Soạn văn: Bố cục của văn bản
Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 8, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.
Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Bố cục của văn bản”.
Nội dung chính
1. SOẠN VĂN BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
Bố cục của văn bản
Đọc văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng” và trả lời câu hỏi:
Câu 1: Văn bản trên có thể chia làm mấy phần
Trả lời:
Văn bản trên có thể chia thành 3 phần:
– Phần 1 (Từ đầu … không màng danh lợi)
– Phần 2 (tiếp … không cho ai vào thăm)
– Phần 3 (còn lại)
Câu 2: Nhiệm vụ của từng phần
Trả lời:
Nhiệm vụ của từng phần:
– Phần 1: Giới thiệu thầy giáo Chu Văn An
– Phần 2: Tài năng và cuộc đời thầy Chu Văn An
– Phần 3: Niềm tiếc thương và kính trọng thầy Chu Văn An
Câu 3: Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản
Trả lời:
Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản trên:
– Mở bài: giới thiệu chủ đề văn bản, khái quát nội dung văn bản.
– Thân bài:Triển khai chủ đề, chứng minh, làm rõ chủ đề đã nêu ở mở bài
– Kết bài: Khái quát, tổng kết chủ đề văn bản.
→ Cả ba phần có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, các phần được sắp xếp theo trình tự logic, thống nhất để chủ đề của văn bản.
Câu 4: Từ việc phân tích trên, hãy cho biết: bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nhiệm vụ của từng phần là gì? Các phần của văn bản quan hệ với nhau thế nào?
Trả lời:
– Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề.
– Bố cục văn bản gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
– Nhiệm vụ của từng phần:
+ Phần mở bài: nêu chủ đề văn bản
+ Phần thân bài: Trình bày các khía cạnh của chủ đề
+ Phần kết bài: tổng kết chủ đề của văn bản
Các phần của văn bản có quan hệ chặt chẽ, thống nhất hướng tới làm rõ chủ đề văn bản.
Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản
Câu 1: Phân tích cách sắp xếp nội dung phần thân bài trong Tôi đi học
Trả lời:
– Phần thân bài văn bản Tôi đi học kể về những sự kiện: Hồi ức về ngày đầu tiên đi hoc trên đường đến trường, khi đứng trên sân trường, khi vào lớp học
– Các sự kiện này được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian.
Câu 2: Phân tích diễn biến tâm trạng của bé Hồng ở đoạn trích Trong lòng mẹ
Trả lời:
Diễn biến tâm trạng của Hồng trong văn bản Trong lòng mẹ ở phần thân bài:
– Yêu và mong nhớ người mẹ
– Đau đớn và tủi nhục trước sự cay độc của bà cô
– Căm giận những hủ tục đã đày đọa mẹ
– Vững tin về mẹ
– Sung sướng tột cùng khi gặp lại mẹ
Câu 3: Khi tả người, tả vật,… em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào? Hãy kể một số trình tự thường gặp mà em biết.
Trả lời:
Trình tự miêu tả:
– Miêu tả người:
+ Giới thiệu khái quát về người đó
+ Miêu tả chi tiết ngoại hình: chiều cao, dáng người, khuôn mặt, da…
+ Giọng nói, cử chỉ, hành động
+Tính cách
– Miêu tả vật:
+ Giói thiệu khái quát vật đó
+ Miêu tả chi tiết hình dáng: khối lượng, màu sắc…
+ Công dụng
+ Tình cảm của con người với vật
– Miêu tả con vật
+ Giới thiệu khái quát con vật đó
+ Miêu tả chi tiết hình dáng: dáng, khuôn mặt, màu lông, đôi mắt…
+ Đặc tính: Tiếng kêu, thói quen
+ Tình cảm của con người và con vật đó
Một số trình tự miêu tả phổ biến: Miêu tả theo trình tự khái quát đến cụ thể, miêu tả từ xa đến gần…
Câu 4: Phần thân bài văn bản Người thầy đạo cao đức trọng nêu các sự việc để thể hiện chủ đề “người thầy đạo cao đức trọng”. Hãy cho biết cách sắp xếp sự việc ấy.
