Soạn văn: Ôn tập và kiểm tra phần tiếng việt

Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 8, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.

Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Ôn tập và kiểm tra phần tiếng việt”.

1. SOẠN VĂN ÔN TẬP VÀ KIỂM TRA PHẦN TIẾNG VIỆT SIÊU NGẮN

I. Kiểu câu: Nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật, phủ định.

Câu 1: Đọc những câu sau và cho biết mỗi câu thuộc kiểu câu nào trong số các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật, phủ định. (Các câu được đanh số  để tiện theo dõi.)

Vợ tôi không ác nhưng thị khổ quá rồi (1). […]. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất (2). Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận (3).

(Nam Cao, Lão Hạc)

Trả lời:

– Câu 1 thuộc kiểu câu trần thuật ghép.

– Câu 2 thuộc kiểu câu trần thuật đơn.

– Câu 3 thuộc kiểu câu trần thuật ghép.

Câu 2: Dựa vào theo nội dung của câu (2) trong bài tập 1, hãy đặt một câu nghi vấn.

Trả lời:

Cái bản tính tốt đẹp của người ta bị điều gì che lấp mất?

Câu 3: Hãy đặt câu cảm thán chứa một trong những từ như vui, buồn, hay, đẹp,…

Trả lời:

– Thật là vui!

– Buồn quá!

– Trời ơi, đẹp tuyệt!

Câu 4: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.

Tôi bật cười bảo lão (1):

– Sao cụ lo xa thế (2) ? Cụ còn khoẻ lắm, chưa chết đâu mà sợ (3) ! Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay (4) ! Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại (5) ?

– Không, ông giáo ạ (6) ! ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu (7) ?

(Nam Cao, Lão Hạc)

a) Trong những câu trên, câu nào là câu trần thuật, câu nào là câu cầu khiến, câu nào là câu nghi vấn?

b) Câu nào trong số những câu nghi vấn trên được dùng để hỏi (điều băn khoăn cần được giải đáp)?

c) Câu nào trong số những câu nghi vấn trên không được dùng để hỏi? Nó được dùng để làm gì?

Trả lời:

Trong những câu trên, các câu trần thuật:

+ Tôi bật cười bảo lão.

+ Cụ còn khỏe lắm, chưa chết đâu mà sợ!

+ Không, ông giáo ạ!

– Câu cầu khiến:

+ Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay!

+ Không, ông giáo ạ!

+ Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu!

– Những câu nghi vấn:

+ Sao cụ lo xa quá thế?

+ Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại?

+ Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu?

b, Những câu nghi vấn dùng để hỏi:

+ Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu?

Những câu nghi vấn không dùng để hỏi:

+ Sao cụ lo xa quá thế? – Sự cảm thông với hoàn cảnh và quyết định của lão Hạc.

+ Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại? – lời khuyên lão Hạc sử dụng tiền để ăn uống, không nên nhịn đói.

II. Hành động nói.

Câu 1: Hãy xác định hành động nói của các câu đã cho theo bảng sau đấy:

STT	Câu đã cho	Hành động nói
(1)	Tôi bật cười bào lão:
(2)	– Sao cụ lo xa quá thế ?
(3)	Cụ còn khỏe lắm, chưa chết đâu mà sợ !
(4)	Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay !
(5)	Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại ?
(6)	– Không, ông giáo ạ !
(7)	Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu

Trả lời:

STT	Câu đã cho	Hành động nói
(1)	Tôi bật cười bào lão:	Trình bày
(2)	– Sao cụ lo xa quá thế ?	Bộc lộ cảm xúc
(3)	Cụ còn khỏe lắm, chưa chết đâu mà sợ !	Trình bày
(4)	Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay !	Điều khiển
(5)	Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại ?	Trình bày
(6)	– Không, ông giáo ạ !	Trình bày
(7)	Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu	Hỏi

Câu 2: Hãy sắp xếp các câu nêu ở bài tập 1 vào bảng tổng kết theo mẫu sau:

STT	Kiểu câu	Hành động nói được thực hiện	Cách dùng
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)

Trả lời:

