Soạn văn: Tôi đi học
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 8, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Tôi đi học”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN TÔI ĐI HỌC
Tóm tắt: Tôi đi học
Hằng năm, cứ vào cuối thu, lòng tôi lại nao nức nhớ về kỉ niệm ngày tựu trường. Tôi không thể quên buổi sáng hôm ấy, tiết trời đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi dẫn tôi đi trên con đường làng quen thuộc, nhưng lần này tôi cảm thấy lạ, bởi: Hôm nay tôi đi học. Dọc đường, nhìn các cậu bạn cùng tuổi cầm sách vở bút thước gọn gàng mà tôi thèm muốn được như thế. Trong bộ quần áo mới tôi thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn. Trước sân trường dày đặc người, trường Mỹ Lý của tôi xinh xắn, oai nghiêm. Những cậu học trò mới như tôi bỡ ngỡ, rụt rè và cả lo sợ, bất giác chúng tôi còn òa khóc . Được sự khuyến khích, an ủi của ông Đốc và sự động viên, cổ vũ của mẹ, chúng tôi đã vào lớp. Bước vào lớp, tôi bỗng cảm thấy mọi thứ thật thân quen, từ bàn ghế đến người bạn chưa từng gặp. Tôi vòng tay lên bàn, ngoan ngoãn đánh vần dòng chữ thầy giáo viết: Tôi đi học!
Bố cục
Chia làm 4 phần:
– Phần 1: Từ đầu đến “… rộn rã”: Những hình ảnh gợi cho nhân vật “tôi” nhớ về kỉ niệm ngày tựu trường.
– Phần 2: tiếp theo “….trên ngọn núi”: Cảm nhận của “tôi” trên con đường cùng mẹ tới trường.
– Phần 3: Từ “Trước sân trường ….” đến “…chút nào hết.”: Tâm trạng cảm xúc của nhân vật khi đứng trước sân trường.
– Phần 4: Đoạn còn lại: Dòng tâm trạng, cảm xúc của nhân vật tôi khi bước vào lớp học và bắt đầu tiết học mới.
Đọc – hiểu văn bản
Câu 1: Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên? Đọc toàn bộ truyện ngắn, em thấy những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự nào?
Trả lời:
– Những điều gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên:
+ Tiết trời cuối thu: Lá ngoài đường rụng nhiều, những đám mây bàng bạc…
+ Hình ảnh “mấy em nhỏ rụt rè núp dưới bóng mẹ lần đầu tiên đến trường”
– Những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự thời gian,không gian và trình tự tâm lí:
+ Trình tự thời gian: Từ hiện tại nhớ về quá khứ
+ Trình tự không gian: Trên đường đến trường, trước và trên sân trường, trong lớp học
+ Trình tự tâm lí: Khi cậu bé đi cùng mẹ trên con đường làng, khi đứng trước sân trường, khi nghe tiếng trống vào lớp, lúc thấy các anh chị lớp cũ và các bạn mới như mình, lúc chờ ông Đốc gọi tên, lúc giờ học bắt đầu
Câu 2: Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi trên đường đến trường, khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp, khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên.
Trả lời:
Những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ cuả nhân vật “tôi” :
– Khi cùng mẹ đi trên đường tới trường:
+ Con đường, cảnh vật xung quanh vốn rất quen thuộc, nhưng hôm nay cậu cảm thấy lạ, nhận thấy cảnh vật thay đổi vì trong lòng đang có sự thay đổi.
+ Cảm thấy “trang trọng và đứng đắn” trong bộ cánh mới
+ Hai quyển vở nhỏ bỗng nặng và cậu muốn cầm chúng thật chặt, cầm cả bút thước
+ Bỗng thấy ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm khác thường
+ Cảm thấy mình nhỏ bé, lo sợ vẩn vơ
→ Khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp.