Trả lời:
Cách sắp xếp các sự việc trong văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng”:
– Chu Văn An là người “đạo cao”:
+ Học trò theo học rất đông
+ Nhiều người đỗ cao.
+ Vì thế ông được nhà vua “vời ông ra dạy thái tử học”
– Chu Văn An là người “đức trọng”
+ Từ quan về quê vì can gián vua không thành
+ Thẳng thắn chỉ ra cái sai của học trò dù là quan to
Câu 5: Từ bài tập trên và bằng hiểu biết của mình hãy cho biết cách sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản.
Trả lời:
Cách sắp xếp nội dung phần Thân bài của văn bản:
– Nội dung phần thân bài được trình bày theo trình tự tùy thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề văn bản.
– Nội dung phần thân bài được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian, sự phát triển của sự việc, mạch suy luận.
Luyện tập
Câu 1: Phân tích cách trình bày ý trong các đoạn trích sau.
(Đọc đoạn trích trang 26, 27 sgk)
Trả lời:
Cách trình bày ý:
a) Trình bày theo trình không gian : từ xa tới gần, từ trong ra ngoài, từ gần ra xa.
– Xa xa từ vệt rừng đen…
– Càng đến gần những đàn chim bay…
– Đứng dưới gốc cây có thể thò tay…
– Xa xa thấp thoáng…
– Đi ba nghìn thước mà vẫn thấy…
b) Trình bày ý theo thứ tự thời gian:
– Từng mùa trong năm
– Từng giờ trong ngày
– Về chiều
– Khi vầng sáng na quạt khép lại dần
c, Trình bày theo chủ đề: nói về trí tưởng tượng của dân gian trong truyện truyền thuyết.
– Cách sắp xếp hợp lí, liên kết chặt chẽ, cân xứng: một bên là lịch sử, một bên là truyền thuyết có cốt lõi lịch sử nhờ tí tưởng tượng của nhân dân.
Câu 2: Nếu phải trình bày lòng thương mẹ của chú bé Hồng ở văn bản Trong lòng mẹ, em sẽ trình bày những ý gì và sắp xếp chúng ra sao?
Trả lời:
Trình bày về lòng thương mẹ của chú bé Hồng ở văn bản Trong lòng mẹ:
– Khi sống trong những lời giả dối, thâm độc, xúc phạm của bà cô:
+ Dù non một năm Hồng không nhận được tin tức của mẹ nhưng em không hề trách hay ghét bỏ mẹ mình.
+ Căm ghét và mong muốn mãnh liệt muốn xóa bỏ những hủ tục đã đày đọa mẹ.
+ Bình tĩnh, tự tin đối đáp lại bà cô dù trong lòng vô cùng tổn thương.
+ Luôn tin rằng mẹ sẽ về mà không cần gửi thư bảo mẹ.
– Khi gặp lại và nằm trong lòng mẹ:
+ Thoáng thấy bóng ai giống mẹ, em đuổi theo ngay.
+ Nhận ra mẹ, em thấy mẹ thật tươi đẹp lạ thường và thấy giây phút đó thật “rạo rực”
+ Được gặp mẹ Hồng sung sướng đến òa khóc, quên những tủi cực đã chịu mà chỉ tận hưởng sự vỗ về, yêu thương của mẹ.
Câu 3: Theo em cách sắp xếp đã hợp lí chưa, nếu chưa hợp lí thì sửa lại như thế nào?
Trả lời:
Cách sắp xếp phần thân bài như trên là không hợp lý.
– Trước hết, cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ.
– Sau đó chứng minh:
+ Những người thường xuyên chịu khó hòa mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều điều bổ ích
+ Các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước
+ Trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới.
2. SOẠN VĂN BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN CHI TIẾT
3. SOẠN VĂN BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN HAY NHẤT
Soạn văn: Bố cục của văn bản (Chi tiết)
Đề bài học sinh xem bên trên.
