tiết trao gươm thần trong các truyền thuyết Việt Nam
Trả lời
Học sinh đọc ở phần đọc thêm
Câu 2: Vì sao tác giả dân gian không để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc?
Trả lời
– Tác giả dân gian không để Lê Lợi trục tiếp nhận cả lưỡi gươm và chuôi gươm cùng một lúc vì:
+ Tác giả muốn nhấn mạnh sức mạnh của gươm thực chất sẽ được tạo nên do sự hợp thành của mọi miền, mọi tầng lớp và giai cấp
+ Biểu trưng cho sứ mạng cầm chuôi của Lê Lợi và sức mạnh đằng lưỡi của nhân dân.
Câu 3: Vì sao tác giả dân gian không để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc?
Trả lời- Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì ý nghĩa truyền thuyết bị giới hạn vì lúc này Lê Lợi đã về thành Thăng Long – thủ đô của cả nước.
Câu 4: Hãy nhắc lại định nghĩa truyền thuyết và kể tên các truyền thuyết đã học.
Trả lời
– Định nghĩa truyền thuyết (SGK Ngữ văn 6 tập 1, trang 7)
– Những truyền thuyết đã học: Con Rồng cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giầy; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Sự tích Hồ Gươm
2. SOẠN VĂN SỰ TÍCH HỒ GƯƠM CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN SỰ TÍCH HỒ GƯƠM HAY NHẤT
Soạn văn: Sự tích hồ Gươm (chi tiết)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
Tóm tắt
Thời giặc Minh đô hộ nước ta, Lê Lợi dựng cờ tụ nghĩa tại Lam Sơn nhưng ban đầu thế yếu, lực mỏng nên thường bị thua. Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để giết giặc.
Một người đánh cá tên là Lê Thận ba lần kéo lưới đều gặp một thanh sắt, nhìn kĩ hoá ra một lưỡi gươm. Sau đó ít lâu, Lê Lợi bị giặc đuổi, chạy vào rừng bắt được chuôi gươm nạm ngọc trên cây đa, đem tra vào lưỡi gươm ở nhà Lê Thận thì vừa như in, mới biết đó là gươm thần.
Từ khi có gươm thần, nghĩa quân đánh đâu thắng đấy, cuối cùng đánh tan quân xâm lược.
Sau khi thắng giặc, Lê Lợi đi thuyền dạo quanh hồ Tả Vọng; Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm thần. Từ đó, hồ Tả Vọng đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm.
Đọc hiểu văn bản
Trả lời câu 1 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Giặc Minh đô hộ nước ta, làm nhiều điều bạo ngược, nhân dân ta căm giận chúng đến tận xương tủy.
– Ở vùng Lam Sơn, nghĩa quân nổi dậy chống lại chúng, nhưng buổi đầu thế lực còn yếu, nhiều lần bị thua.
– Đức Long Quân thấy vậy, quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần để giết giặc.
Trả lời câu 2 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
* Cách Long Quân cho mượn gươm:
– Chàng đánh cá Lê Thận bắt được lưỡi gươm dưới nước. Chàng gia nhập đoàn quân khởi nghĩa Lam Sơn. lưỡi gươm khi gặp chủ tướng Lê Lợi thì sáng rực lên hai chữ “Thuận thiên”. Lê Lợi cùng mọi người xem gươm nhưng không ai biết đó là báu vật.
– Chủ tướng Lê Lợi trên đường bị giặc đuổi khi chạy giặc, nhận được chuôi gươm có ánh sáng lạ, lấy chuôi và lưỡi tra vào thì vừa khớp.
– Lê Thận nâng gươm thần lên đầu, dâng cho Lê Lợi: “Đây là trời có ý phó thác cho minh công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện mang xương thịt của mình theo minh công…
* Ý nghĩa cách cho mượn gươm:
– Các nhân vật nhặt được lưỡi gươm dưới nước, chuôi gươm trên rừng: khả năng cứu nước có ở khắp nơi, từ miền sông nước đến miền rừng núi, miền ngược, miền xuôi cùng đánh giặc.
– Các bộ phận của thanh gươm rời nhau nhưng khi khớp lại thì “vừa như in”. Điều đó có nghĩa là nguyện vọng của nhân dân và nghĩa quân trên dưới một lòng.
– Lê Lợi được chuôi gươm, Lê Thận dâng gươm cho Lê Lợi – những chi tiết này khẳng định, đề cao vai trò minh chủ của Lê Lợi.
Trả lời câu 3 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sức mạnh của nghĩa quân được nhân lên gấp bội nhờ có gươm thần: thanh gươm thần tung hoành khắp các trận địa, làm cho quân Minh bạt vía, uy thế của nghĩa quân vang khắp nơi… Gươm thần mở đường cho nghĩa quân đánh tràn ra mãi, cho đến lúc không còn một bóng quân xâm lược nào trên đất nước.
Trả lời câu 4 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Nhân dịp vua Lê Lợi ngự thuyền rồng dạo chơi trên hồ Tả Vọng, một năm sau khi đuổi hết giặc Minh, Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm thần.
– Khi thuyền vua đến giữa hồ, rùa vàng nhô lên, vua thấy lưỡi gươm thần đeo bên người động đậy. Rùa tiến đến thuyền vua đòi gươm: Xin bệ hạ hoàn lại gươm cho Long Quân. Vua trao gươm, rùa đớp lấy, lặn xuống.