STT	Kiểu câu	Hành động nói được thực hiện	Cách dùng
(1)	Trần thuật	Trình bày	Trực tiếp
(2)	Nghi vấn	Bộc lộ cảm xúc	Gián tiếp
(3)	Trần thuật	Trình bày	Trực tiếp
(4)	Cầu khiến	Điều khiển	Trực tiếp
(5)	Nghi vấn	Trình bày	Gián tiếp
(6)	Trần thuật	Trình bày	Trực tiếp
(7)	Nghi vấn	Hỏi	Trực tiếp

Câu 3: Hãy viết một hoặc vài ba câu theo một trong những yêu cầu nêu dưới đây. Xác định mục đích của hành động nói.

a) Cam kết không tham gia các hoạt động tiêu cực như đua xe trái phép, cờ bạc, nghiện hút,…

b) Hứa tích cực học tập, rèn luyện và đạt kết quả tốt trong năm học tới.

Trả lời:

a, Cam kết không tham gia các hoạt động tiêu cực như đua xe trái phép, cờ bạc, nghiện hút…

– Tôi xin cam đoan sẽ không sử dụng các chất kích thích khi tham gia giao thông.

– Tôi cam kết rằng không đua xe trái phép.

b, Hứa sẽ tích cực học tập, rèn luyện và đạt kết quả trong năm học tới.

– Con xin hứa trong năm học tới con sẽ cố gắng học tốt hơn nữa!

– Xin mẹ hãy tin con, năm học mới con sẽ chăm chỉ hơn ạ!

III. Lựa chọn trật tự từ trong câu.

Câu 1: Giải thích lí do sắp xếp trật tự của các bộ phận câu in đậm nối tiếp nhau trong đoạn văn sau:

Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”. Sứ giả vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ, vội vàng về tâu vua.

(Thánh Gióng)

Trả lời:

Lý do sắp xếp trật tự từ trong câu:

– vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ: hai sự việc diễn ra đồng thời, song song nối tiếp nhau, xen giữa kinh ngạc và mừng rỡ.

– vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ… về tâu vua: trật tự từ được sắp xếp theo sự việc diễn ra trước sau.

Câu 2: Trong những câu sau, việc sắp xếp các từ ngữ in đậm ở đầu câu có tác dụng gì?

a) Các lang ai cũng muốn ngôi báu về mình, nên cố làm vừa ý vua cha. Nhưng ý vua cha như thế nào, không ai đoán được.

(Bánh chưng, bánh giầy)

b) Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống.

(Phạm Văn Đồng, Đức tính giản dị của Bác Hồ)

Trả lời:

a, Việc sắp xếp cụm từ “ý vua cha” lên đầu câu với mục đích liên kết chặt chẽ giữa phần câu 1 với câu hai về mặt hình thức, tạo ra sự mạch lạc trong diễn đạt.

b, Việc xếp ” Con người Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào” được dẫn lên đầu câu nhằm nhấn mạnh vào vấn đề, nội dung chính mang tính bao quát trong câu.

Câu 3: Đọc, đối chiếu hai câu sau (chú ý các cụm từ in đậm) và cho biết câu nào mang tính nhạc rõ ràng hơn.

a) Nhớ buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê.

b) Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên khúc nhạc đồng quê man mác.

Trả lời:

+ Trong hai cách diễn đạt ta thấy câu a giàu nhạc tín hơn vì câu a tạo được sự nhịp nhàng, thay đổi thanh điệu đúng với luật bằng/ trắc : nào ( B)/ thổi (T)/ quê (B).

+ Trong câu a sử dụng cấu trúc đảo trật tự từ nhằm mục đích nhấn mạnh hiệu ứng của âm thanh ( man mác) trong việc tạo ra xúc cảm cho người nghe.

2. SOẠN VĂN ÔN TẬP VÀ KIỂM TRA PHẦN TIẾNG VIỆT CHI TIẾT

3. SOẠN VĂN ÔN TẬP VÀ KIỂM TRA PHẦN TIẾNG VIỆT HAY NHẤT