Lời giải
I, BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
Đọc văn bản Người thầy đạo cao đức trọng (trang 24 SGK Ngữ văn 8 tập 1) và trả lời các câu hỏi:
Trả lời câu 1 (trang 24 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Văn bản trên có thể chia làm mấy phần phần
Trả lời:
a) Mở bài: Từ Ông Chu Văn An… đến không màng danh lợi.
b) Thân bài: Từ Học trò theo ông… đến cho vào thăm.
c) Kết bài: Từ Kìn ông mất… đến thương tiếc.
Trả lời câu 2 (trang 24 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Nhiệm vụ của từng phần
Trả lời:
a) Mở bài: Giới thiệu Chu Văn An, người thầy đạo cao đức trọng
b) Thân bài: Triển khai vấn đề đã giới thiệu: Hai ý kiến đánh giá
– Chu Văn An là người tài cao.
– Chu Văn An là người đức trọng được học trò kính trọng
c) Kết bài: Kết thúc vấn đề: Đánh giá chung: ông mất ai cũng thương tiếc.
Trả lời câu 3 (trang 24 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản
Trả lời:
– Phần mở bài: Giới thiệu vấn đề.
– Phần thân bài: Triển khai làm rõ vấn đề đã giới thiệu.
– Phần kết bài: Kết thúc vấn đề: Đánh giá chung.
Trả lời câu 4 (trang 24 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Từ việc phân tích trên, hãy cho biết: bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nhiệm vụ của từng phần là gì? Các phần của văn bản quan hệ với nhau thế nào?
Trả lời:
– Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề.
– Bố cục văn bản gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
– Nhiệm vụ của từng phần:
+ Phần mở bài: nêu chủ đề văn bản
+ Phần thân bài: Trình bày các khía cạnh của chủ đề
+ Phần kết bài: tổng kết chủ đề của văn bản
II, CÁCH BỐ TRÍ, SẮP XẾP NỘI DUNG PHẦN THÂN BÀI
Trả lời câu 1 (trang 25 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Phân tích cách sắp xếp nội dung phần thân bài trong Tôi đi học
Trả lời:
– Theo sự hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của mình. Các cảm xúc lại được sắp xếp theo thứ tự thời gian: những cảm xúc trên đường đến trường, những cảm xúc khi vào lớp học
– Theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng : trước đây và buổi tựu trường đầu tiên.
Trả lời câu 2 (trang 25 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Phân tích diễn biến tâm trạng của bé Hồng ở đoạn trích Trong lòng mẹ
Trả lời:
– Tình yêu thương mẹ và thái độ căm ghét tột cùng những cổ tục đã đày đọa mẹ của bé Hồng khi nghe bà cô xúc xiểm nói xấu mẹ.
– Niềm sung sướng hạnh phúc tột đỉnh của bé Hồng khi được ở trong lòng mẹ.
Trả lời câu 3 (trang 25 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Khi tả người, tả vật,… em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào? Hãy kể một số trình tự thường gặp mà em biết.
Trả lời:
– Không gian (tả phong cảnh).
– Chỉnh thể – bộ phận (tả người, vật, con vật).
– Tình cảm, cảm xúc (tả người).
Trả lời câu 4 (trang 25 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Phần thân bài văn bản Người thầy đạo cao đức trọng nêu các sự việc để thể hiện chủ đề “người thầy đạo cao đức trọng”. Hãy cho biết cách sắp xếp sự việc ấy.
Trả lời:
– Phần thân bài Người thầy đạo cao đức trọng trình bày việc Chu Văn An có nhiều học trò giỏi, đỗ đạt cao -> Chu Văn An là người thầy giáo giỏi
– Chi tiết Chu Văn An có nhiều lần can ngăn vua, ông cáo quan về quê -> Chu Văn An là người cương trực, tính tình thẳng thắn, không màng danh lợi
Trả lời câu 5 (trang 25 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Từ bài tập trên và bằng hiểu biết của mình hãy cho biết cách sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản.