+ Chờ gọi tên mà cảm thấy như “tim ngừng đập”, khi nghe gọi đến tên mình thì “giật mình và lúng túng”
+ Cảm thấy “nặng nề” khi sắp phải bước vào lớp
+ Nức nở òa khóc khi thấy các bạn khóc lúc sắp bước vào lớp học
+ Có cảm giác như bước vào thế giới khác“Chưa bao giờ xa mẹ tôi như lần này”
→ Khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên:
+ Cảm thấy mới mẻ và thích thú, xốn xang: mọi thứ như vừa lạ vừa quen từ bàn ghế, lớp học đến bạn bè “Tôi nhìn bàn ghế,,,chút nào”
+ Hình ảnh cánh chim gợi nhớ kỉ niệm tuổi thơ rong chơi và tiếng phấn thầy gạch trên bảng đã đánh dấu sự sang trang trong cuộc đời và tâm tưởng của “tôi”
Câu 3: Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn (“ông đốc”, thầy giáo đón nhận học trò mới, các phụ huynh) đối với các em bé lần đầu đi học.
Trả lời:
Cảm nhận về thái độ, cử chỉ của những người lớn
→ Phụ huynh: Chu đáo. ân cần, dịu dàng hết mực, luôn quan tâm động viên những đứa con của mình, họ cũng hồi hộp, lo lắng cùng các con.
→ Ông Đốc: Hiền hậu, kiên nhẫn, yêu thương lũ trẻ
→ Thầy giáo: Người thầy vui tính, quan tâm yêu thương học sinh
→ Những thái độ cử chỉ của người lớn đã cho ta thấy được tấm lòng yêu thương, sự quan tâm và trách nhiệm của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai.
Câu 4: Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn.
Trả lời:
Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh:
– “Tôi quên thế nào được…bầu trời quang đãng”
Ý nghĩa: Đây là hình ảnh so sánh thể hiện tình cảm trong sáng, đẹp đẽ của tác giả về ngày tựu trường.
– “Ý nghĩ ấy…trên ngọn núi”
Ý nghĩa: Thể hiện ý nghĩ ấy chỉ thoáng qua, không làm cậu bận tâm, hay lo lắng, đồng thời cũng cho ta thấy được tâm hồn thơ mộng của cậu.
– “Cũng như tôi…ngập ngừng e sợ”
Ý nghĩa: Thể hiện tâm trạng của những cậu học trò mới, háo hức muốn bước vào trường học-một thế giới mới nhưng còn lo lắng, rụt rè
– “Nói các cậu…tưởng tượng”
Ý nghĩa: Tiếng trống có tác động mãnh liệt đến các cậu học sinh mới, như thôi thúc, giục giã những tâm hồn non nớt muốn bước vào thế giới rộng lớn nhưng còn rụt rè, e sợ.
Câu 5: Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm.
Trả lời:
Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện:
→ Đặc sắc nghệ thuật:
+ Bố cục theo dòng hồi tường,
+ Sự đan xen các phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm
+ Nghệ thuật khắc họa tâm lí nhân vật tinh tế, đặc sắc.
→ Sức cuốn hút của tác phẩm:
+ Tình huống truyện theo dòng hồi tưởng
+ Hình ảnh tươi đẹp, trong sáng, nhẹ nhàng
+ Tình cảm ấm áp, trìu mến của người lớn và những tâm lí của các em học sinh
+ Sự gợi nhớ cho người đọc: Những hình ảnh trong bài, diễn biến tâm lí của các em dường như đều có bóng dáng của mỗi chúng ta trong ngày đầu tiên tựu trường.
Luyện tập
Câu 1: Phát biểu cảm xúc của em về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Tôi đi học.
Trả lời:
Trong truyện ngắn “Tôi đi học” của nhà văn Thanh Tịnh, dòng cảm chúng của nhân vật “tôi” đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng sâu sắc. Những cảm xúc ấy thật trong sáng, thiêng liêng. Đó là sự bồi hồi, bỡ ngỡ khi sắp bước vào một thế giới đầy mới lạ. Ai chẳng một lần lo sợ đến òa khóc như cậu trong ngày đầu tiên đến trường. Rời xa vòng tay gia đình, như chú chim non đang bắt đầu tập bay. Những cảm xúc ấy thật tự nhiên, thật đáng quý trong cuộc đời mỗi con người.