Trả lời câu 5 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Truyện có những ý nghĩa sau:
– Ca ngợi tính nhân dân, toàn dân và chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
– Đề cao, suy tôn Lê Lợi và nhà Lê.
– Giải thích nguồn gốc tên gọi hồ Hoàn Kiếm (trả gươm)
Trả lời câu 6 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
* Truyền thuyết có hình ảnh rùa vàng: An Dương Vương.
* Thần Kim Quy xuất hiện lúc nhân vật gặp khó khăn để khơi đường chỉ lối. Thần hi sinh một phần thân thể của mình cho nhân vật làm vũ khí (lẫy nỏ thần làm bằng móng vuốt của Rùa Vàng). Rùa Vàng giúp Long Quân nhận lại gươm để thực hiện tư tưởng yêu hòa bình của nhân dân ta.
Như vậy, rùa vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm và trí tuệ của nhân dân. Riêng trong Sự tích Hồ Gươm, ngoài ý nghĩa đó, rùa vàng còn có ý nghĩa đề cao, gây thanh thế cho nghĩa quân Lam Sơn và củng cố uy thế cho nhà Lê sau cuộc khởi nghĩa.
Luyện tập
Trả lời câu 1 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Chi tiết trao gươm thần lặp lại và có ý nghĩa tương đối giống nhau: trao phó, tin tưởng, và nguyện dốc lòng vì người “minh chủ” mà nhân dân lựa chọn.
Trả lời câu 2 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Nếu tác giả dân gian để Lê Lợi trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc thì tác phẩm sẽ không thể hiện được tính chất toàn dân, trên dưới một lòng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến. Thanh gươm Lê Lợi nhận được là thanh gươm thống nhất và hội tụ tư tưởng, tình cảm, sức mạnh của toàn dân trên mọi miền đất nước.
Trả lời câu 3 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Lê Lợi nhận gươm ở Thanh Hóa nhưng lại trả gươm ở Hồ Gươm – Thăng Long. Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì ý nghĩa của truyền thuyết này sẽ bị giới hạn. Bởi vì lúc này, Lê Lợi đã về kinh thành Thăng Long là thủ đô, tượng trưng cho cả nước. Việc trả gươm diễn ra ở hồ Tả Vọng của kinh thành Thăng Long mới thể hiện hết được tư tưởng yêu hòa bình và tinh thần cảnh giác của cả nước, của toàn dân.
Trả lời câu 4 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.
– Các truyền thuyết đã học: Con Rồng, cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giày; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thuỷ Tinh, Sự tích Hồ Gươm.
Bố cục
Bố cục: 2 đoạn
– Đoạn 1: (Từ đầu đến “trên đất nước”): Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc.
– Đoạn 2: (Còn lại): Long Quân đòi lại gươm sau khi đất nước đã hết giặc.
Nội dung chính
| Truyện ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hoà bình của dân tộc. |
Soạn văn: Sự tích hồ Gươm (hay nhất)
Học sinh xem câu hỏi bên trên
Lời giải
Câu 1 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Đức Long quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần vì:
– Giặc Minh đô hộ nước ta khiến cho nhân dân khổ cực, chúng làm nhiều điều ác → trái với đạo lý ⇒ cần phải đánh đuổi.
– Cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân thế lực còn yếu → bị thua nhiều lần.
– Đức Long Quân muốn cho nghĩa quân thắng.
Câu 2 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Lê Lợi không trực tiếp nhận Gươm.
– Lê Thận nhặt được gươm ở dưới nước → Lê Lợi nhặt được chuôi gươm trên rừng → tra chuôi gươm vào thanh gươm thì vừa như in ⇒ Lê Thận dâng lên cho Lê Lợi.
– Ý nghĩa:
– Chuôi gươm trên cạn, gươm dưới nước → kết hợp lại ⇒ Tinh thần đoàn kết đánh giặc.
– Lưỡi gươm khắc chữa “thuận thiên” → cuộc kháng chiến của nhân dân ta là chính nghĩa, hợp ý trời.
Câu 3 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Sức mạnh của gươm thần đối với nghĩa quân Lam Sơn:
+ Khí thế của nghĩa quân tăng lên → quân Minh sợ hãi.
+ Từ thế bị động chuyển sang chủ động tìm giặc đánh.
+ Gươm thần mở đường cho nghĩa quân chiến thắng.
Câu 4 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Đức Long quân đòi lại gươm trong hoàn cảnh: Giặc Minh bị đánh đuổi ⇒ đất nước có chủ quyển và vua dời đô về Thăng Long.
– Cảnh đòi gươm và trả gươm:
+ Vua ngự thuyền đi dạo → rùa vàng ngoi lên đòi gươm → vua đưa gươm cho rùa vàng → rùa vàng lặn xuống đáy nước.
Câu 5 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Ý nghĩa của sự tích Hồ Gươm:
+ Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân
+ Ca ngơi cuộc chiến thắng vè vang của nghĩa quân Lam Sơn
+ Giải thích tên gọi Hồ Hoàn Kiếm và khát vọng hòa bình dân tộc.
Câu 6 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 1):
– Truyện An Dương Vương, Mị Châu –Trọng Thủy là truyền thuyết có hình ảnh rùa vàng.
– Hình tượng rùa vàng trong truyền thuyết tượng trưng cho tình cảm, trí tuệ của nhân dân.
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