Trả lời:
– Cách sắp xếp phần thân bài của văn bản tùy thuộc vào chủ đề.
– Có những bài sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, kết hợp với thời gian và không gian hoặc cho sự phát triển của sự việc theo một mạch suy luận, phù hợp với sự triển khai chủ đề và tiếp nhận của người đọc.
III, LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 26 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Phân tích cách trình bày ý trong các đoạn trích sau.
Lời giải chi tiết:
a, Đoạn văn (a) nói tới chủ đề cánh rừng chim ở phương Nam.
– Cách sắp xếp theo trình tự: từ xa đến gần, từ trong ra ngoài, từ gần ra xa.
b, Đoạn (b) trình bày chủ đề vẻ đẹp của Ba Vì theo mùa trong năm.
– Tác giả tập trung tả vẻ đẹp của Ba Vì theo thời điểm chủ yếu là buổi chiều và ban đêm khi có trăng lên.
c, Đoạn (c) chủ đề nói về trí tưởng tượng của dân gian trong truyện truyền thuyết.
– Cách sắp xếp đối xứng: một bên là lịch sử, một bên là truyền thuyết có cốt lõi lịch sử.
Trả lời câu 2 (trang 27 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Nếu phải trình bày lòng thương mẹ của chú bé Hồng ở văn bản Trong lòng mẹ, em sẽ trình bày những ý gì và sắp xếp chúng ra sao?
Lời giải chi tiết:
– Hồng sống xa mẹ nên rất muốn được đi thăm mẹ, nhưng nhận ra dã tâm của người cô nên đã từ chối.
– Khi nghe bà cô nói những lời độc ác về mẹ, cậu bé không giấu nổi tình thương mẹ nên đã khóc.
– Hồng cảm thông, thấu hiểu nỗi khổ của mẹ nên muốn nghiền nát những cổ tục đày đọa mẹ
– Những ý xấu của người cô không làm cho Hồng xa lánh mẹ mà càng khiến em yêu thương mẹ nhiều hơn.
Trả lời câu 3 (trang 27 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Theo em cách sắp xếp đã hợp lí chưa, nếu chưa hợp lí thì sửa lại như thế nào?
Lời giải chi tiết:
– Cách sắp xếp phần thân bài như trên là không hợp lý.
+ Trước hết, cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ.
+ Sau đó chứng minh:
Những người thường xuyên chịu khó hòa mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều điều bổ ích ⟶ các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước ⟶ trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới. (trình bày theo trình tự thời gian)
Soạn văn: Bố cục của văn bản (hay nhất)
Đề bài học sinh xem bên trên.
Lời giải
I, Bố cục của văn bản
Câu 1.
Văn bản trên có thể chia thành 3 phần:
– Phần 1 ( Từ đầu…không màng danh lợi)
– Phần 2 ( tiếp… không cho vào thăm)
– Phần 3 ( còn lại)
Câu 2.
Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần trong văn bản trên
– Phần 1 (mở bài): giới thiệu về thầy Chu Văn An
– Phần 2 (thân bài): Thầy Chu Văn An vừa là người thầy giỏi, nghiêm khắc có nhiều học trò theo học thành tài. Thầy lại là bậc trung thần, đức trọng
– Phần 3 ( kết bài): Niềm tiếc thương và kính trọng đối với thầy Chu Văn An.
Câu 3.
Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong văn bản trên
– Phẩn mở đầu: giới thiệu về chủ đề văn bản (người thầy Chu Văn An- tài cao đức trọng)
– Phần thân bài: Trình bày các khía cạnh liên quan tới chủ đề của văn bản. Giải quyết chủ đề đã nêu ở phần mở bài.
– Phần kết: Tổng kết các chủ đề của văn bản
-> Cả ba phần có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, các phần được sắp xếp theo trình tự hợp lý để thể hiện chủ đề của văn bản.
Câu 4.
– Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề.