Câu 2: Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên.
Trả lời:
Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong ngày khai trường đầu tiên:
Gợi ý: Học sinh có thể kể lại ấn tượng về ngày khia trường đầu tiên của mình theo trình tự thời gian, trình tự không gian hoặc kết hợp 2 trình tự. Học sinh cần kể được những kỉ niệm đáng nhớ trong ngày khai giảng đầu tiên, cần phải trình bày được tâm trạng, cảm xúc của mình gắn với từng hình ảnh, kỉ niệm.
Mở bài: Giới thiệu khái quát về ấn tượng của ngày đầu tiên đi học.
Thân bài:
– Kể về sự chuẩn bị và tâm trạng trước ngày đầu tiên đến trường
+ Sự chuẩn bị của bản thân ( sách vở, quần áo, cặp…).
+ Sự chăm chút, chu đáo của mẹ, của gia đình
+ Tâm trạng trước đêm đi học đầu tiên: háo hức, hồi hộp, trằn trọc…
– Kể về khung cảnh, cảm xúc của bản thân trên đường đến trường
+ Thời tiết, cảnh các bạn học sinh khác trên đường đến trường như mình như nào?…
+ Cảm xúc của bản thân trước khung cảnh khác thường ấy
– Kể về những kỉ niệm khi bước vào ngôi trường, lớp học
+ Kỉ niệm về ấn tượng với ngôi trường, bạn bè, thầy cô, lớp học những tình huống em gặp trong ngày đầu tiên đi học ấy
+ Tập trung kể chi tiết một kỉ niệm nào đó để lại cho em nhiều ấn tượng nhất.
Kết bài: Khái quát lại những ấn tượng sâu sắc nhất về ngày đầu tiên tới trường. Cảm xúc của em mỗi khi nhớ về ngày đó như thế nào?
2. SOẠN VĂN TÔI ĐI HỌC CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN TÔI ĐI HỌC HAY NHẤT
Soạn văn: Tôi đi học (chi tiết)
Đề bài học sinh xem bên trên.
Lời giải
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Bố cục: 3 phần
– Phần 1 (từ đầu… “trên ngọn núi”): Tâm trạng nao nức về kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên.
– Phần 2 (tiếp… “tôi cũng lấy làm lạ”): Khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí ngày khai trường.
– Phần 3 (phần còn lại) Cảm xúc nhân vật “tôi” khi vào lớp.
Trả lời câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên? Đọc toàn bộ truyện ngắn, em thấy những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự nào?
Lời giải chi tiết:
– Những điều đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên: thời tiết cuối thu, lá rụng ngoài đường nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc
– Tôi đi học bố cục theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi”. Từ hiện tại nhà văn nhớ về quá khứ. Những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời nhân vật “tôi” được nhà văn diễn tả theo trình tự như sau:
+ Từ sự biến chuyển của trời đất vào cuối thu (thời điểm ngày khai trường) và hình ảnh mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường khiến nhà văn nhớ lại những kỉ niệm trong sáng của mình ngày xưa.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” trên đường theo mẹ đến trường.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” trên sân trường khi nhìn ngôi trường khi nhìn mọi người, các bạn, khi nghe gọi tên mình và phải rời tay mẹ để vào lớp học.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” lúc ngồi vào chỗ ngồi của mình trong lớp học và bắt đầu vào tiết học đầu tiên.
Trả lời câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi trên đường đến trường, khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp, khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên.
Lời giải chi tiết:
– Con đường đã quen đi lại lắm lần, tự nhiên thấy lạ, cảnh vật xung quanh đều thay đổi do trong lòng mình có sự thay đổi lớn.
– Cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn trong chiếc áo vải dù đen dài và hai quyển vở mới trên tay.
– Xốc lên nắm lại vở cẩn thận, tuy còn lúng túng nhưng muốn thử sức mình nên xin mẹ được cầm cả bút thước như các bạn khác.
– Cảm thấy sân trường dày đặc cả người. Người nào cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.
– Cảm thấy mình bé nhỏ trước ngôi trường oai nghiêm xinh xắn, nhân vật “tôi” đâm ra lo sợ vẩn vơ.
– Cảm thấy tim ngừng đập khi chờ nghe tên mình. Nghe gọi đến tên, cậu học trò mới tự nhiên giật mình và lúng túng
– Lo sợ khi sắp phải rời bàn tay dịu dàng của mẹ; nức nở khóc theo bạn khi cảm thấy mình bước vào một thế giới khác cách xa mẹ hơn bao giờ hết.
– Cảm giác vừa xa lạ vừa gần gũi với mọi vật, với người bạn tí hon ngồi bên cạnh.
– Vừa bờ ngỡ vừa tự tin, nhân vật “tôi” bước vào tiết học đầu tiên trong đời mình.
Trả lời câu 3 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn (“ông đốc”, thầy giáo đón nhận học trò mới, các phụ huynh) đối với các em bé lần đầu đi học.
Lời giải chi tiết:
– Thái độ, cử chỉ của ông đốc:
+ nhìn học trò hiền từ, căn dặn nhẹ nhàng
+ nhẫn nại chờ đợi, giàu lòng yêu trẻ
– Thầy giáo trẻ tươi cười, niềm nở, đón học sinh vào lớp
– Các bậc phụ huynh chuẩn bị kỹ lưỡng cho con, đưa con tới trường, lưu luyến khi con vào lớp học.
⟹ Tất cả người lớn đều dành sự quan tâm và yêu thương, chăm sóc đặc biệt đối với thế hệ trẻ.
Trả lời câu 4 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn.
Lời giải chi tiết:
– Hình ảnh so sánh: ” Tôi quên thế nào được cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi … giữa bầu trời quang đãng” ⟶ những cảm nhận trong sáng, hồn nhiên trong ngày đầu đi học.
– “ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí óc tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang” ⟶ ý thức về sự trưởng thành, tự lập thoáng xuất hiện
– ” Trước mắt tôi sân trường làng Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, oai nghiêm… đình làng Hòa Ấp” ⟶ cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp, sự oai nghiêm của ngôi trường
– ” Họ như những con chim con đứng bên bờ tổ…còn ngập ngừng e sợ” ⟶ sự non nớt, ngỡ ngàng, và cả những khao khát vươn xa của học trò.
– ” họ thèm vụng và ước ao thầm… phải rụt rè trong cảnh lạ” ⟶ ước muốn được trưởng thành, cứng cáp.
Trả lời câu 5 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm
Lời giải chi tiết:
– Đặc sắc nghệ thuật:
+ Truyện kể hồi kí với theo trình tự thời gian, cảm xúc của nhân vật ” tôi” hết sức tự nhiên, trong sáng.
+ Những hình ảnh so sánh, nhân hóa đầy thi vị
+ Giọng văn nhẹ nhàng, trong sáng diễn tả trọn vẹn cảm xúc chân thật của đứa trẻ lần đầu đi học.
+ Chạm tới lòng người đọc bằng chính những trải nghiệm cảm xúc chung nhất của bất kì ai trong ngày đầu đi học.
– Sức hút của truyện từ:
+ tình huống truyện hấp dẫn
+ cảm xúc trong sáng, chân thật của nhân vật
+ hình ảnh đẹp đẽ, gần gũi.
LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Phát biểu cảm xúc của em về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Tôi đi học
Trả lời:
Một lối viết giản dị, nhưng đầy lôi cuốn Thanh Tịnh đã đưa người đọc vào một không gian trong lành và dịu êm nhất. Nhân vật tôi hoài tưởng lại và “không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”.
Trong dòng hoài tưởng, “tôi” đã lâng lâng với khung cảnh của mùa thu “một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học”. Có lẽ ít ai có thể quên đi được giây phút đầu tiên nép sau lưng mẹ đến trường, và nhân vật “tôi” cũng vậy. Cảm xúc tuôn trào một cách tự nhiên và đầy xúc động, gieo vào lòng người đọc những bồi hồi khó quên. Có một sự thay đổi lớn trong chính suy nghĩ và hành động “Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quí và không ra đồng nô hò như thằng Sơn nữa”. Điều này chứng tỏ nhận thức của nhân vật “tôi” đã thực sự trưởng thành và lớn lên nhờ việc: Hôm nay tôi đi học.