– Bố cục văn bản gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
– Nhiệm vụ của từng phần:
+ Phần mở bài: nêu chủ đề văn bản
+ Phần thân bài: Trình bày các khía cạnh của chủ đề
+ Phần kết bài: tổng kết chủ đề của văn bản
II, Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản
Câu 1.
– Thân bài của văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh kể về:
+ Trên đường đến trường, trên sân trường, khi vào lớp học.
– Các sự kiện này được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian.
Câu 2.
– Phần thân bài của văn bản Trong lòng mẹ trình bày diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng. Hãy chỉ ra diễn biến tâm trạng của cậu bé trong phần Thân bài.
– Phần thân bài của văn bản Trong lòng mẹ trình bày diễn biến tâm lý của bé Hồng: + Bé Hồng thương mẹ -> căm thù những cổ tục đã đầy đọa mẹ -> bỏ ngoài tai những lời nói từ dã tâm thâm độc của người cô -> nỗi sung sướng khi được gặp mẹ.
Câu 3.
– Khi miêu tả người trình bày lần lượt: hình dáng, cử chỉ, nét mặt, giọng nói, sở thích, tình cảm.
– Khi miêu tả con vật lần lượt theo trình tự: tả bao quát hình dáng, tả chi tiết các bộ phận, chú ý đến tiếng kêu, màu lông, thói quen, quan hệ của con vật với người.
Câu 4.
– Phần thân bài Người thầy đạo cao đức trọng trình bày việc Chu Văn An có nhiều học trò giỏi, đỗ đạt cao -> Chu Văn An là người thầy giáo giỏi
– Chi tiết Chu Văn An có nhiều lần can ngăn vua, ông cáo quan về quê -> Chu Văn An là người cương trực, tính tình thẳng thắn, không màng danh lợi
Câu 5.
– Cách sắp xếp phần thân bài của văn bản tùy thuộc vào chủ đề.
– Có những bài sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, kết hợp với thời gian và không gian hoặc cho sự phát triển của sự việc theo một mạch suy luận, phù hợp với sự triển khai chủ đề và tiếp nhận của người đọc.
III, Luyện tập
Bài 1 ( trang 26 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
a, Đoạn văn (a) nói tới chủ đề cánh rừng chim ở phương Nam.
– Cách sắp xếp theo trình tự: từ xa đến gần, từ trong ra ngoài, từ gần ra xa.
b, Đoạn (b) trình bày chủ đề vẻ đẹp của Ba Vì theo mùa trong năm.
– Tác giả tập trung tả vẻ đẹp của Ba Vì theo thời điểm chủ yếu là buổi chiều và ban đêm khi có trăng lên.
c, Đoạn (c) chủ đề nói về trí tưởng tượng của dân gian trong truyện truyền thuyết.
– Cách sắp xếp đối xứng: một bên là lịch sử, một bên là truyền thuyết có cốt lõi lịch sử.
Bài 2 (trang 26 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Trình bày về lòng thương mẹ của chú bé Hồng ở văn bản Trong lòng mẹ:
+ Hồng sống xa mẹ nên rất muốn được đi thăm mẹ, nhưng nhận ra dã tâm của người cô nên đã từ chối.
+ Khi nghe bà cô nói những lời độc ác về mẹ, cậu bé không giấu nổi tình thương mẹ nên đã khóc.
+ Hồng cảm thông, thấu hiểu nỗi khổ của mẹ nên muốn nghiền nát những cổ tục đày đọa mẹ
+ Những ý xấu của người cô không làm cho Hồng xa lánh mẹ mà càng khiến em yêu thương mẹ nhiều hơn.
Bài 3 (trang 27 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
– Cách sắp xếp phần thân bài như trên là không hợp lý.
+ Trước hết, cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ.
+ Sau đó chứng minh:
Những người thường xuyên chịu khó hòa mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều điều bổ ích -> các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước -> trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới. (trình bày theo trình tự thời gian)
Bạn có thể in hoặc xuất file pdf! Thật tuyệt!