Bằng cách diễn tả tâm lí nhân vật tinh tế, đầy lôi cuốn, tác giả đã tái diễn lại đoạn hội thoại giữa “tôi” và mẹ trong ngày đầu đến trường. Những ý nghĩ vừa ngây ngô vừa dễ thương khiến cho người đọc không thể nào quên được.
Cảm xúc của nhân vật “tôi” khi được đặt chân đến ngôi trường làng Mỹ Lý được tác giả tái diễn chân thực, sinh động, giàu cảm xúc. Và lại có thêm một sự thay đổi, một sự so sánh giữa khoảng thời gian trước khi đi học. Chính sự so sánh sự khác nhau này khiến nhân vật “tôi” trưởng thành hơn. Ngôi trường trong mắt của cậu bé “trường Mỹ Lí vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình Hòa Ấp. Sân nó rộng, mình nó cao hơn những buổi trưa hè đầy vắng lặng. Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ”. Liệu rằng nhân vật ‘tôi” lo sợ điều gì? Có lẽ lo sợ vì những năm tháng ngồi trên ghé nhà trước có học tốt không, có vi phạm điều gì không và rất nhiều điều nữa. Một sự chân thật đến tinh nghịch. Nhân vật “tôi’ đã tinh tế quan sát xung quanh “chung quanh những cậu bé vụng về lúng túng như tôi, các cậu chỉ theo sức mạnh dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa. Vì hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả banh tưởng tưởng…” Hình như tâm trạng của những cậu bé lần đầu tiên đi học đều như nhau, ngơ ngác và sợ hãi.Tuy nhiên hình ảnh thầy hiệu trưởng “hiền từ và cảm động” khiến cho nhân vật “tôi” và những cô cậu học trò khác cảm thấy yên tâm hơn. Hình ảnh thấy và tiếng trống trường trong buổi đầu tiên đi học đánh dấu một bước ngoặc mới trong cuộc đời của các em. Đặc biệt “bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước” của người mẹ đã khiến cho nhân vật “tôi” can đảm và tự tin hơn. Những giọt nước mắt, những tiếng khóc thút thít ấy có lẽ là những khoảnh khắc neo giữ mãi trong lòng nhân vật “tôi”,hay nói đúng hơn là lòng tác giả một cách chân thực và sâu sắc nhất.Hình ảnh tuổi thơ lúc ấy bỗng nhiên ùa về “tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỉ niệm cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa bay trên bờ sông Viêm sống lại đầy trong tâm trí thôi. Nhưng tiếng phấn của thày gạch mạnh trên bảng đen đưa tôi về cảnh thật”. Một dòng suy nghĩ trong sáng và đáng trân trọng của cậu bé sắp phải bước sang giai đoạn mới trong cuộc đời vì bài tập viết : Tôi đi học.
Thanh Tịnh như một con người chèo lái con thuyền cảm xúc, đưa người đọc trở về với những kí ức của ngày đầu tiên đi học. Lời văn mượt mà, nhẹ nhàng và sâu sắc đã khiến người đọc không thể quên được năm tháng đó.
(Bài làm của HS)
Trả lời câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên
Trả lời:
- Mở bài: Giới thiệu về buổi tựu trường
- Thân bài
– Cảm nhận về không khí, thời tiết, quang cảnh.
– Ấn tượng về con người: bạn bè, thầy cô
– Cảm xúc của bản thân về lễ chào cờ, buổi học đầu tiên
- Kết bài: Tổng kết vấn đề
Bài tham khảo:
Thấm thoát đã chớm thu. Không còn tiếng ve ngân của những trưa hè oi ả. Không còn “…Chín mươi ngày nhảy nhót đồng quê – Ôi! Cả một mùa xuân trong mùa hạ” nữa. Có vẻ như ngày khai giảng năm học năm nay đến sớm hơn mọi năm. Bất chợt, những cảm xúc và kí ức ngây ngô về ngày khai trường đầu tiêncủa tôi lại ùa về như nhắc nhở kỉ niệm của một thời đã qua…
Tôi vẫn nhớ hôm ấy – một buổi mai đầy gió và mưa rào. Tôi phải cùng mẹ đến trường để tham dự lễ khai giảng năm học mới. Hôm đó tôi dậy sớm. Có lẽ vì tôi thấy mình đã khôn lớn và một lý do quan trọng hơn nữa, đó là ngày khai trường đầu tiên trong cuộc đời tôi. Tôi mặc bộ đồng phục mới mà bố tôi đã mua cho tôi và tự tay chuẩn bị cặp sách. Rồi mẹ đeo cặp vào lưng tôi, mặc bộ áo mưa màu xanh tôi yêu thích, mẹ khoác áo mưa vào rồi dắt tay tôi đi qua màn mưa. Mưa rơi rả rít, trời âm u và xám xịt. Con đường trở nên lầy lội, sũng nước. Mưa không lớn cũng chẳng nhỏ nhưng dai dẳng không dứt. Mưa cứ rơi mãi, rơi mãi không dứt như tâm trạng của tôi lúc ấy: tôi không sợ mà lo lắng, háo hức, nôn nao chờ đợi. Chờ đợi những gì mà tôi sắp sửa trải qua: đó là ngày đầu tiên dự buổi khai trường năm học mới. Tôi vẫn nép vào mẹ, bước từng bước qua từng con hẻm quanh co quen thuộc mà lòng cảm thấy lạ lẫm vô cùng. Con hẻm này tôi qua lại hằng ngày nhưng hôm nay tâm trạng của tôi đầy xáo trộn, một điều lớn lao và mới mẻ đang đến với tôi: tôi đã vào lớp một, tôi đã là người lớn thật rồi. Tôi khẽ liếc nhìn những cảnh vật xung quanh đã gắn bó với tôi suốt thời thơ ấu: giàn hoa ti-gôn hồng nhạt e ấp trong màn mưa của nhà bác Tư hàng xóm mà tôi vẫn thường hái về chơi trò cô dâu với mấy đứa bạn trong xóm, cây mận xù xì đang lắc lư những chùm quả chín đỏ rực đung đưa trong màn mưa như nói lời chúc mừng tôi ngày đầu đến lớp.Ra khỏi con hẻm nhỏ là đường Trần Mai Ninh tấp nập, đông vui. Những chị học sinh thướt tha trong tà áodài trắng, những anh chị khăn quàng đỏ thắm trên vai, tôi đặc biệt chú ý những bạn cùng lứa với tôi áo quần tinh tươm rụt rè nắm lấy tay mẹ đến trường. Dù mưa vẫn còn tí tách rơi từng giọt trên mái hiên của những ngôi nhà hai bên đường vẫn không làm cho nụ cười trên môi của các học sinh mừng ngày tựu trường kém tươi tắn hơn. Mẹ khẽ lay tay tôi và nói: “Đến trường rồi kìa con!” A, trường tôi đây ư? Trông to lớn và đồ sộ quá! Ngôi trường mới này không giống như trường mẫu giáo của tôi. Trường to lớn và đồ sộ hơn trường mẫu giáo nhiều. Trước cổng trường có một tấm bảng đề chữ màu xanh biển rất to, tôi lẩm nhẩm đánh vần: “Trường tiểu học Nguyễn Khuyến” đúng như mẹ giới thiệu cho tôi mấy tuần trước. Qua bậc tam cấp, đại sảnh, khoảng sân rộng đã đến trước cửa lớp. Tôi vẫn nhớ rất rõ là mình học lớp Một bảy do cô Huệ làm chủ nhiệm lớp. Cô dìu tay tôi vào lớp và xếp chỗ ngồi. Tôi bịn rịn buông tay mẹ và chợt cảm giác hụt hẫng chiếm lấy tâm hồn tôi lúc ấy. Tôi nhìn các bạn chung quanh mình trông ai cũng lạ lẫm. Lúc này, tôi chợt ước ao là mình đã quen các bạn trong lớp. Tôi còn nhớ như in cảm giác bỡ ngỡ rụt rè khi mọi người, mọi vật xung quanh mình đều lạ lẫm.Nhưng trong lớp có nhiều bạn rất dạn dĩ, các bạn tươi cười chào bạn mới. Tôi thấy mình ngưỡng mộ các bạn ấy biết bao. Cô giáo yêu cầu phụ huynh ra về để lớp bắt đầu giờ học. Tôi chào mẹ qua cửa sổ. Không biết màn mưa ngoài trời hay nước mắt đã làm mắt tôi nhòe đi. Có vài bạn khóc to lên gọi bố, gọi mẹ khi thấy bố mẹ ra về. Mưa tạnh. Gió nhẹ mơn man mái tóc tôi. Nắng ấp áp xuyên qua kẽ lá. Buổi lễ khai giảng tạm hoãn giờ bắt đầu.Cô giáo dẫn chúng tôi xếp hàng theo từng tốp. Lễ khai giảng bắt đầu trong không khí trang trọng của nghithức chào cờ. Lá cờ đỏ sao vàng bay phấp phới được kéo lên trong bài hát Quốc ca trầm hùng. Cô hiệu trưởng trang trọng đọc báo cáo và mục tiêu cho năm học mới. Cả trường vang vội tiếng vỗ tay. Đám học trò lớp một chúng tôi cũng bắt chước anh chị vỗ tay. Sự rụt rè dần tan biến. Giờ phút thiêng liêng đã đến. Cô hiệu trưởng đánh ba hồi trống khai giảng năm học mới. Chính tiếng trống ấy đã khởi đầu tương lai cho tôi qua con đường học vấn và đánh dấu một bước ngoặc lớn trong cuộc đời tôi.
Bảy năm ròng đã trôi qua. Giờ tôi không còn là cô bé lớp một ngày nào nữa. Những kỉ niệm ngày ấy giờ cũng đã phai nhòa theo năm tháng nhưng vẫn vương vấn mãi trong tôi một thời thơ ấu, thời trong sáng và những kỉ niệm ngây thơ và mùa thu khai trường năm ấy.
(Bài làm của HS)
Soạn văn: Tôi đi học (hay nhất)
Đề bài học sinh xem bên trên.
Lời giải
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Bố cục:
Gồm 3 phần:
– Phần 1 ( từ đầu… trên ngọn núi) Tâm trạng nao nức về kỉ niệm của buổi tự trường đầu tiên.
– Phần 2 ( tiếp… tôi cũng lấy làm lạ): Khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí ngày khai trường.
– Phần 3 (phần còn lại) Cảm xúc nhân vật “tôi” khi vào lớp.
Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Những điều đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên: thời tiết cuối thu, lá rụng ngoài đường nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc
Kỉ niệm được diễn tả theo trình tự thời gian:
+ Từ hiện tại hồi tưởng về quá khứ: tiết trời cuối thu, hình ảnh em nhỏ tới trường
+ Dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi” về con đường cùng mẹ tới trường
+ Cảm giác nhân vật “tôi” khi nhìn thấy ngôi trường trong ngày khai giảng
+ Tâm trạng hồi hộp của nhân vật “tôi” khi vào ngồi vào chỗ của mình trong giờ học đầu tiên.
Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi:
+ Cảnh vật, con đường quen thuộc bỗng nhiên trở nên lạ, nhân vật “tôi”cảm thấy có sự thay đổi trong lòng mình.
+ trong chiếc áo vải dù đên cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn
+ Muốn được “thử sức” mình cầm bút thước, sách vở để trở thành “người thạo”
+ ngạc nhiên trước cảnh sân trường Mĩ Lí dày đặc người, ai cũng vui tươi, sáng sủa.
+ Cảm thấy lo sợ vẩn vơ trước ngôi trường bé nhỏ
+ giật mình lúng túng khi nghe thầy gọi tên
+ cảm thấy sợ lúc sắp rời xa bàn tay mẹ
+ bước vào chỗ ngồi vừa ngỡ ngàng, hào hứng
Câu 3 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Thái độ, cử chỉ của ông đốc:
+ nhìn học trò hiền từ, căn dặn nhẹ nhàng
+ nhẫn nại chờ đợi, giàu lòng yêu trẻ
– Thầy giáo trẻ tươi cười, niềm nở, đón học sinh vào lớp
– Các bậc phụ huynh chuẩn bị kỹ lưỡng cho con, đưa con tới trường, lưu luyến khi con vào lớp học.
=> Tất cả người lớn đều dành sự quan tâm và yêu thương, chăm sóc đặc biệt đối với thế hệ trẻ.
Câu 4 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Hình ảnh so sánh: ” Tôi quên thế nào được cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi … giữa bầu trời quang đãng” -> những cảm nhận trong sáng, hồn nhiên trong ngày đầu đi học.
– “ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí óc tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang” -> ý thức về sự trưởng thành, tự lập thoáng xuất hiện
– ” Trước mắt tôi sân trường làng Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, oai nghiêm… đình làng Hòa Ấp” -> cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp, sự oai nghiêm của ngôi trường
– ” Họ như những con chim con đứng bên bờ tổ…còn ngập ngừng e sợ” -> sự non nớt, ngỡ ngàng, và cả những khao khát vươn xa của học trò.
– ” họ thèm vụng và ước ao thầm… phải rụt rè trong cảnh lạ” -> ước muốn được trưởng thành, cứng cáp.
Câu 5 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Đặc sắc nghệ thuật:
+ Truyện kể hồi kí với theo trình tự thời gian, cảm xúc của nhân vật ” tôi” hết sức tự nhiên, trong sáng.
+ Những hình ảnh so sánh, nhân hóa đầy thi vị
+ Giọng văn nhẹ nhàng, trong sáng diễn tả trọn vẹn cảm xúc chân thật của đứa trẻ lần đầu đi học
+ Chạm tới lòng người đọc bằng chính những trải nghiệm cảm xúc chung nhất của bất kì ai trong ngày đầu đi học.
– Sức hút của truyện từ:
+ tình huống truyện hấp dẫn
+ cảm xúc trong sáng, chân thật của nhân vật
+ hình ảnh đẹp đẽ, gần gũi.
LUYỆN TẬP
Bài 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Nhân vật “tôi” bồi hồi xúc động trước biến đổi về thiên nhiên, cảnh vật -> những kỉ niệm đẹp, sâu đậm về ngày tựu trường đầu tiên sống lại trong lòng nhân vật hết sức tự nhiên.
– Ý nghĩ muốn thử sức mình cầm sách vở, bút thước -> ý thức về sự trưởng thành, tự lập
– thấy trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như đình làng -> sự so sánh hết sức ngộ nghĩnh, thú vị, độc đáo.
– vui vẻ trước sự chào đón của thầy cô, bịn rịn lưu luyến mẹ -> những cử chỉ, cảm xúc tự nhiên nhất nhân vật “tôi”.
Bài 2 (trang 9 skg Ngữ Văn 8 tập 1)
– Văn kể chuyện: cần xác định những chi tiết, sự việc chính
– Ấn tượng buổi khai giảng đầu tiên:
+ Cảm xúc trước hôm khai giảng
+ Chọn hình ảnh về cảnh vật tiêu biểu nhất về đường đi học, ngôi trường, bạn bè… để tả, kể
+ Nhìn thấy bạn bè, thầy cô, trường lớp mới xuất hiện cảm giác: háo hức, hồi hộp, vui vẻ….
+ Cảm xúc khi rời xa cha mẹ để vào lớp cùng bạn bè.
– Giọng kể tự nhiên, chân thành, kể theo trình tự thời gian.
– Có thể so sánh cảm xúc với những buổi tựu trường đầu tiên với những buổi tựu trường sau đó.
Nội dung chính: Tôi đi học là dòng hồi tưởng về ngày đầu tựu trường của nhân vật “tôi”. Truyện ngắn này gần như là tự truyện, vừa nhẹ vừa man mác vừa ngọt ngào với những dư vị sâu lắng của buổi đầu tựu trường.